Niet alleen omdat 3FM sinds kort een nieuwe zenderbaas heeft, staat de zender voor de tweede keer in iets meer dan een jaar op een kruispunt. Vorig jaar was het noodzakelijk opvolgers te vinden voor publiekstrekkers Coen & Sander en Gerard Ekdom, die daags na elkaar hun vertrek bekendmaakten.

Het einde van de ochtendshow van Giel Beelen werd vorige week bekendgemaakt , een paar dagen later gevolgd door de mededeling dat ook Timur Perlin ermee ophoudt. Hij maakt de lunchshow, met ‘sidekick’ Rámon Verkoeijen. Intussen is duidelijk dat ook Paul Rabbering, maker van RAB Radio (14:00-16:00 uur) 3FM gaat verruilen voor Radio 2. Sowieso verdwijnen, vrijwel of helemaal tegelijkertijd, dus de presentatoren van de uren van 06:00 tot 10:00 en van 12:00 tot 16:00 (misschien zelfs van 12.00 tot 18.00). 3FM begint dus écht met een schone lei aan 2017.

Of het vertrek van Giel en Paul vrijwillig is of niet, feit is dat 3FM met Giel een gezichtsbepalende kracht kwijtraakt ‘in de spits’. De twee andere belangrijke ‘blokken’ zijn de lunchuren (die dus ook veranderen) en de middag-‘drivetime’. Naar verluidt maakt ook Frank van der Lende de verwachtingen in de late middag niet waar. Misschien voldoet hij wel aan de inhoudelijke verwachtingen van zijn bazen, de luisteraars weten zijn programma onvoldoende te vinden. Dat er iets moet veranderen, was al duidelijk voordat in de laatste weken de stoelendans op 3FM (en ook op Radio 2) bekend werd. Als publieke zender hoeft 3FM niet direct in paniek te raken als ze op de belangrijke uren voorbijgestreefd worden door de (commerciële) concurrentie, maar er zit wel een ondergrens aan. Met een marktaandeel van rond de 6% wordt de voormalige ‘verdienzender’ van de publieke omroep zo langzamerhand een marginale speler.

Dan kun je twee dingen doen: óf op zoek gaan naar een manier om dat tij te keren of je écht helemaal gaan concentreren op de publieke taak en een werkelijk eigen rol gaan spelen in muziekkeuze en programmavormen. Dan zou het huidige 3voor12-Radio de nieuwe norm kunnen gaan worden, zij het enigszins vertaald naar middag- en ochtendmaatstaven. Weg met de door 538 en Radio 10 (Evers, Van Someren) geclaimde lolbroekerij en sidekicks, meer aandacht voor nieuwe muziek, met het zwaartepunt op rock en alternatieve dance, interviews en live-muziek en verantwoorde keuzes uit het muziekverleden.

Als helemaal voor dat laatste gekozen wordt, zullen sommige van de huidige deejays een spoedcursus ‘minder ego, meer muziekkennis’ moeten gaan volgen, enkele moeten als ‘niet geschikt’ worden afgevoerd, andere zouden er wellicht bij opbloeien. Mark van der Molen (nu elke nacht van 12 tot 2 te horen – onthoud die naam!) zou dan wel eens een belangrijke rol kunnen gaan spelen in de lunchuren of de late middag. Hij heeft zich in het verleden al bewezen bij het muziekliefhebbersstation Kink FM, dat ooit werd opgezet (in 1995 al) door Rob Stenders en Jan Hoogesteijn onder de vlag van het toen net commercieel geworden Veronica.

Ook Annemieke Schollaardt weet hoe ze een programma moet maken waarin de muziek centraal staat. Luister maar op zaterdag- en zondagmiddag. Roosmarijn doet dat ook al elke avond en Michiel Veenstra heeft zich in het verleden bewezen als maker van een muziekprogramma met vaart in de vroege avonduren. Ook bij Herman Hofman (elke zaterdag- en zondagochtend vroeg) draait het om de muziek. Hij heeft in de 50 jaar 3FM-serie op KX Radio al te kennen gegeven dat hij ‘ooit in de toekomst’ de ochtendshow wel eens zou willen doen, ver voor het nieuws rond Giel bekend werd. Domien Verschuren (nu in de vroege avond) wordt in de media nu genoemd als vervanger van Giel in de ochtendshow, maar het is zeer de vraag of hij sterk genoeg is om de concurrentie met Ekdom (Radio 2), Evers (538) of Mattie & Wietze (Q) aan te gaan.

Dan blijven over de huidige weekendnamen Sander Hoogendoorn (‘een eigenwijs punkertje’ noemt die zichzelf), hitparademan Barend van Deelen en zijn duopartner Wijnand Speelman (hoewel zij zich tegenwoordig liefst ook zoveel mogelijk los van elkaar profileren) en de straks ‘dakloze’ sidekick van Timur, Rámon Verkoeijen.

Nu Frank van der Lende het kennelijk niet in zijn eentje redt, zouden Sander & Frank als duo misschien een publieke concurrent voor Coen & Sander kunnen zijn. Ook Barend en Wijnand hebben chemie als duo. Of we zien straks Mark van der Molen (alleen of in een duo) in de middag-drivetime.

Net als Giel en Paul, die dus al dan niet vrijwillig plaatsmaken, loopt ook Michiel Veenstra tegen de veertig. Michiel zit bij BNN en dat zendt alleen op 3 uit. Een ‘natuurlijke’ carrière via 2 en uiteindelijk 5 (zoals vorig jaar bij Stenders en Ekdom en nu bij Paul Rabbering en bij Hans Schiffers, die 2 voor 5 verruilt) is bij hem dus alleen mogelijk als hij van werkgever verandert. Dat kan overigens heel makkelijk, als de zenderbazen iemand graag willen houden. Zo werd Ekdom (AVRO op 3) het afgelopen jaar ineens VARA op 2 en Stenders (POWNED op 3) werd AVROTROS op 2. En voor Radio 2-baas Jurre Bosman maakt het écht niet uit voor welke omroep Ruud de Wild zijn uurtjes gaat maken. Wil KRO/NCRV niet? Dan zijn zij hun twee uurtjes op 2 kwijt en gaan die naar de omroep die Ruud wel wil hebben.

Terug naar 3: wat gaat die zender doen met al die oude en nieuwe namen?

Grote kans dat Mark van der Molen, Herman Hofman en Eva Koreman meer zendtijd op doordeweekse dagen overdag krijgen. Frank verdwijnt helemaal of hij wordt gekoppeld aan een duopartner (Sander of Eva), Giel verschuift naar het weekend of verdwijnt helemaal van de zender. Wat er met Michiel Veenstra gebeurt, hangt af van de koers die 3FM gaat kiezen. Wordt vastgehouden aan het voorzichtige ‘left of center’ wat de zender nu uitstraalt, dan kan Veenstra nog wel een tijdje mee in de oude Arbeidsvitaminen-uurtjes.

Giel én Michiel ‘verbannen’ naar het weekend lijkt niet verstandig, want daarmee wordt het weekend, nu nog de plek waar nieuwe talenten warmdraaien voor een plekje doordeweeks, echt heel duidelijk een ‘afvoerputje’ van 3FM.

In de nieuwsberichten over het einde van Giel’s ochtendshow lieten zowel Domien Verschuuren als de nieuwe 3FM-baas Basyl de Groot doorschemeren dat er in het nieuwe jaar veel verandert op 3. De Groot heeft een hoop te doen. Welke kant het op gaat, is voor de buitenwacht nog onzeker. Maar het is wel leuk om te weten dat hij 21 jaar geleden debuteerde op de al eerder genoemde, legendarische ‘alternatieve’ zender Kink FM.

Stenders zat er destijds elke dag van 17:00 tot 19:00 uur leuke nieuwe en oude plaatjes te draaien, Basyl de Groot van 19:00 tot 21:00 uur. Het is hetzelfde Kink FM waar 3FM inmiddels Mark van der Molen vandaan heeft gehaald en – op de achtergrond- Menno Visser, de muzieksamensteller van 3 voor 12 Radio. De nieuwe baas van alle muziek die op 3 wordt gedraaid, Diederik van Zessen, komt via een omweg – Pinguin Radio- ook van Kink. Internetstation Pinguin werd opgezet door de achterblijver van Kink FM toen dat moest stoppen. Van Zessen is de opvolger van De Groot, die zijn functie als ‘hoofd muziek’ moest opgeven om de zendercoördinator van 3FM te worden. Misschien laat De Groot, nu hij echt de baas van ‘drie’ gaat worden, iets meer van die ‘roots’ doorklinken op de publieke zender?

Edwin Wendt, 26 september 2016