We hebben het niet over de vele ziekenomroepen, online stations en meer, zoals die anno 2019 in Nederland en Vlaanderen bekend zijn, maar de naam van een aantal radioprogramma’s dat meer dan een halve eeuw geleden al was te beluisteren via Radio Veronica. De zeezender die in de jaren zestig volop kans gaf aan de vele gastarbeiders en hun gezinnen alsook aan de Nederlanders uit overzeese gebieden een gevoel met het thuisland te hebben. Radio Sinar Sang Surya was de officiële naam van het programma, dat in 1964 al een plekje in de programmering had gevonden.

Zo was de invulling van het programma van 2 april dat jaar, tussen acht in de avond en vijf minuten na negen uur, onder meer als volgt gevuld: Zonnestraal radio. Een programma voor iedereen  die zijn hart aan de tropen verpand heeft: 2000 Pembukaan-opening. 2002 Orkes Mingau Ini atau reportase orkest (of artiest) van de week of reportage. 2020 Kantong surat-De brievenbus. 2035 Mana suka-Platen op verzoek. 2103 Penutup-Sluiting. Bron: Stichting Norderney.

Luisterend naar dit programma was alleen weggelegd voor die personen woonachtig in het westen van Nederland daar ontvangst in de avonduren via de 192 meter zeer beperkt was. Het programma had als centrale presentator Suhandi, ofwel Hans Oosterhof, die sinds 1945 actief is geweest bij diverse radiostations, waaronder bij Veronica. In het programma werden voornamelijk verzoekplaten gedraaid die meertalig werden aangekondigd zodat alle landgenoten, gekomen van overzee, ook hun originele taal konden horen. De muziek, die gedraaid werd, kwam niet alleen uit de discotheek van Radio Veronica maar werd ook speciaal door de luisteraars beschikbaar gesteld aan Suhandi voor zijn programma, waarbij naamsvermelding steeds werd gedaan.

Maar eind 1969 ging het mes in het programma en werd er drastisch gesneden in de zendtijd van Radio Zonnestraal, wat weer de nodige ontevredenheid opriep bij een aantal van de personen die Suhandi ondersteunden bij het tot stand komen van zijn programma’s. Eén van hen was Toelsipersed Khargi uit Rotterdam, die in de Veronica analen alleen bekend was als Badhrun Khargi. Verwarrend beide namen maar nadat ik een kopie van een foto had gestuurd bevestigde Juul Geleick mij dat Toelsipersed inderdaad dezelfde persoon was als Badhrun Khargi. Juul heeft in het einde van de jaren zestig enige keren een programmaonderdeel met hem opgenomen.

Toen bekend werd dat er drastisch werd gesneden in de uren dat Radio Sinar Sang Surya was te beluisteren, zocht Khargi de publiciteit bij de redactie van het Algemeen Dagblad, die gevestigd was in zijn woonplaats Rotterdam. Het lukte hem mediaredacteur Hans van Reysen over te halen over het ongenoegen te publiceren. Onder de kop ‘Beat jaagt Veronica’s muziek uit de West’ meldde deze dat de Surinamers en Antilianen in Nederland een koude winter tegemoet zouden gaan omdat ze de verwarmende klanken van de West-Indische muziek via Radio Veronica gingen missen.

Nadat Hendrik Verweij, één van de Veronica directeuren, de programmamakers op de hoogte had gesteld van de wijzigingen in de programmering bleef er volgens de journalist nog slechts een half uurtje over, namelijk voor het Indonesisch bevolkingsdeel. De directie van Veronica was tot de beslissing gekomen daar men vond dat de luisterdichtheid in de avondprogrammering diende te worden opgevoerd en er dus aandacht diende te worden besteed aan programma’s voor een breed publiek.

Tot half september 1969 was er in het voornoemde programma onder meer ruimte voor Surinaams/Creoolse muziek en klanken afkomstig uit Pakistan en India. Maar daarna was er totaal andere muziek te horen en wel van een goed klinkende beat! Uiteraard was de toen 28-jarige Khargi ontevreden over het verdwijnen van het programma, immers had hij meer dan drie jaar lang de tijd gehad zijn landgenoten uit Zuid- en Midden Amerika te verblijden met warme klanken. Khargi, die in dienst was van de Nederlandse overheid als maatschappelijk werker gebruikte het programma, volgens eigen zeggen,  als een verlengstuk van zijn werk en beschouwde het als een sociaal-cultureel programma.

Volgens Khargi kwamen er duizenden brieven op de programma’s binnen die hij zoveel mogelijk had beantwoord en in dezelfde programma’s werden de gewenste grammofoonplaten afgewisseld met agendatips en werd de nadruk gevoerd op de eenzame mensen in ons land, afkomstig uit overzeese gebieden. Khargi woonde op het moment van het interview ruim zes jaren in Nederland en was in dienst van de overheidsinstelling Stichting Sociale Belangen voor Surinamers en Antillianen, met als basis Rotterdam.

Heel vreemd is terug te lezen dat Khargi heel blij was dat hij van de directie van Radio Veronica de kans had gekregen dat hij de programma’s van Radio Zonnestraal mocht gaan maken en dus samenstellen. Met geen woord werd over Suhandi of andere betrokkenen gesproken, zoals bijvoorbeeld technicus Kees Mols, die hij nog meegemaakt dient te hebben en waarvan de redactie van ‘Turkse Koffie’, het fanclub blad van Joost den Draaijer, destijds meldde dat Kees Mols had gesteld dat hij Veronica verruilde voor een baan bij de CBC, The Canadian Broadcast Corporation. In werkelijkheid koos Kees Mols voor een baan binnen de gehoorapparatenindustrie, zo bleek later in 1999 tijdens een interview met Tineke. Wel gaf Khargi aan dat, voordat Veronica de mogelijkheid gaf, er door hem soortgelijke programmavoorstellen waren gedaan bij de Nederlandse Radio Unie, echter zonder succes.

Het programma van Radio Zonnestraal diende echter volgens hem elders ondergebracht te worden en dus was hij in het najaar van 1969 voor een gesprek naar de NOS (Nederlandse Omroep Stichting) gegaan. Deze overkoepelende organisatie was in mei 1969 opgericht als opvolger van de Nederlandse Radio Unie en de Nederlandse Televisie Stichting. Khargi informeerde naar de mogelijkheden voor zendtijd maar kreeg te horen dat hij in het winterseizoen niet in aanmerking zou komen aangezien de programmering geheel gevuld was.

Een halve eeuw geleden waren er de nodige kwartiertjes in de NOS zendtijd opgenomen voor de in ons land wonende Turken, Marokkanen, Grieken, Italianen, Spanjaarden en Joegoslaven. Duidelijk uit het interview werd dat Khargi het onbegrijpelijk vond dat de leiding van de NOS niet eerst aan de eigen landgenoten van overzee had gedacht bij het toekennen van zendtijd.

In de winterprogrammering van Radio Veronican van 1969 naar 1970 was er slechts nog een uur over aan zendtijd van wat voorheen Zonnestraal Radio ofwel Sinar Sang Surya heette. Het werd uitgezonden op donderdagavonden tussen 8 en 9 uur en tevens onder een nieuwe naam ‘Binnen zonder kloppen’ met presentator Suhandi.

Over het leven van Hans Oosterhof heeft Freewave Nostalgie medewerker André van Os bij zijn overlijden in 2013 een uitgebreid verhaal geschreven: http://www.hansknot.com/features/Suhandi.pdf

Hans Knot, 2 november 2019