Jarig worden is geen prestatie. Maar het feit dat de nationale popzender van de publieke omroep 50 jaar werd, is toch iets om bij stil te staan. Op Hilversum 3, later Radio 3 en nu (NPO) 3FM, hebben alle belangrijke dj’s van Nederland gepresenteerd, iedereen is met een stukje 3FM groot geworden en de zender heeft een enorme invloedrijke historie. Daar zou de publieke omroep trots op moeten zijn, dat verleden moeten ze koesteren en dat zouden ze uitbundig moeten vieren.

Toen ik ontdekte dat dit verjaren amper aandacht zou krijgen, vond ik dat zo’n gemis dat ik dat eerbetoon en historische overzicht zelf maar ben gaan verzorgen. Allereerst door een boek te schrijven, 50 jaar 3FM – van Vrolijke Puinhoop naar Serious Radio, de radiobijbel en musthave voor elke radioliefhebber. Maar ook door er een radioserie bij te maken, waar je kon horen wat er op de zender was gebeurd en waarbij de dj’s en oud dj’s hun verhalen konden vertellen over die tijd op 3. Een RadioReeks met historisch besef, met kennis over de begintijd in de sixties tot de verhalen van het tobbende 3FM van nu. Waarbij alle belangrijke dj’s langs moesten willen komen en waarin de beste fragmenten van alle relevante programma’s een plekje verdienden.

Een enorm ambitieus plan. Zeker als je bedenkt dat dit For The Love Of Radio moet plaatsvinden. Lees; voor noppes, want centjes zijn er niet voor zo’n RadioReeks. Over elk radiojaar een aflevering maken en dan nog wat thema-uitzendingen over 1 onderwerp erbij. Eén aflevering per week. Meer dan een jaar radio maken dus. Gasten produceren, dj’s overhalen, fragmenten zoeken en monteren, pffff… Maar ook: hoe mooi kan dat worden! Hoe terecht zou het zijn om voor eens en voor altijd zo’n ambitieus project rondom deze verjaardag uit te voeren? Dus toch maar doen omdat je hier later waarschijnlijk met veel voldoening op terug gaat kijken? Ja, dat laatste!

Arjan Snijders, André van Duin en Ferry de Groot tijdens 50 jaar 3FM (foto Vincent Schriel)

Dus ging ik op zoek naar een bron voor al die fragmenten van de radioshows. Bij de omroepen zelf is vrijwel niets bewaard gebleven en ook Beeld en Geluid heeft niet gek veel in de archieven. Edwin Wendt is een verzamelaar van radio opnames die ik leer kennen bij het schrijven van het 3FM boek. Voor dit bijzondere doel wil hij zijn audioschatten wel delen en ook wekelijks de juiste fragmenten bijeenzoeken. Opnames van liefhebbers, van radiofreaks, die dat vroeger op tape of cassette hebben opgenomen. Een onmisbare bron voor deze serie en dus de basis van de RadioReeks 50 jaar 3FM. Samen met producer Eline Maarse benader ik al die (oud-)radiomakers. Gelukkig heb ik een groot netwerk dankzij twintig jaar bij de landelijke radio werken en 10 jaar de RadioRing organiseren. Henk Peeters wil de show wekelijks opnemen en schoonknippen om na afloop van uitzenden er een mooie podcast van te maken. De uitzendplek is ook snel duidelijk. Op 3FM is terugblikken not done, zeker niet als het verder dan een jaar of tien terug gaat. Bovendien moet alles hap-snap snel en ik wil zo lang praten en zo diep gaan als maar nodig is. Gelukkig is er KX Radio, het themakanaal zonder format waar we lang mogen ‘nerden’ over De Radio. Ik maak daar al tien jaar een programma en, laat ik dat eens onbescheiden gewoon claimen, ik heb die zender gered toen het als zelfstandig station zou omvallen door het binnen de veilige haven van de AVRO te loodsen, waar ik toen eindredacteur radio was. Dan mag ik toch wel even uitpakken op datzelfde KX Radio?

Het avontuur gaat van start! Op 1 juli beginnen we de minstens 50-delige RadioReeks met de grote pretenties. In de hoop om ze allemaal te strikken. Felix Meurders, Frits Spits, Rob Stenders, Giel Beelen, Leo van der Goot, Ruud de Wild, noem ze maar op. En het lukt. Het kost soms maanden bellen, veel praten en overhalen, maar ze komen allemaal! Erik de Zwart wil niet meewerken en hij is nu even (nog wel?) baasje bij Radio Veronica en hij verbiedt de dj’s daar, zoals Jeroen van Inkel, Rick van Velthuysen, Patrick Kicken en Bart van Leeuwen, allen oud-3FM dj’s, om langs te komen. Maar we houden vele helden over want er is ontzettend veel om uit te kiezen. Ik vind het zo’n grote eer om Felix Meurders drie uur tegenover me te zien staan en hem nog enthousiast te krijgen ook voor dat omroepverleden wat hij al lang achter zich heeft gelaten. Of om urenlang met Frits Spits, die echt niet meer wilde terugkijken, toch te praten over passie en bezieling op de radio. Om Ruud de Wild, Sander de Heer en Jeroen Kijk in de Vegte na meer dan tien jaar weer voor het eerst weer in één radiostudio te krijgen. De lijst met radiohelden is eindeloos!

Het was allemaal meer dan de moeite waard. Zodra je met deze mensen in een studio naar fragmenten en muziek gaat luisteren, levert de gedeelde liefde voor radio altijd mooie verhalen op. Ja, we kunnen de diepte in en gaan veel luisteren en bespreken. Ik sla geregeld de nieuwsuitzendingen op het hele uur gewoon over, zo leuk is het. Ik claim een flexibele eindtijd en de shows worden steeds langer. Bij de praatgrage Henk Westbroek loopt dit het meest uit de hand; vier uur lang lullen we aan eén stuk door! Het is allemaal prachtig. Niet één gast valt tegen, zelfs hen waarvan ik vooraf minder hoge verwachtingen had.

Stiekem hoop ik aan het einde van de RadioReeks mijn eerste radiohelden in mijn leven te treffen. André van Duin en Ferry de Groot. Zij zijn het die met de Dik Voormekaarshow kleine Arjan eind jaren zeventig vreselijk laten lachen bij de radio. Kleine Arjan gaat zelf ook met tapes en cassettes stoeien, fictieve shows maken, grapjes knippen in liedjes, kortom: Arjan leert de kracht van de verbeelding van radio kennen. Omdat de drukbezette Van Duin en de soms wat knorrige De Groot vast niet zitten te wachten op een zoveelste gesprekje over de Dik Voormekaarshow bedenk ik een list. Via dit filmpje haal ik ze over:

Ik leg uit waarom we hier urenlang de diepte in kunnen en dat ze niet voor drie oppervlakkige en voorgeproduceerde minuutjes naar een studio hoeven. Ik beloof ze dat het leuk wordt. Ze gaan overstag. Bovendien vind ik in Vincent Schriel van de Club Dik Voormekaar (ClubDVM) de schatbewaarder van alle (!) afleveringen die ooit zijn uitgezonden op Hilversum 3 en 3FM. Met zijn enorme archief kom ik tot een sterke dwarsdoorsnee van hun vele jaren heerlijk chaotische en humoristische radio.
Gewapend, zoals elke show, met veel te veel fragmenten, kies ik ter plekke uit wat er wel niet in het gesprek past en laveer ik door de stapels audio om de mannen te verrassen met fragmenten die ze vaak zelf ook niet (meer) kennen. Zoals altijd laat ik tijdens de fragmenten de microfoons open, de spontane eerlijke reacties zeggen heel veel. André en Ferry zitten heerlijk en aanstekelijk te gniffelen en je hoort waarom de kwajongens hierin elkaar hebben gevonden. Hoe leuk is het om te mogen stoeien met opname apparatuur en een fictieve wereld te scheppen waarom gelachen werd door miljoenen luisteraars. Ik loop op water tijdens deze uitzending, want wederom sta ik met radiohelden prachtige uurtjes mooie tijd te delen. Een prachtige bekroning van een heerlijk radio avontuur, waar ik vele honderden uren werk in het gestoken voor alleen wat schouderklopjes (dank u wel beleefd) maar vooral voor heel veel eigen lol. Om al deze radiohelden nog even op dat podium te hijsen voor hun radiowerk is geweldig bevredigend om te mogen doen. Dj’s, het is niet onopgemerkt gebleven!

De RadioReeks 50 jaar 3FM is hier terug te luisteren en gratis te downloaden: kxradio.3fm.nl/uitzending-gemist/@@50jaar3fm

Arjan Snijders, 19 oktober 2016