In deze aflevering neem ik je mee naar radio aangelegenheden uit de laatste maanden van 1989 en de eerste van 1990. In ons blad Freewave Media Magazine, de voorganger van Freewave Nostalgie, hadden we een aantal vaste rubrieken waarin de radiogebeurtenissen uit verschillende landen werden belicht. Zo ook die in het oostelijk gelegen Duitsland.

In Freewave 201 werd bijvoorbeeld melding gemaakt dat er spoedig een radiostation ‘Ostsee Radio’ zou worden opgestart als een private organisatie, ofwel commercieel gerund. Het bericht kwam naar buiten via  een persbericht van het bureau DPA. In het persbericht werd vermeld dat het station zich zou gaan richten op Mecklenburg-Vorpommeren. Het ging een ander station, het voormalige Oost Duitse Ferien Radio als ook Radio Mecklenburg-Vorpommeren vervangen.

In het toenmalige nieuwe project waren Axel Springer Verlag en Ufa Film und Fernsehn GmbH vertegenwoordigd. Tevens was een aantal voormalige dagbladuitgevers uit het voormalige Oost Duitsland onder de aandeelhouders, als wel de voetbalclub Hansa Rostock. Het station ging 24 uur per etmaal programma’s uitzenden vanuit de havenstad Rostock. Ook was het de bedoeling in de regio enkele lokale studio’s te openen. Op het moment dat we in Freewave het melden was de aanvraag voor een vergunning nog in behandeling.

Wie kon echter bevroeden dat ik een achttal jaren later voor de eerste keer langs het gebouw aan de Neuer Markt in Rostock wandelde, alwaar de studio van Ostseewelle was gevestigd. Ik zou er nog vele malen voorbij komen evenals langs het nieuwe onderkomen in het prachtige havengebied van Rostock. Op de universiteit Groningen, waar ik toen al 16 jaar werkzaam was, ontmoette ik mijn lieve vrouw Jana, die afkomstig was uit Rostock en dus is het duidelijk waarom ik er zo vaak ben geweest. Tijdens de ontbijtsessies in Rostock werd veel geluisterd naar het radiostation, waar op een bepaald moment de al eerder beschreven ‘Adje Roland radio’ werd beleefd.

Met de kabelaansluitingen in Nederland in 1989 ging het voorspoedig en leek het er toen al op dat Nederland het best bekabelde land van West Europa ging worden, waarbij optimaal radio en televisie kon worden gehoord en gezien. Maar hoe zat het in die tijd bij onze oosterburen?  Een onderzoek had uitgewezen dat er zo'n 7,2 miljoen huishoudens in het voormalige West Duitsland al waren aangesloten op een kabelnet. Dit hield in dat 48,7% van de huishoudens inmiddels was aangesloten.

Met de opkomst gedurende de late tachtiger jaren van de vele openbare lokale radiostations in Duitsland leek het eerst fout te gaan met de glorie van de NDR. Inmiddels waren begin jaren negentig  de rollen weer omgekeerd en hadden stations als FFN, Radio Hamburg en Radio Schleswig Holstein weer een groot aantal luisteraars moeten inleveren ten gunste van de NDR. Volgens een onderzoek had de NDR per werkdag zo'n 58% van het potentieel boven de 14 jaar, dat luisterde. Dit betekende ten opzichte van een eerder onderzoek een stijging van liefst 8%.

We hadden het in Freewave ook over Radio Luxembourg. Sinds 1 oktober 1989 verzorgde de Duitstalige service van Radio Luxembourg een afwijkend programma. Men had het muziekformat afgesteld op een luisterpubliek tussen de 25 en 45 jaar. Als nieuwe programmaleider was Stephan Halfpap in dienst genomen, die daarvoor bij Radio Gong in Regensburg actief was. Als assistente was Lori Granger aangenomen, die haar roots bij verschillende Amerikaanse stations had liggen

Dan was er nog het nodige te lezen omtrent Atlantic 252, het lange golf station dat euforisch in de publiciteit werd gezet en waarvan veel werd verwacht. In 1989 kwam men  echter ook slecht in publiciteit toen inwoners van de plaats, waar de antenne van het station was opgesteld, een rechtszaak aanspanden tegen de directie van het station. Atlantic 252, dat in september 1989 in de ether kwam, kreeg veel weerstand van de inwoners die geklaagd hadden over de hoge zendmast. In eerste instantie hadden ze bij de directie van Atlantic de klachten gedeponeerd maar toen deze niet inging op de protesten spanden ze de rechtszaak aan via een kort geding.

De reden was onder meer dat de 300 meter hoge zendmast, opgesteld in Clarkstown County Meath, zou zorgen voor interferentie op de televisieontvangst en de telefoonverbindingen. Een rechtbank. had tenslotte een uitspraak. gedaan ten nadele van Atlantic 252, waardoor de directie van het station genoodzaakt was opdracht te geven de mast af te breken. Maar de afbraak werd niet ingezet daar de directie van het station besloot in hoger beroep te gaan.

In de tijd, waarin een ieder sprak over CD, stereo en DAT en de toenmalige jeugd eigenlijk alleen maar naar de FM (het liefst ook alleen via de kabel) luisterde, was het nogal een grote gok om een muziekstation via de lange golf te beginnen. Bedenk daarbij dat er enorme kosten waren geweest voor de aanschaf van de zeer dure zenders en de geavanceerde apparatuur voor Atlantic 252. Zondermeer was dit station in Ierland een groot succes, waarbij een groot deel moest worden toegewezen aan programmaleider en deejays.

Terwijl in Ierland de lokale radio’s middels een ingevoerde wet drastisch aan kracht en aantal hadden verloren, had men bij Atlantic 252 een aantal zeer goede deejays bij elkaar gezocht, waarbij enkelen een zeezender verleden hadden. Het succes diende ook gezocht te worden in het feit dat de mensen met ervaring op radiogebied de overhand hadden gehouden ten overstaan van de investeerders.

Atlantic 252 dient echt als de laatste grote pionier op radiogebied te worden gezien, waarbij het in de radiowereld steeds meer om het grote geld ging in plaats van het maken van goede radio. Het station bleef uiteindelijk ruim 10 jaren in de ether maar werd in december 2001 vervangen door een TalkTeam Radio, dat echter ook een kort leven was beschoren.

Hans Knot, 23 januari 2021