In deze korte nostalgische terugblik neem ik je mee naar Amerika. Politiek is communicatie, zo wordt wel gezegd. Dat is misschien wat overdreven, maar belangrijk is communicatie wel in de politiek en zeker in de Amerikaanse politiek. Dat werd door de Amerikaanse presidenten al vroeg beseft. Het is dan ook niet vreemd, dat er al in de jaren vijftig van de vorige eeuw in de presidentiële trein een complete coupé werd ingericht voor een "Rolling Radio Communication Facility".

Allereerst dien je in Amerika te zijn. Daarnaast dien je de beschikking te hebben over een scanner met de mogelijkheid om de zogenaamde "utility" band te beluisteren. En dan dien je ook nog te weten dat de Amerikaanse president in je omgeving komt voor een werkbezoek. Zijn aan die drie voorwaarden vervuld, dan kan je de scanner gebruiken om af te stemmen op de presidentiële communicatie, die word uitgestraald vanuit diens vliegtuig, de Airforce One. De vraag is echter of de vooral gescrambelde communicatie snel is te vertalen.

Op het gebied van de communicatie is de president van de USA namelijk volkomen bij de tijd. Hij beschikt over directe lijnen naar waar hij zijn berichten ook maar wil sturen. Maar hoe zat het nu eigenlijk voordat de presidentiële Airforce One of andere vliegtuigen werden ingezet, oftewel in de tijden dat de toenmalige presidenten zich op een andere manier moesten verplaatsten door de Amerikaanse staten?

Dan hebben we het al snel over de tijden dat transport per trein nog als veel veiliger werd beschouwd dan per vliegtuig. Bovendien zag men als voordeel dat men waar dan ook een stop kon inlassen om het volk gedag te kunnen zeggen om eventueel zieltjes te kunnen winnen voor eventuele toekomstige verkiezingen. Het IJzeren Paard, zoals de trein als transportmiddel in de tijden van de presidenten Roosevelt, Wilson en Harding werd genoemd, bleek een optimaal transportmiddel te zijn. Men kon er kris kras mee door Amerika reizen. Maar, de techniek schreed voort en ook aan de trein kon nog wel het een en ander worden verbeterd. Tegen het einde van de regeringsperiode van Truman werd er daarom een voor die tijd enorm hoog bedrag uitgetrokken om de presidentiële trein te voorzien van een aparte coupé die vol technische snufjes werd ingericht. Liefst $119.000 werd er in 1952 in dit project geïnvesteerd.

"Rolling Radio Communication Facility" zo luidde de officiële benaming van dit presidentiële communicatiecentrum, waar de president gebruik van kon maken als hij, per trein, op reis was in zijn land. Het werd op die manier voor hem mogelijk contact te onderhouden met onder meer Moskou — vergeet niet, het was de tijd van de Koude Oorlog — en andere hoofdsteden ter wereld, maar ook met alle andere belangrijke personen binnen zijn regering of overheidsinstanties. De uitrusting bestond uit "stemverbindingen", die zonodig gescrambled konden worden uitgezonden, een telex en later fax-apparatuur. FM-frequenties waren beschikbaar voor mobiele telefoongesprekken, voor beveiliging en voor contacten tussen mensen binnen de diverse coupés van de presidentiële trein.

Tevens werd optimaal gebruik gemaakt van doorsturing van toespraken, die door de presidenten tijdens de reizen werden opgenomen en vervolgens werden uitgezonden op bepaalde frequenties, waarna lokale stations de toespraken weer konden opnemen voor heruitzending of doorsturing naar de nationale netwerken. Sta er wel bij stil dat dit alles mogelijk werd voordat we het tijdperk van digitalisering en mini-apparatuur inging. Het ging dus om apparatuur van groot formaat, stevig ingebouwd in rekken, zodat het te allen tijde stabiel in de trein zou staan. Alles bij elkaar vulde de apparatuur een complete coupé.

Op de foto bovenaan dit artikel zien we de volgepakte coupé. Op het plaatje vallen onder meer vier ontvangers te onderscheiden van het merk Hammarlund SP600, verder een mengpaneel en nog een aantal klokken, één voor ieder van de vier tijdszones waarin Amerika is onderverdeeld. Of de dienstdoende officier op het moment van het maken van de foto bezig was met het voorlezen van een presidentiële verklaring, is niet bekend.

Hans Knot, 21 juli 2018