Het Magdalena avontuur van Johan Vermeer
Veertig jaar geleden sprak ik een van de oprichters van Domstad Radio in Utrecht. Ik maakte voor die zender al een tijdje programma's en het was de opvolger van Hof van Holland waarbij ook Ferry Eden betrokken was. We hadden het over de terugkeer van Mi Amigo. Dat was toch wel nieuws in die dagen. Hij vroeg: "Goh, is dat niet iets voor jou?” Ik aarzelde toch wel even want ik had totaal niet de indruk enige kans te hebben.Met dat soort dingen heb ik toch nooit veel geluk. Daar komt bij dat er studieplannen op de rails stonden en ik geholpen moest worden aan een hernia.
Verder ging ik er vanuit dat die zender wel in eigen kring mensen zou vinden. Maar ja... veel ex Mi Amigo dj's zaten immers nu wel bij Caroline. We kwamen tot de slotsom dat ik toch een Domstad programma zou opsturen. De spreker aan de andere kant van de lijn zou wel zorgen dat die opname bij ene Patrick terecht kwam. Zo geschiedde.
Intussen hoorde ik een inderdaad een nieuw stem opduiken op Mi Amigo. Daniel Bolen: Met in de avond programma's met aandacht voor pop artiesten. Dat deed hij best leuk vond ik. Had meteen zoiets van "het zou toch wel leuk zijn". Maar ja, het bleef nog een aantal dagen stil.
Op vrijdagochtend 5 juli rond een uur of elf riep mijn moeder dat er een meneer aan de telefoon was die moeilijk te verstaan leek. Het was telefoon uit België. Of ik inderdaad nog interesse had om aan boord te gaan. Dat kon wel natuurlijk! Aanvankelijk dacht ik dat ik binnen enkele dagen mijn koffers wel te kunnen pakken. Maar dat zag ik toch verkeerd. Of ik 's middags al in Antwerpen wilde zijn! Oei, maar toch. 's Avonds om zeven uur werd ik opgehaald op het station van Antwerpen door een befaamde meubelmaker. De bedoeling was om de volgende ochtend meteen naar het schip te gaan. Maar het verliep toch anders. Zaterdagochtend 6 juli was het erg stormachtig. Dus ging de tocht niet door en bracht ik een hele dag in de omgeving van een hotel door. Wat ik gedaan heb? Ik zou het niet meer weten.
De volgende ochtend was de zee nog steeds ruw. Dus weer een dag gewacht. Maar 's-avonds zou het rustiger worden. Na een stevige lunch, wat ik overigens achteraf gezien beter niet had moeten doen, werd er met een motorboot alsnog getracht de haven uit te komen. Dat ging niet soepel. De bestuurders van de motorboot waren een beetje de weg kwijt. Gelukkig was er een portable radio ontvanger aan boord. Door het nulpunt aan te geven van het 272 signaal in combinatie van de kompasgegevens kon de richting worden bepaald waar de boot lag. Net op tijd overigens want pal na de branding deed de eerder ingenomen lunch al een verwoede poging er weer uit te komen. En dat lukte! Daarna volgde nog veel meer maaginhoud de weg naar het ruime sop, zelfs zoveel malen dat ik buiten bewustzijn raakte. Pas toen we langszij de Magdalena lagen werd ik wakker geschud. Of ik even over wilde springen! Mijn dak klim ervaringen zorgde er gelukkig voor dat ik in een keer goed sprong en daarna mijn koffer kon overnemen.
Eenmaal aan boord ben ik meteen gestrekt op het middengedeelte van het schip gaan liggen. Toen voelde ik me tenminste een beetje mens en kon met iedereen wat bij praten. Want er moest een hoop gebeuren. Na het verzoek van Kees Borrel om toch een bak koffie te proberen en toch wat te eten zijn we 's avonds aan de slag gegaan met diverse studiowerkzaamheden en hebben onder andere het audio aangepakt. Er zat namelijk totaal geen compressie op het signaal. Maar ook de card-machines gaven steeds problemen. Ik kan me herinneren dat die eerste dag toch nog nachtwerk werd, ook al omdat menig maaginhoud zich eruit bleef werken.
De volgende ochtend, 9 juli, was ik rond 10:30 mijn bed uit om mijn eerste programma voor te bereiden. Dat deden we altijd in een hok naast de studio waar alle platenbakken stonden en de dozen met de verplicht te draaien singles. Even voor tweeën loste ik met een heel draaierig gevoel in mijn hoofd Daniel Bolen af. En na de Hitmaker was het zover… de eerste show.
Wat trof ik aan? Allereerst de bemanning natuurlijk. Aan boord waren er de dj's Wim de Groot en Daniel Bolen. Maar ook de kapitein Hanna die waarschijnlijk uit Syrië kwam. Een man met twee rechterhanden die in staat was de generatoren en de scheepsmotor aan de praat te houden. Ik had meteen al zoiets: als die man er niet meer is dan hebben we hier een serieus probleem. Hij sprak gebrekkig Engels, maar dat gold ook voor mij dus dat schiep wel een band. Verder waren er echte matrozen aan boord. Nou ja, echte… ze waren meegekomen met de reis uit Griekenland: John en Peter. Wat ze te doen hadden op een schip dat voor anker ligt? Ik zou het niet meer weten. Al die weken eigenlijk niet mee samengewerkt. We hadden ieder zo zijn eigen leefschema. John was de de opvallendste. Al was het alleen maar omdat die grotendeels van de tijd stoned rondliep. Hierover maakte ik in de Middagpauze van 13 juli tussen 14:00 en 15:00 nog een opmerking over.
Maar we hadden ook een heuse kok aan boord. Noemde zich ook Daniel. Maar dat was vermoedelijk ook een schuilnaam omdat ook hij uit het midden oosten afkomstig was. Hij verzorgde iedere dag een warme hap, al viel het ons wel op dat het vaak dezelfde brokken vlees betrof met een onbekende rode saus. We begonnen dan ook te vermoeden dat het een uniek soort kattenbrokken betrof. De grote vriezers beneden in het ruim lag vol met dat spul! De dagelijkse consumptie van dit culinair goedje leidde ook tot diverse opmerkingen in enkele programma's later in de week.
MV Magdalena (foto Piet Treffers)
De Magdalena was een omgebouwd vrachtschip. Met in het ‘vrachtruim’ de generatoren, tanks met brandstof en water, twee grote vrieskisten en natuurlijk de Amerikaanse 10 KW AM zender. Je ging met een stijl laddertje naar beneden vanaf het deck. Het eerste wat je zag als je beneden kwam was de ‘werkplaats’ van Hanna. Pal naast de luid draaiende generatoren. Allerlei motor onderdelen lagen daar verspreid om gerepareerd of in ieder geval gesmeerd te worden. Rechts naast de klimladder hing een bord waarop, door Kees Borrel, met een krijtje werd bijgehouden hoeveel brandstof er ieder dag doorheen ging (dacht zo'n kleine 1000 liter) en vooral wat we nog over hadden. Het bleek al erg hard te zijn gegaan sinds de reis uit Griekenland. Dat was ook een van de redenen dat er niet 24 uur per dag werd uitgezonden. Maar er was ook nog een andere reden. De zender stond namelijk op 1.100 kHz. Dat is 2 kHz scheef in het Europese raster. Al bij mijn reis naar boord had ik aangegeven dat er zo snel mogelijk een kristal moest komen voor 1.098 kKz. Helaas duurde dat nog enige weken voor die aan boord kwam.
Die 2 kHz verschil gaf 's avonds een nare piep met ‘onze’ medegebruiker op de 272, namelijk een zender uit Bratislava in het toenmalige Tsjecho-Slowakije, in een groot deel van Europa. Kun je niet maken vond ik. Maar er waren ook andere reden waarom we 's avonds ophielden.
De studio bevond zich boven op het deck. Ik spreek hier over de studio omdat er in feite maar ook één was. Er stond in een ruimte ernaast nog wel een studiootje met onder andere een zelfgemaakt mengpaneel, maar daar daar viel niet mee te werken. Kon er ook niks mee beginnen omdat er ook geen elektronica onderdelen aan boord waren (geen kabels, pluggen,weerstanden, condensatoren ect), laat staan ontstoringsmateriaal. Want overal straalt het hf signaal van de zender in. Het hok waarin dit alles stond werd dan ook later de ‘newsroom’. Daar konden we met een portable radio op de FM de BRT en Hilversum horen. Dit betekende wel dat in de uitzendstudio ook het productie werk gedaan moest worden. En dat kon natuurlijk alleen 's avonds en 's nachts.
Op donderdagavond 12 juli was er weer een klein bootje langszij geweest met wat proviand en de nieuwe Belgische Nationale Hitparade. Maar er was ook een nieuweling meegekomen: Ben van Praag, onze Vlaamse Benjamin! Geconfronteerd met de veelvoud aan dingen waar je aan boord moest denken besloten we eendrachtig Ben rustig in de avond te laten beginnen. Dat was dus, kan het ook niet helpen, vrijdagavond 13 juli. We waren nu met z'n vieren en dat gaf eindelijk wat minder werkdruk. Want er viel genoeg te sleutelen, vooral in die ene studio. Daar stonden twee direct drive draaitafels, twee Revox B77 recorders, twee cassettedecks, uiteraard een mengpaneel en drie zogenaamde spotmaster 2000 machines voor het afspelen van cards. Met de cardmachines was altijd wel wat mee. Bijna ieder avond moest ik die machines open maken en opnieuw het loopwerk reinigen en weer afstellen. Want gedurende de dag programma's gingen die machines steeds meer haperen. Programma makers duwen namelijk de hele dag cards in de apparaten en trekken die er weer uit als ze weer op que staan. Als, want vaak liepen die cards ook nog door.
De deur op de MV Magdalena met deejay namen (foto The Offshore Radio Archive)
De ellende begon eigenlijk al met de inhoud van een grote doos die naast de beroemde kastdeur stond met daarop de handtekeningen van de dj's. In die doos zaten allerlei oude cards uit een voormalige radiostudio van Radio Veronica uit 1974. Chips reclames, motorraces in Zandvoort, sigaretten reclames, noem maar op, het zat er allemaal tussen. Blijkbaar ergens vijf jaar op een plank gelegen en verkocht aan Mi Amigo.
In een helder ogenblik heb ik een van de weinige C90 cassettes die aan boord waren gebruikt om al die reclames op te nemen. Moest ook wel want we wisten die cards voor hergebruik. Al die verschillende gebruikte cards, rode en grijze door elkaar, deden het loopwerk van de machines natuurlijk ook niet goed. Al heeft het me tot de dag van vandaag verbaasd dat dergelijke, voor die tijd, dure apparaten zo enorm kwetsbaar waren en een slecht geluid gaven. Zeker als je met die machines opnam.
Later op land heb ik nog veel gewerkt met FTM-machines. De ‘hapering- en doorloopproblematiek’ kwam daarbij ook voor maar toch wel minder in mijn herinnering. Een hoop gedoe dus om een en ander draaiend te houden. En daar kwam nog bij: ga maar eens met elektronica sleutelen op zee! Als je een apparaat uit elkaar haalt en bijvoorbeeld een schroefje naast je neerlegt rolt het meteen weg, ( die zien we nooit meer ter..rug. De soldeerboot valt ook geregeld op de grond en dat geldt natuurlijk voor al het gereedschap. Steeds alles dus in bakjes en dozen opbergen: heel vermoeiend.
We hadden ook de pech dat het een slechte zomer was. Het waaide elke dag flink en de Magdalena was een ‘platbodem’ die door de toen al wat geringe inhoud van de tanks hoog op het water lag. Ik kan me welgeteld één dag herinneren dat we op het deck even in de zon zaten. Maar het is me nog onduidelijk van welke straling we toen het meest hebben genoten! De ligplaats van de Magdalena hielp ook al niet. Het kanaal voor de Belgisch kust is al aardig smal aan het worden, dus is er veel getij werking. Tweemaal daags een enorme stroming, zag je 's morgens zeewier luiers en cola blikjes in rap tempo voorbij komen. ‘s avonds kwamen ze weer voorbij, maar dan de andere kant op.
Op de heenreis naar het zendschip kwam de presentatie al te sprake van de ‘Belgische Nationale Hitparade’ zoals de top 50 nu heette. Hoe het muntje precies rolde weet ik niet meer, behalve dan dat ik de eer kreeg toebedeeld om die hitlijst de komende weken te doen. Normaal gesproken bereid je zo'n programma voor door speciale jingles te maken en overzichtsmontages. Daar kwam niet veel van terecht door het gesleutel in de late avond uren. En ik deed ook al ‘Ook goeiemorgen’.
Ik had nog wel even ‘Nieuw in de Top 50’ gemaakt. Gelukkig had ik nog wel een cassette van land meegenomen met daarop alle tunes die Radio Mi Amigo ooit gebruikte, onder andere de instrumentale versie van ‘No No Sheriff’ van Emily Star. Die hoor je aan het einde van lunch op zee van 13 juli. Op die cassette stond ook ‘Carmen’ van Herb Alpert, de Top 50 tune dus. Ik kan me herinneren dat ik bij de eerste keer dat ik de Top 50 presenteerde die tune gewoon van cassette draaide. We hadden geen tijd gehad om hem op card te zetten. Platen pakken, gaan zitten en onderwijl uitrekenen dat je goed uitkomt met de nummer een tegen drie uur. En dan eindigen met: “Ik ben moe, heb slaap en ga naar bed"… zo ging dat in 1979. Van die eerste Top 50 van 14 juli 1979 is helaas weinig bewaard gebleven. Alleen het begin en eind.
Studio aan boord van de MV Magdalena (foto SMC / archief Rob Olthof)
Hoe zag een dag eruit op de Magdalena? Om 06:30 uur werd ik gewekt door de kapitein. Zodra die mij zag komen ging hij de generatoren opstarten in het ruim. Daarbij wachtte ik af totdat de generatoren het benodigde toerental hadden gehaald en de juiste spanning afgaven. Vervolgens liep ik door naar de zender en begon daar de opstart procedure. Het was voornamelijk een buizenzender waarbij de eindtrap pas als laatste werd aangezet. Dus dat duurde even. Tenslotte alle stromen en spanningen controleren en dan snel naar boven hollen, over het dek naar de studio, de tune op de draaitafel leggen en in starten, het was meestal dan al een paar minuten voor zeven. Vervolgens een paar keer melden dat zo direct de uitzendingen beginnen en dan ‘Mi Amigo tijd de juiste altijd’ draaien en beginnen met de show.
‘Ook goeiemorgen’ duurde tot 09:00 uur. Daarna nam Wim de Groot het over met het beroemde ‘Schijven voor bedrijven’ met vooralsnog verzonnen verzoeken. Maar Wim sliep nog! Edoch dankzij de nieuwe hitsingle van ABBA, ‘Voulez Vous’ en ‘Angel Eyes’ op de B-kant, kon ik hem dagelijks wekken rond 08:30 uur. Beide nummers zijn namelijk rond de vijf minuten. Daarom koos ik bijna dagelijks een van die twee nummers. In die tijd redde ik het net om de titel aan te kondigen, over het deck te lopen, Naar beneden te gaan naar de slaaphutten, vervolgens op de deur van het verblijf van Wim te bonzen, wachten totdat er een redelijk wakker antwoord kwam, terug rennen naar boven en nog even snel een ander plaat klaar zetten en gewoon weer doorgaan. Elke dag weer spannend of dit zou lukken!
Zodra Wim begon nam ik een snelle hap en ging weer verder slapen. Tot tegen de middag. Dan was het tijd voor de eerder beschreven spannende culinaire hap opgediend door onze kok Daniel. Ja, natuurlijk weer met die geheimzinnige maar inmiddels overbekende rode saus. En dan naar boven. Terwijl Daniel Bolen nog bezig was met de ‘Lunch Op Zee’ zocht ik alvast in de ruimte naast de studio de ‘verplichte platen’ uit. Dat waren voornamelijk Vlaamse producties die verplicht een aantal keren per dag gedraaid moesten worden. Vervolgens op zoek naar de leuke oldies. Dat viel niet altijd mee, er was maar een geringe voorraad verzamel lp's aan boord. En Wim verzuchte al eens eerder op de zender: “We hebben niet eens CCR aan boord".
Om 14:00 uur was het dan weer mijn beurt tot 16:00 uur met de ‘Middagpauze’. Daarna even rust tot 18:00 uur., want dan was het weer tijd voor de ‘De muziekdoos’. Pas in de avond kon ik wat aandacht besteden aan de andere voornamelijk technische klussen. En na 22:00 uur tijd voor wat productie werk, waaronder bijvoorbeeld het maken van de ‘Monopole Music’ spot.
Let wel: Dit was een normale dag! Daarbuiten gebeurde er nog tal van andere dingen die erbij kwamen, want er was bijna ieder dag wel wat aan de hand.
Op de achtergrond van al dit zee gebeuren rommelde het ook nog met de organisatie aan land. Radio Mi Amigo kwam steeds meer in Vlaamse handen ten koste van de overgebleven leden in Spanje. Achteraf hoorde ik dat zelfs Adriaan van landschoot de boel in lucht hield. Al die verwikkelingen leidde er toe dat we in het begin alleen maar zeiden dat de luisteraar kon schrijven ‘naar het bekende adres’. Later mochten we het bekende Spaanse postadres in Playa De Aro gewoon noemen. Maar op dinsdag 17 juli werd dit ineens een postadres in Mauritius.
Eenmaal per maand vloog er namelijk iemand van de ambassade heen en weer tussen dat eiland en Brussel. Daar werd dan de post, via slinkse wegen, blijkbaar overhandigd. Zo was er een nieuwe constructie ontworpen en was Spanje afgedaan.
Overigens heb ik in juli nooit post gezien! We moesten dagenlang een verzoekplaten programma's doen zonder verzoeken.
Zoals eerder verteld was de Magdalena in feite een vrachtschip. daar waren ook twee masten op van zo'n 15 meter hoog. Daartussen waren 5 draden gespannen van het antenne systeem. Daar was regelmatig wat mee. Al op mijn eerste dag aan boord brak 's morgens een van de antenne draden rond half negen. Aangezien ik nog zeeziek was van de heenreis lieten ze me die ochtend liggen. Zover ik weet heeft Kees Borrel die ochtend alleen de reparatie uitgevoerd.
Maar een week later ging het weer een aantal keren flink mis. Dat kwam doordat we een aantal dagen ruw weer hadden. Ik had al eerder beschreven dat we op een rot plek lagen met veel stroming. Voeg daar een beetje wind bij, windkracht 6 à 7, en je ligt dan vaak tweemaal per dag dwars op de golven. Een hoop gewiebel dus. Daardoor deed ik 's morgens soms met één hand programma: gewoon met de linkerhand me vasthouden aan de onderkant van het mengpaneel en met de rechterhand de meeste handelingen doen. Als je dat niet deed reed je zo met je stoel zo weg. En steeds de cards en de platen vastleggen natuurlijk want anders ligt e.a. meteen op de grond.
De horizontale antenne draden zwiepten dan ook. En braken dan soms af. Ik kan me herinneren dat ik een nacht met Kees bezig was en na veel moeite eindelijk weer een en ander vastgeknoopt hadden. Na een zeer korte nachtrust viel het me op dat Kees nogal erg laat in de wereld der wakkeren aankwam. Dat was niet zonder reden. Een half uur nadat we die nacht klaar waren brak er weer een andere draad. "Ik durfde je niet weer wakker te maken" zei Kees me de volgende ochtend en had de klus zoveel mogelijk zelf geklaard.
Zo ging dat door op die boot. Maar er gebeurde ook leuke dingen. Zo kwam op woensdag 18 juli een grote boot uit Scheveningen langszij met aan boord een complete TV ploeg van de Veronica Omroep Organisatie. Ze maakten een opname van de zeezenders Mi Amigo en Delmare. Aanvankelijk deed kapitein Hanna er moeilijk over. Hij was geïnstrueerd om geen vreemdelingen toe te laten. Op zich begrijpelijk natuurlijk. Er was enige overtuigingskracht nodig om hem ‘om te krijgen’.
Met die reis kwam ook Leo van der Goot mee om te bespreken wat we zouden doen. Dat was knap lastig. We konden uiteindelijk in beeld niets zeggen wat de organisatie in problemen kon brengen. Ik haakte dan ook af, maar Daniel Bolen vond het wel spannend om wat in beeld te zeggen. Kwam ook mooi uit want hij had een hele grote stoere zonnebril mee waardoor de TV-crew hem aardig onherkenbaar kon maken. Het werd een kort en weinig zeggend interview.
Even later stond ik met Leo bij de ingang van de studio: "Mijn handen jeuken vreselijk als ik jullie zo bezig zie". “Nou wat mij betreft mag je stuurboord doen hoor" zei ik nog met een grote glimlach. Dat heeft hij toch maar niet gedaan.
Studio aan boord van de MV Magdalena (foto SMC / archief Rob Olthof)
Rond de die tijd kwam er ook een tender met onder andere nieuwe jingles en de nieuwe Belgische Nationale Hitparade voor zaterdag 21 juli. Die nieuwe jingles waren onder meer van de Belgische groep LBS die ook de Hitmaker hadden. Dat de communicatie tussen schip en land niet ideaal was bleek ook wel uit het feit dat de jingles werden aangeleverd op een grote studio tape waarop alles opgenomen was op 38 cm/sec. Niet handig aangezien we aan boord alleen een paar Revox B77 hadden staan van het type 9,5 en 19 cm/sec. We moest dus op één Revox op 19 afspelen en de andere op 9,5 opnemen. Daarna de 9,5 opname op 19 afspelen.
Het zijn zo de trucjes uit het analoge tijdperk. Het werkte wel maar deed wel afbreuk aan de kwaliteit. De bekendste jingle was wel natuurlijk ‘Mi Amigo it’s a loving thing… everybody sing’, opgenomen op het intro van het nummer LBS (van de groep LBS).
Maar er werden natuurlijk meer opvallende jingles gebruikt. Zo ook de naam jingles van Donna Summer. Hoe kwamen we daar aan? In 1977 leerde ik Ruud Hendriks kennen. Hij benaderde me toen ik bezig was met middengolf uitzendingen. We wilden nu iedere week uitzendingen doen in Amsterdam onder de naam Radio Mercurius. Ook Ad Roberts en Graham Gill deden daarbij programma's.
Maar ook Ruud die de naam Rob Hudson voor zichzelf bedacht, vernoemd naar de straat waar hij vroeger woonde. Voor mij werd toen de naam Johan Vermeer door hem bedacht. In deze Mercurius periode kreeg Rob er lucht van dat Donna Summer weer naar Nederland kwam. Samen met Ronald Bakker gingen ze naar de TV-studio's in Hilversum en stapten ze op Donna af met de vraag of ze een paar naam jingles wilde inspreken. Dat kon toen blijkbaar gewoon want op een gegeven moment belde Hudson mij op en ik hoorde "Hello, this is Donna Summer on the Johan Vermeer show". Dat had ie toch mooi voor elkaar gekregen. Uiteraard heeft Donna ook voor andere dj's naam jingles ingesproken waaronder Rob Hudson zelf natuurlijk. Deze werd veelvuldig door hem gebruikt aan boord van de MV Mi Amigo.
Deze naam jingle had ik natuurlijk meegenomen naar boord. Dat kwam mooi uit want Donna Summer had net in die periode een aantal grote hits zoals “Hot Stuff en Bad Girls. Veel gebruikt dus in de Vermeer programma's vanaf zee!
Donna is er niet meer. Maar tot op de dag van vandaag gebruik ik bij Radio Mi Amigo Internationaal ieder zaterdag van 09:00 en 10:00 uur en zondag van 16:00 tot 17:00 uur een verknipte versie met alleen mijn naam nog.
Eigenlijk als een soort eerbetoon. Geldt ook voor Hanna de kapitein. Naar analogie van de kapitein jingles bij Don Allen op RNI liet ik Hanna ook naam jingles inspreken. Ook die gebruik ik nog steeds in een verknipte versie.
Rond de 18e maakten we ook aan boord het z.g strijdlied op ‘Love Me Tender’. Ik ga daar verder niet meer op in want ik wil daar eigenlijk niet meer aan herinnerd worden!
Zaterdag 21 juli was het weer tijd voor de Belgische Nationale Hitparade en Tipparade. Alweer de derde op Radio Mi Amigo. Het zou de laatste hitlijst worden die ik tot nu toe in mijn leven gepresenteerd heb, want die van zaterdag 28 juli werd pas op 29 juli uitgezonden en werd gepresenteerd door Ferry Eden.
Rond 22 juli kregen we hoog bezoek. Er kwam weer een tender met daarop niet alleen een nieuwe deejay, Tom de Bree, maar ook mister Patrick Valain himself. Gewaagd maar toch. Hij kwam niet alleen zomaar kijken. Aan land vond men blijkbaar de zender wel aardig klinken en men begon zich af te vragen of er met vier man aan boord niet zo langzamerhand tijd was om te beginnen met nieuwsuitzendingen. Op zich begrijpelijk, maar nieuws lezen is toch een ander tak van sport. Dus we stonden niet te popelen om het zomaar te zeggen. En we hadden er de faciliteiten ook niet voor aan boord. In het hok waar nog de zelfbouw studio bevond moesten we met een radio-cassette recorder, de enige aan boord, nieuwsuitzendingen van de BRT en NOS opnemen en berichten met de hand herschrijven en op ieder uur voorlezen.
Desondanks begonnen we er mee op maandag 23 juli. Op die dag begon 's morgens vroeg ook onze nieuwe aanwinst Tom de Bree. Na een slechte en korte nacht mocht hij aftrappen tussen 05:00 en 07:00 uur met ‘Welkom in de wereld der wakkeren’. Van dit enige programma van hem is gelukkig het laatste uur bewaard gebleven. Hoe het verder precies gegaan is met Tom weet ik niet meer. Ik ben hem verder nooit meer tegengekomen. Wat ik nog wel weet is dat hij jong was, rond de 17, en dat hij toch wel schrok van wat er allemaal op je afkomt als je op zo'n schip werkt. Hij trok dan ook de conclusie er niet mee door te gaan. Gelukkig voor hem kwam er snel weer een tender waarmee ook twee Belgische zendamateurs meekwamen die een nieuwe coax kabel meebrachten voor de zender. Want met die zender… daar was ook geregeld wat mee.
De tweede helft van juli. Er waren eindelijk wat dagen dat het even rustig was na een paar dagen ruw weer. Je werd er af en toe gek van. Door die enorme stroming aldaar lagen we vaak tweemaal daags dwars op de golven. Dan viel alles om je heen omver en moest je dus alles vasthouden. Maar het kon nog gekker. Ik kan me herinneren dat ik tijdens een middagprogramma ook nog een enorme trilling door het schip voelde met daarbij een onheilspellend knarsend geluid. Op zender sprak ik daar niet over en startte 'gewoon’ een plaat in. Maar ik liep daarna toch meteen naar buiten om te kijken wat dit nu weer was. De kapitein (Hanna) kwam me al tegemoet: "Don't worry, nothing wrong" zei hij geruststellend. Wat bleek: het anker lag te ‘krabben’. Dit wordt veroorzaakt door de enorme krachten die op de ketting werken als je ook nog eens dwars ligt. Dan begint het anker namelijk te slepen c.q. wat te stuiteren. En dat laatste veroorzaakt het kabaal en de trillingen. Hanna zou in de loop van die middag het anker even op illen, want we schoven al aardig een stukje weg, en gaan varen. Of dat allemaal gelukt is weet ik niet meer want de motor was regelmatig ‘in reparatie’ door Hanna.
Het was wel een moment dat ik weer dacht: hoe moet dat in het najaar als we nu al midden in de zomer zo liggen te tollen en het anker het niet houdt.
Afijn, rond de 22ste kwamen dus Patrick en Tom de Bree aan boord en we begonnen dus met nieuwsuitzendingen. En het was ook de dag van het eerste en laatste programma van Tom. Ik heb inmiddels begrepen dat hij vandaag de dag nog steeds radioactief is op zenders in Zeeland en West Vlaanderen. Hoe dan ook: De boot was nu wel een beetje vol aan het worden! Er was niet voldoende slaapruimte meer voor iedereen en dus moesten de slaapvertrekken gedeeld worden. Deze situatie zou nog ruim een dag duren. Daarna gingen Patrick, Tom de Bree, Daniel Bolen en ik dacht ook Kees Borrel van boord. Vanaf dat moment moesten we dus met z'n drieën, Wim de Groot, Ben van Praag en ik dus, de programmering vullen met het nieuws erbij. Maar we waren ook weer eens een dag uit de lucht. Wederom technische problemen. Het was het begin van mijn laatste week aan boord van de Magdalena.
Woensdag 25 juli, de dag nadat we een dag uit de lucht waren door een zenderstoring. Het is mijn eerste ‘Lunch op zee’. Die heb ik opgenomen op een C90 cassette en is dus een van de weinige studio opnames van de Magdalena. Veel meer konden we ook niet opnemen want er waren maar een paar audio cassettes aan boord en ook geen tape 's. Non-stop uren opnemen voor 24 uur uitzendingen was dus ook helemaal al onmogelijk.
Zoals ik al eerder schreef was er met de zender ook regelmatig wat aan de hand. Het begon eigenlijk al een dag nadat ik aan boord was, ik meen de dinsdag 10 juli. Het moet tijdens ‘Stuurboord’ van Wim de Groot zijn geweest toen we merkten dat het ineens stil was. Dat wil zeggen: de zender stond wel aan maar bleef ongemoduleerd. Dat was vreemd. Ik ging meteen naar het vertrek tussen de twee studioruimte in. Daar stonden de platen en de audioprocessor. Ik zag dat de meters in de studio aangaven dat er audio was en de ledjes op de uitgang van de audio processor stonden ook vrolijk te knipperen. Toch je weet het maar nooit waar, figuurlijk en soms letterlijk, de kink in de kabel zit. Probleem was ook dat ik geen enkel materiaal had om dingen te meten. Geen audio versterkers, geen spanningszoekers ect. Alleen één multimeter en wat gereedschap. Ook het afluisteren van de zender moest ik doen met een overstuurde transistor radio. Nadat ik ook de leiding naar beneden had geïnspecteerd moest de conclusie toch wel zijn dat het probleem lag bij het modulatie gedeelte van de zender. Dat was lastig zoeken.
Wie de beelden van ‘Veronica Nieuwslijn’ bekijkt ziet dat de zender twee deuren had. Links zat o.a. de oscillator en bij de rechter deur de eindtrap en het modulatie gedeelte. Die deur kon je niet zomaar openen als de zender in bedrijf was in verband met een beveiliging. Terecht ook want je komt dan ook in het hoogspanningsgedeelte van de eindtrap. En daar stond best wel wat spanning op! Maar ja, als ik er niet bij kom kan ik ook niet uitzoeken waarom het audio niet verder komt. Dus de volgende dag toch maar klemmetjes tussen de deur gezet en open gedaan. Hup, de zender aan en de kast in en vooral geen domme dingen doen! Na wat gepuzzel zag ik dat het audio van de studio na wat versterking een vreemd printplaatje in ging met een relais er op. Ik vroeg me af “wat wordt daar nu geschakeld?” Omdat dat te achterhalen duwden ik de relais uiteinden even tegen elkaar. En warempel, we moduleerden weer! Het was dus blijkbaar een schakeling die de zender beveiligde tegen over moduleren. Dat is op zich nog wel begrijpen. Maar wat er nu precies stuk is gegaan heb ik toch niet kunnen achterhalen. Ook niet na lang gepuzzel in het dikke bruine naslagwerk van die zender. Had toch liever gewoon een meter gehad met een rood vlak dat aangaf hoe hard de modulatie was. Afijn we konden weer uitzenden. Ik nam het risico van een eventueel effect van het doorverbinden en bond een elastiekje om het relais heen.
De volgende dag rond 16:30 uur gingen we weer verder met de uitzendingen. Ik heb begrepen dat het elastiekje tot het eind toe is blijven zitten.
Gang beneden aan boord van de MV Magdalena (foto SMC / archief Rob Olthof)
De tweede keer, rond de 24 juli, ging het fout met de aansturing naar de antenne. Maar dat wist ik toen nog niet. Voor de duidelijkheid eerst iets over de opbouw van het hele systeem voor de techneuten onder ons. De zender was een 10 kw RCA zender die in Griekenland aan boord was geplaatst en dus ‘scheef’ op 1.100 kHz stond. De installatie stond in het midden van het schip beneden in het vrachtruim. Even voorbij de werkplaats van Hanna en de generatoren. De opbouw was zeer efficiënt. Allereerst werd er met transistoren en een kristal de frequentie opgewekt. Daarna werd het signaal versterkt tot ongeveer 10 watt. Dit gedeelte zat allemaal keurig verpakt in een klein blikje en zat in het linker gedeelte. Vervolgens ging het signaal naar een buffertrap met een buis die het opzweepte naar een zo’n honderd watt. Daarna ging het hf-signaal de eindbuis in. En van daaruit kon, onder goede omstandigheden, ruim 10 kW uit komen. Daarna werd het signaal via een gefixeerde afstemcircuit getransporteerd via een 50 ohm coax kabel naar de boeg van het schip. Daar stond een zogenaamde copler die ook weer met wat spoelen en condensatoren het signaal aanpaste aan het antenne systeem. Dat bestond uit een paar draden die eerst verticaal omhoog gingen en vervolgens, over het deck de periode ( 1/4 periode) zoveel mogelijk af maakte, daarbij handig gebruik maakte van de lengte van het schip. De Magdalena had dus geen gezeur van hoge afbrekende masten bij stormen. Op zich best leuk bedacht natuurlijk. Maar helaas wel last van afbrekende draden.
De tweede keer dat er iets mis ging, rond 24 juli, merkte ik dat er veel minder stroom door de eindtrap liep. En waar geen stroom is, is ook geen vermogen! Wederom een vreemde klacht. Toch vermoedde ik al iets met het antenne systeem. Ik ging toen met dat ene simpele multimetertje controleren of toch niet ergens sluiting was naar massa of een onderbreking. Was niet te vinden, gek wordt je daarvan!
Gelukkig kwam er snel ‘redding’ van land. We zaten net met een grote ploeg aan boord en er moesten toen ook mensen er van af: Patrick Valain, Tom de Bree, Kees Borrel en Daniel Bolen. En het was eindelijk een paar dagen rustig op zee! Er kwam toen 's avonds een tender met twee collega zendamateurs aan boord die een grote bos dikke coax meenamen. Ze hadden aan land begrepen, door de manier van het in elkaar zakken van het signaal, dat het probleem een aanpassingskwestie moest zijn en een donkerbruin vermoeden dat de gekozen coax dikte van de kabel aan boord waarschijnlijk wel aan de mager kant was. Op de avond van de 24e rolden we als de bliksem de nieuwe coax uit.
Zender aan en.. warempel, de anode stroom liep weer op tot de bekende waarde. Wat bleek dus: ergens halverwege was door de enorme antenne stroom de coax een beetje gesmolten en veroorzaakte een misaanpassing. Maar net nog geen sluiting. Dus niet te vinden met dat multimetertje.
Ik stond daarna nog met de Vlaamse techneuten in een heerlijk avondzonnetje en spiegelgladde Noordzee na te praten. “Waarom was je niet gewoon doorgegaan op gering vermogen” vroegen zij nog. Ik antwoordde dat ik geen gekke risico's kan nemen zolang ik niet weet wat er echt stuk is. Dat begrepen ze wel. Geeft maar weer aan hoe je soms voor dilemma's komt te staan als je niet alle middelen hebt om technische problemen kordaat op te lossen.
Het begon steeds meer te knijpen. De tender op 24 juli had diverse mensen van boord gehaald maar geen nieuwe er gebracht. En we hadden de afspraak gemaakt dat ze me in het laatste weekend van juli zouden ophalen. Ik had namelijk begin augustus een ziekenhuis opname gepland staan voor een hernia behandeling in het inmiddels ter ziele gegane Slotervaart ziekenhuis in Amsterdam.
Ook Wim de Groot wilde er wel eens even af. Hij zat er al bijna twee maanden op. Tijdens de heenreis had ik al begrepen dat je een en ander niet strak kunt plannen want de zee is voor Zeebrugge altijd volop in beweging. We verwachtten echter toch spoedig op z'n minst een klein bootje want ook de nieuwe Top 50 was ook nog niet aangekomen. En die stond toch echt voor zaterdagmiddag gepland.
Dus dat gaf toch wel hoop. Inmiddels begon ik tijdens de programma's toch al opmerkingen te maken over “ik kan de Top 50 niet vinden... en wij maar zoeken". Meer aanwijzingen konden we toch echt niet geven. En zo passeerde de donderdag en de vrijdag. Aangezien ik er toch vanuit ging dat ik snel van boord zou gaan besloot ik in ieder geval een van de weinige cassettes aan boord te gebruiken om mijn ochtend programma op te nemen van 27 juli. Dat allemaal in de veronderstelling en hoop dat het mijn laatste ochtendshow zou zijn. In werkelijkheid deed ik ook nog gewoon zaterdagochtend 28 juli.
Vrijdagavond was dus duidelijk dat we de Top 50 niet hadden. En om nou die van de week er voor te herhalen zou de geloofwaardigheid van ‘De Belgische Nationale Hitparade’ geen goed doen. We besloten dan ook voor de volgende dag de normale weekprogrammering aan te houden.
Toch zou er ongetwijfeld een deze dagen wat moeten gebeuren. En wanneer zou ik dan mijn laatste programma doen? Ik besloot er vanuit te gaan dat ik toch in het weekend opgepikt zou worden. Zodoende nam ik vrijdagavond 27 juli , na sluitingstijd, mijn allerlaatste programma op dat ooit uitgezonden zou worden vanaf de Magdalena. Het betreft Soul Party voor de zondagmiddag van 15:00 tot 17:00 uur. Maar wanneer kwam die tender nou?
Zaterdagmiddag 28 juli deden we dus de normale programma's die we ook door de week deden. Dat zag er dus ernstig uit. Want als de organisatie er zelfs niet voor kan zorgen dat de Top 50 er op tijd is, dat moet er toch wat aan de hand zijn. Wat er gespeeld heeft weet ik nog steeds niet maar we waren opgelucht toen er op zaterdagavond laat alsnog een bootje verscheen met verse programmamakers waaronder oude bekenden: Jerry Hoogland en Ferry Eden.
Voor ons de geruststelling dat we van boord konden. Al had ik een vreemd gevoel over de toekomst. Ik verliet het schip terwijl ik wist dat de motor het niet meer deed en dat anker niet veel kon hebben. Eenmaal weer in het klein bootje werd ik gelukkig niet meer zo zeeziek zoals op de heenreis. Blijkbaar had ik voldoende zeebenen gekregen. Want dat is ook iets opmerkelijks van het leven op zee. Toen ik op de Magdalena aankwam moest ik me de eerste dagen overal aan vast houden. Vooral bij het lopen over het deck. Maar op het eind merkte ik bij mezelf ineens dat ik zomaar recht door kon lopen terwijl we toch echt soms flink lagen te rollen. Het menselijk brein weet dat toch maar aan te passen.
Hoe dan ook: eenmaal weer aan land hebben Wim en ik overnacht bij Patrick Valain en de volgende dag de Benelux trein genomen naar het noorden.
Op zondag 29 juli deed Ferry Eden alsnog de Belgische Nationale Hitparade. Daarna werd mijn laatste programma uitgezonden tussen 15:00 en 17:00 uur. Het betreft Soul party opgenomen op vrijdagavond laat. Dat deed ik met twee C90 cassettes. We hadden namelijk geen C120 meer aan boord. Ik had er eentje gevonden die een kleine 50 minuten was (a- en b-kant ). En eentje voor mezelf die iets korter was. We hadden gelukkig twee cassette decks die simultaan konden opnemen. De nieuwe boord dj's moesten dus met extra platen en natuurlijk de hitmaker de uren live opvullen. Duidelijk hoorbaar.
Ik had besloten er geen afscheidsprogramma van te maken en pas in de laatste minuten te vermelden dat ik al van boord was en mogelijk niet meer zou kunnen terugkeren. Gewoon dus nog voor de laatste keer mijn favoriete soul plaatjes pakken met wat hits en programma doen. Al zou een oplettende luisteraar misschien al iets gemerkt kunnen hebben bij het draaien van ‘Way Back Home’ van Jr Walker and the All Stars, de instrumentale versie die altijd door Graham Gill werd gebruikt.
Vlak voor het einde van het laatste uur kwam Wim de Groot even om de hoek kijken. Hij wilde wel even weten hoe ik dat zou doen met die laatste minuten. Hij zou immers ook Club 33 voor de zondag opnemen. Het maakte alles bij elkaar er een apart moment van waarbij ik niet aldoor lekker uit mijn laatste woorden kwam. En dan vervolgens echt voor de laatste keer "Dag Johan Vermeer" in starten . Dat was het dan, een rare ervaring.
De thuiskomst was minstens net zo vreemd. Ik kwam rond 16:30 uur thuis en hoorde nog net mijn laatste half uur op Mi Amigo. Dat was toch wel even slikken, zou ik ooit nog teruggekomen?
In het laatste programma vermelde ik al dat er een en ander ging veranderen in mijn leven waardoor terugkomst bij Radio Mi Amigo onzeker was. Maar ik hield wel ‘de lijnen open’, zoals dat zo mooi heet. Eerder schreef ik al dat mijn studieplannen op de rails had gezet. Die kon ik niet zomaar afbreken. Wel bleek later dat een modulaire aanpak mogelijk was om die studie af te ronden. Maar de grootste hobbel was toch die hernia behandeling. Daar nam men vroeger echt alle tijd voor. Uiteindelijk was het een behoorlijke operatie en moest ik daarna weer leren lopen. Dat ging pas weer een beetje in de derde week van september.
Augustus 1979 kwam Wim de Groot zelfs nog op ziekenbezoek. Hij vroeg me of nog ik de instellingen van de audio compressor uit mijn hoofd wist want hij ging weer terug naar boord. Tja...dat was na een operatie met narcose natuurlijk niet helemaal helder meer natuurlijk. Wel jammer dat ze aan boord blijkbaar die instellingen hadden gewijzigd.
De Magdalena 23 september 1979 (foto The Offshore Radio Archive)
Ik was, geloof ik, nog geen dag thuis of de Magdalena werd binnengesleept in Terneuzen. De vraag of ik nog zou teruggaan hoefde ik dus niet meer te beantwoorden: het was voorbij. Maar ik had zeker naar een formule gezocht om door te gaan als de zender was gebleven. Intussen was het Nederlandstalige Caroline nog wel in de lucht. Het duurde dan ook niet lang voordat ik benaderd werd door Rob Hudson en Paul De Wit om naar de MV Mi Amigo te gaan. Na een dag overdenken besloot ik daar toch maar niet op in te gaan. Had al veel slechte verhalen gehoord over die organisatie. Zo waren er deejays die nog veel tegoed hadden. En was de slechte staat van het schip natuurlijk geen aanrader.
Het zeezender gebeuren was voor mij nu voorgoed voorbij. Maar na 40 jaar kijk ik nog steeds terug op een periode waarin heel veel gebeurde in korte tijd. En waarin we probeerden toch met heel weinig middelen er een leuk station van te maken. Daarbij had ik ook het geluk om met mensen aan boord te werken die tegen een stootje konden en een groot relativeringsvermogen hadden. Daardoor werd er ook veel gelachen.
En ja, dit betekent nu ook het einde van het Vermeer verhaal. Misschien pakken andere ex zeejocks nog een en ander op. Hopelijk heb ik hiermee wat inzicht kunnen geven hoe het er aan toe ging in die tijd op zee. Dat het niet alleen maar vrolijk plaatjes draaien was. Ik stond in 2019 op de Castor bij Mi Amigo 45 nog na te praten met Wim de Groot over onze periode aan boord. We stonden in de avondzon met uitzicht op zee verhalen op te halen. Ik vertelde hem dat ik tijdens het digitaliseren van oude programma's hoorde dat we best soms moe waren. “Kun je nagaan hoe blij ik was toen jullie kwamen want ik deed in het begin alle programma's in mijn eentje!" zei Wim.
Het was zeker soms aanpakken. Na 40 jaar wil je dit soort dingen nog wel eens vergeten. Want het geheugen is nu eenmaal selectief. Maar we spraken natuurlijk ook over hoe het allemaal zo fout heeft kunnen gaan in die paar maanden. Hoe jammer dat was. Ferry Eden zal in zijn boek daar zeker nog nader op in gaan. Maar het was voor mij hoe dan een spannend jongensboek. En vandaag de dag is er gelukkig weer een Radio Mi Amigo: www.radiomiamigo.international. 40 jaar later doe ik weer ieder weekend een programma in de zeezender stijl compleet met een oude Lieveling of oude deejay hittips. Zo houden we toch een beetje de herinneringen levend!
- 6
- 2
1 Opmerking
Aanbevolen antwoorden