We doen het ontzettend goed als NPO. Onze tv- en radiozenders zijn onverminderd populair en mensen weten ons on demand-platform NPO Start en ons verdere online aanbod heel goed te vinden. Hierdoor kunnen we onze maatschappelijke functie goed vervullen. Die maatschappelijke functie was voor mij één van de belangrijkste redenen om vorig jaar bij NPO te gaan werken. We zorgen ervoor dat je alle informatie hebt om je een mening te kunnen vormen en we leveren een belangrijke bijdrage aan onze cultuur door mensen samen te laten genieten van de beste Nederlandse programma’s en series.

Steeds slimmere technologie
Het leuke en uitdagende vind ik dat we daarvoor in deze tijd steeds slimmere technologie moeten inzetten. Mensen raken eraan gewend om zelf te bepalen wat ze kijken en luisteren en ook wannéér ze dat doen. Daarom is er geen Uitzending Gemist meer, maar heet ons nieuwe platform NPO Start: de plek om zelf je eigen tv-avond te starten. Dat betekent ook iets voor hoe we onze publieke taak invullen. Bij ons gaat het er niet om zoveel mogelijk mensen zoveel mogelijk minuten te laten kijken; we willen vooral iets betekenen voor jou als kijker of luisteraar.

Ik heb het afgelopen jaar gebruikt om de omroepwereld van binnenuit te leren kennen en een visie te ontwikkelen op de toekomst. Ik ben daarbij zeer onder de indruk geraakt van de enorme betrokkenheid en professionaliteit van onze organisatie. Er worden bij NPO topprestaties neergezet op het gebied van technologie en distributie. Intern hebben we de afgelopen maanden onze technologie-afdeling vernieuwd om nog sneller en beter te kunnen voldoen aan de verwachtingen van ons publiek. En we werken hard aan een nieuw innovatiebeleid, zodat we binnen de publieke omroep gebruik maken van alle creativiteit en kennis om snel nieuwe technische mogelijkheden te kunnen benutten.

Persoonlijker
De belangrijkste beweging die we maken is om de publieke omroep steeds persoonlijker te maken. Je kunt al vrijuit grasduinen in ons grote aanbod: op NPO Start staan meer dan 100.000 programma’s. Maar we gaan je ook helpen om programma’s te vinden die bij je interesses aansluiten of om nieuwe dingen te ontdekken. Net als alle grote platforms gebruiken we daar data voor. Maar ik wil dat we daar als publieke omroep heel anders mee omgaan dan bijvoorbeeld Netflix en YouTube. Wij gaan daarom beginnen aan het ontwikkelen van publieke data-algoritmen, waarmee we je programma’s of items gaan aanbevelen. We willen je daarmee ook op NPO Start en online breed informeren, je verdieping aanbieden en het verhaal van alle kanten laten zien. Daarmee blazen we je filterbubbel op: bij ons wordt niet je blik vernauwd, wij helpen je juist om ‘m te verbreden!

Verrassen
Door data-algoritmen van de grote internationale platforms ervaren we steeds minder samen. Wij willen daar als NPO tegenwicht aan bieden. Met algoritmen die juist maatschappelijk nuttig zijn, die je helpen om je te verdiepen en je blik breed te houden. Wij willen wel personaliseren, maar juist zonder te individualiseren. We gaan beginnen door je te verrassen met programma’s die meer ‘publieke waarde’* hebben. Ook gaan we een algoritme ontwikkelen, dat je na het kijken van een programma de kans geeft om over het onderwerp in het programma meer te weten te komen. Stel dat je DWDD hebt gekeken over de hackactiviteiten van de Russische geheime dienst, dan bieden we je met één klik ook de reportage van Nieuwsuur over hetzelfde onderwerp aan. Maar ook een gesprek met een deskundige in Jinek, én een documentaire over het werk van geheime diensten. Ook onderzoeken we hoe we pluriformiteit in algoritmen kunnen vertalen, door verschillende opinies op belangrijke thema’s aan te bieden. Zo kun je altijd een brede kijk op het nieuws houden.

We willen mensen buiten onze organisatie inschakelen om mee te denken en mee te kijken. Wetenschappers bijvoorbeeld, en andere publieke organisaties en bedrijven. En naast onze eigen omroepen denk ik ook aan andere publieke omroepen in Europa. Zo was ik laatst bij de VRT, waar heel enthousiast werd gereageerd op deze ideeën. We gaan nu kijken hoe we hierin kunnen samenwerken.

Kunstmatige intelligentie
En verder? Als ik vijf tot tien jaar vooruit kijk, zie ik dat kunstmatige intelligentie steeds belangrijker wordt. Alle apparaten gaan met je praten en gaan proberen je zo persoonlijk mogelijk te bedienen. Nu zijn het nog algoritmen die je programma’s aanbevelen, in de toekomst gaat de robot op je scherm of in je speaker de content voor je selecteren. Ik wil onderzoeken hoe publieke omroepen kunstmatige intelligentie op een maatschappelijk goede manier kunnen benutten, zonder de ethische dilemma’s daarbij uit het oog te verliezen. Dat is nu nog toekomstmuziek, maar dit soort ontwikkelingen gaan altijd harder dan je denkt en zullen een enorme impact gaan hebben op hoe we met media omgaan.

We willen vaart maken met al deze ambities, ook al is het lastig om er een tijdspad aan te hangen. Wij gaan bij NPO in ieder geval hard aan de slag om deze ideeën samen met alle omroepen te realiseren. En we blijven naar de toekomst kijken. We zijn van iedereen, we zijn ook jouw publieke omroep, dus we staan open voor ideeën, voor kritiek en voor goede suggesties voor de verbetering van onze diensten!

Martijn van Dam, 8 oktober 2018

Martijn van Dam is sinds september 2017 lid van de raad van bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep. In deze bijdrage schetst hij een aantal belangrijke ontwikkelingen van NPO op het gebied van zijn portefeuille: technologie en innovatie.

Foto: Martijn van Dam (NPO / Sander Koning)