In deze aflevering van mijn nostalgische column heb ik gekozen een deel van mijn aantekeningen uit januari 1972 uit te werken. Eerlijkheid kwam er uit de hoek van de VPRO toen de directie bekend maakte dat van het ledenbestand er slechts 11% met grote regelmaat naar de eigen programma’s keek. Tevens stelde men dat 65% van de leden instemde met de beginselen van de VPRO en 52% van de leden de gebrachte programma’s op prijs stelden. Op de donderdagavond, als de VPRO het merendeel van haar programma’s uitstraalde, was de TROS ook te volgen op een ander net. Het bleek uit onderzoek dat liefst 20.2% van de VPRO leden de voorkeur aan de programma’s van de TROS gaf terwijl 11,6% van de VPRO leden de eigen programma’s bekeek.

Studio West Point BBMS 1972, van links naar rechts Hans en Egbert Knot en Rob Bakker. Foto Brinkman.

In januari 1972 werd bekend dat in dat jaar voor de eerste keer een omroep verantwoordelijk zou zijn voor de samenstelling van een ploeg die zou gaan meedoen aan de Europabeker voor zangvoordracht, beter bekend als het Knokkefestival, dat sinds 1959 in het Casino van de Vlaamse badplaats werd gehouden. In 1972 stond het gepland van 7 tot 14 juli.

Voordien zorgden meestal de platenmaatschappijen voor de samenstelling van het vaderlandse team. Warry van Kampen,  toenmalig chef televisie-amusement van de KRO, hoorde eerder dat jaar de klacht van de toenmalige directeur van het Casino in Knokke, de heer Mellens, dat de Nederlandse televisie klaarblijkelijk alle belangstelling voor het festival verloren had. De KRO-leiding besloot toen een ploeg samen te stellen en één of twee uitzendingen aan het festival te wijden, eventueel uit te breiden met een reportage van de finale, mocht de Nederlandse ploeg zich daarvoor plaatsen.

De KRO besloot de zangeres Anneke Konings en de Blue Diamonds in ieder geval af te vaardigen. Voorts stelde men in onderhandeling te zijn met een Nederlands vocalist, wiens naam echter nog niet genoemd mocht worden. Later in het voorjaar bleek het om Frits Lambrechts te gaan. Het team uit Engeland, bestaande uit Penny Lane, Malcolm Roberts en The Union Express won  dat jaar het festival. In Knokke zou nog één keer, in 1973, een festival worden georganiseerd wat bedoeld was als een soort afscheid en dus artiesten optraden die in eerdere jaren hun land ook al hadden vertegenwoordigd.

De AVRO-televisie begon eind januari 1972  met een nieuw kinderprogramma onder de titel ‘Bibelebons’. Elly Nieman presenteerde dit maandelijkse programma van en voor Bibelebonse kinderen. Bij ‘Bibelebons’ ging men telkens uit van een vast thema. Zo speelde de eerste aflevering zich af in en rond een bakkerij. De kinderen gingen zelf brood bakken en werden daarbij geholpen door een echte bakker. Let wel het was 1972 en kinderprogramma’s waren zeer dun gezaaid in de programmering van destijds.

Verder was in ‘Bibelebons’ steeds een pop van Joost Brugman en de acteur Willem Wagter van de partij. De laatste in de rol van een persoon die alles verkeerd deed. Voor de teksten was Piet Geelhoed verantwoordelijk en de muziek was van Tonny Eyk. De samenstelling en regie tenslotte was in handen van Rob Herzet. In totaal vier jaargangen werden er van het programma uitgezonden terwijl het snel populair werd en er zelfs twee uitzendingen per week werden gepland. Wel werd Elly Nieman na enige tijd vervangen door Margreet Heemskerk. Wie herinnert zich dit programma nog?
 

Op Hilversum 1 was in die dagen een 18-delige serie te beluisteren via de KRO Radio op Hilversum 1. Het was elke keer een aflevering van 15 minuten die voor de klok van negen uur in de avond werd uitgezonden. Zo was er een aflevering waarvoor men helemaal was afgereisd naar het Beatrixoord in Haren bij Groningen. Men stond stil bij een stickeractie die was opgestart door de medewerkers van de ziekenomroep West Point, BBMS, dat enkele avonden per week en in het weekend actief was in het sanatorium. De programmamakers van de KRO interviewden de programmamakers van West Point om erachter te komen wat de ziekenomroep zoal deed voor de luisteraars. Een deel van de medewerkers in Haren was trouwens tevens tegelijkertijd ook actief in de ziekenomroep van Halte Lijn 4 in het RKZ in Groningen. Ook werden luisteraars ondervraagd over het nut van een huisomroep mede gelet op het gegeven dat patiënten er in het sanatorium in Beatrixoord langdurig verbleven. Het was in beide omroepen waar mijn lange periode van ‘werken voor, met en over radio’ deels begon. De stickeractie was opgezet om nieuwe apparatuur te kunnen aanschaffen zodat door de medewerkers niet telkens eigen apparatuur van en naar huis diende te worden gesleept.

In januari 1972 werden ook de eerste resulaten bekend van de Noordelijke Fonotheek. Platen met pop- en undergroundmuziek vonden bij de meeste leden van de Noordelijke Fonotheekdienst in de tijd aftrek. In het eerste jaar van haar bestaan, 1971, registreerde de discotheek 27.000 uitleningen in de drie noordelijke provincies. In procenten uitgedrukt was de voorkeur als volgt: 40% pop en underground, 20% klassiek, 25% lichte muziek en cabaret 8% jazz en talencursussen, documentaires etc. 7%.

Directeur van de Noorderlijke Fonotheekdienst was Jenne Meinema, die bovendien destijds niet ontevreden was over de toeloop van leden: het waren er bijna 1200 in 1971. Veertien kleine discotheken waren over de provincie verspreid, ze hadden elk 300 platen van de moedervestiging in Groningen in voorraad. De overige bibliotheken bestelden aan de hand van de catalogus.

De Fonotheekdienst was onderdeel van de Provinciale Bibliotheek Centrale Groningen, en was evenals de Centrale gevestigd aan de Laan Corpus den Hoorn.  Zoals gesteld bestreek de discotheek de drie noordelijke provincies via de plattelands bibliotheken, met uitzondering van de stad Groningen, Hoogezand en Stadskanaal die alle drie over een eigen discotheek beschikten.

In de stad Groningen was de Fonotheek gevestigd op de tweede verdieping van het pand van de Openbare Bibliotheek aan het Kwinkenplein en was een zelfstandige uitleendiscotheek. In 1974 verhuisde deze mee naar het nieuwe pand van de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek aan de Vismarkt in Groningen, waar destijds voorheen Galeries Modernes was gevestigd. Nog steeds is het via Biblionet mogelijk CD’s en DVD’s te reserveren en voor enige tijd te lenen.  En aangezien het vandaag 1 april is ook even een herinnering uit 1972 aangaande een 1 April grap. Op vrijdagmiddag 31 maart werd door presentator Felix Meurders in ‘De Daverende Dertig’, dat door de NOS op het toenmalige Hilversum 3 werd uitgezonden, bekend gemaakt dat in de toekomst altijd door de gedraaide platen heen zou worden gepraat vanwege de auteursrechten. Opnemen van radioprogramma’s zou streng verboden worden en er werd gemeld dat de overheid besloten had bandopnameapparatenbezitters een bezoek te brengen en te kijken of ze de muziek van de radio hadden opgenomen.

Meurders stelde dat de technische dienst van de NOS wilde helpen: als men de geluidsbanden opstuurde, zou de NOS er een toon op zetten die met een normaal apparaat niet te horen was, doordat de kop 90° gedraaid was. Het resultaat was, dat veel mensen hun banden opstuurden. "En we zullen ze met plezier beluisteren," meldde hij een week later. Maar sommige mensen die het door hadden, lieten dat op een originele manier blijken. Iemand had een papieren band op een spoel gewikkeld, waarop met potlood geschreven was:  ‘1 april, 1 april, 1 april...’. Iemand anders had nog meer humor, want deze stuurde een lege fietsband. Wees attent vandaag en laat je niet in een val strikken.  

Hans Knot, 1 april 2017