Dat 3FM onder vuur ligt, is niet onbegrijpelijk. De vrije val in de luistercijfers biedt tegenstanders van de publieke pop- en jongerenzender een makkelijk wapen. Geef die FM-frequentie toch aan Radio 5, dat zelfs zonder FM-dekking meer luisteraars trekt, wordt geroepen. Jongeren luisteren toch geen (FM-) radio meer. 

Die kritiek is te simpel. Inderdaad kan 3FM scherper en spannender programmeren – een schone taak voor de van FunX afkomstige nieuwe zenderbaas Sharid Alles - maar er is al een groot verschil met commerciële concurrenten als 538, Q-Music en Radio 10. Genoemde zenders borduren nog altijd voort op de ooit door Veronica in Nederland geïntroduceerde ‘Hitradio’-formule: een beperkte ‘playlist’ en weinig tot geen muzikale inbreng van de deejays. Een ander element dat Veronica introduceerde, de duopresentatie, evalueerde – of ontaardde – in het fenomeen ‘sidekick’, ook wel  ‘lachzakken’ genoemd. De binnenkort afzwaaiende Edwin Evers van Radio 538 werd er groot mee.

Op één programma na – de middagshow ‘Mark + Ramon’ -, heeft 3FM de ‘sidekicks’ allang afgezworen. Waar een deejay van 538 deze week nog riep dat ‘het bijna weer Sinterklaas is’, gaan de presentaties op 3FM over muziek. De deejayploeg heeft dan ook echt voeling met én zeggenschap over de muziekkeuze. Weliswaar blijft het aantal persoonlijke ‘free choiches’ beperkt tot een handvol per programma, over de invulling van de totale playlist en de keuze van de Megahit (de wekelijkse hittip van de zender) beslissen alle deejays mee. Dat leidt ertoe dat elke deejay regelmatig besluit een nieuwe plaat of nog onbekende artiest eens goed ‘neer te zetten’. Niet zelden pikken collega’s die tip op en nemen deze mee als ‘free choice’ in hun eigen programma. 

Afgelopen week vertelde Eva Koreman daags na het Lowlands-festival hoe zij op dat festival in tranen was uitgebarsten bij het optreden van de Nederlands-Iraanse zangeres Sevdaliza. Diezelfde avond bleek collega Herman Hofman door Eva’s verhaal zo geraakt dat hij besloot het nummer in de herhaling te gooien. Wijnand Speelman, de collega die het daaropvolgende programma 3 voor 12 Radio presenteerde, meldde zich vervolgens quasi-geïrriteerd: hij had Sevdaliza al een jaar of twee geleden te gast gehad. Toen maakte ze nog niet de aan Massive Attack herinnerende triphop van nu, maar meer r & b-georiënteerd materiaal, haar talent was toen al herkenbaar. Deejays die elkaars muziekkeuze beïnvloeden en aanscherpen, zo hoort het op een muziekzender.

Per 1 september vertrekt Domien Verschuuren als ochtenddeejay bij 3FM. Zijn overstap naar Q-Music werd een maand geleden door de criticasters van ‘het zinkende schip’ nog aangegrepen om hun ‘Wie doet het licht uit bij 3FM?’-mantra weer van stal te halen. Verschuuren echter kan gemist worden. Hij bewees in het voorbije jaar de druk van een ‘spits’ slecht aan te kunnen en meldde zich om die reden zelfs ziek. Zijn opvolger Sander Hoogendoorn (‘een klein punkertje’ noemde hij zichzelf eens) heeft het tegendraadse dat 3FM onderscheidt van de commerciëlen. De VARA Gids publiceerde een duo-interview met Hoogendoorn en Felix Meurders (ooit ook een dwarse ochtendjock op ‘3’). Meurders kon vroeger nog weleens een plaat twee keer achter elkaar draaien, vertelt hij. Sander had eerder in het gesprek verteld over zijn twee ‘free choices’ per uitzending en dat hij het belang van een centrale muziekredactie onderkent. “Maar ik heb onlangs een plaat zelfs vijf keer gedraaid. Steeds als die was afgelopen, had ik weer berichten van mensen die hem zogenaamd hadden gemist. Natuurlijk krijg je daar gelul mee, maar het kán wel.”

Met dit soort eigenwijsheid kan 3FM de weg omhoog weer vinden. 

Edwin Wendt
Mediapublicist en jurylid van de Zilveren Reissmicrofoon