Leo Smit, Henriette Bosmans, Frieda Belinfante, Mischa Hillesum en Sem Dresden: het zijn slechts enkele van de Nederlandse componisten en musici die werden vervolgd in de Tweede Wereldoorlog. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert deze musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

Dat gebeurt in de serie ‘Muziek tot Leven - Verhalen van musici in de oorlog’. Daarin brengt Margriet Vroomans vanaf woensdag 8 januari de musici en hun werk opnieuw tot leven. De radioserie komt tot stand in nauwe samenwerking met de Leo Smit Stichting, die kennis verzamelt en verspreidt over componisten die in de Tweede Wereldoorlog werden vervolgd.

Veel van de vervolgde componisten en musici waren Joods en mochten daarom hun beroep niet uitoefenen. Anderen verzetten zich tegen de Duitse bezetter of weigerden lid te worden van de Kultuurkamer, waarbij alle kunstenaars en artiesten zich verplicht moesten aansluiten. Ze moesten daarom zwijgen, onderduiken of werden zelfs weggevoerd. Sommigen zijn in concentratiekampen vermoord, anderen overleefden ternauwernood de oorlog. 

Onder de moeilijkste omstandigheden bleven ze componeren en musiceren. Voor veel gevangenen was muziek een belangrijke voorwaarde om te overleven. Maar na 1945 raakte deze muziek in de vergetelheid. Na de oorlog werd hun werk soms wel teruggevonden in oude koffers op zolders, maar decennia lang niet uitgevoerd. Met het project ‘Muziek tot leven’ wil De Ochtend van 4 deze musici en hun werk opnieuw tot leven brengen. Dat gebeurt in zeventien radioportretten, aan de hand van levensbeschrijvingen, fragmenten uit dagboeken en briefwisselingen. Ook put Margriet Vroomans uit interviews en archiefmateriaal. 

In de serie klinkt natuurlijk ook veel muziek van vervolgde componisten, die de laatste jaren opnieuw werd uitgevoerd of is opgenomen. Zo spelen de bekende pianobroers Arthur en Lucas Jussen regelmatig de muziek van componist Leo Smit, die in Sobibor werd vermoord.
 

Muziek tot Leven - Verhalen van musici in de oorlog. Vanaf woensdag 8 januari tot 5 mei 2019 om 08:45 uur op NPO Radio 4 in De Ochtend van 4 met Margriet Vroomans.