NPO-bestuursvoorzitter Shula Rijxman heeft zich in haar nieuwjaarstoespraak vandaag fel uitgesproken tegen de veelsoortige dreigingen waar Nederlandse journalisten in toenemende mate mee te maken krijgen. “Onwaarheden, complottheorieën én polarisatie bestrijden we met één tegengif: de feiten”, aldus Rijxman, die de Nederlandse journalistiek hoog acht. Ook in 2021 krijgen journalisten alle ruimte bij de Publieke Omroep: “Zij brengen het nieuws van alle kanten. Pluriform, open en betrouwbaar.”
 

Volgens de NPO-voorzitter vormen journalistieke normen en waarden een cruciaal fundament onder de democratische samenleving: “De ontwikkeling dat feiten worden ontkend, de wetenschap ter discussie wordt gesteld en steeds vaker hardop wordt getwijfeld aan het werk van journalisten, is gewoonweg gevaarlijk.” Rijxman wijst hierbij ook naar de gebeurtenissen in de Verenigde Staten, waarbij vorige week niet alleen het Capitool werd bestormd, maar ook verslaggevers hardhandig werden belemmerd in het doen van hun werk.

 
Rijxman roept in haar online boodschap op ‘waakzaam’ te zijn, want ook in Nederland nemen de bedreigingen toe. Ze ziet het feit dat de NOS zich gedwongen zag haar logo van satellietwagens te verwijderen als voorlopig dieptepunt. “Dit zijn ontwikkelingen die je in een dictatuur zou verwachten, níet in een moderne democratie.” Journalisten horen hun werk in alle vrijheid te kunnen doen, stelt Rijxman. De NPO is hierover voortdurend in gesprek met alle omroepen en stimuleert innovaties die helpen om nepnieuws, desinformatie en deepfakes tegen te gaan.

 
Nieuwe omroepen
Rijxman benadrukt dat die journalistieke normen en waarden uiteraard ook gelden voor nieuwe kandidaat-omroepen: “Het is belangrijk dat eventuele nieuwe omroepen de journalistieke codes ondubbelzinnig onderschrijven, maar natuurlijk vooral dat zij straks iets toevoegen aan wat er al is.” Dat laatste is volgens Rijxman zo van belang omdat anders het omroepbestel onbestuurbaar dreigt te worden. “Je zou zelfs kunnen overwegen – en dat heb ik al eerder gezegd - om ná de komende ronde de achterdeur van het bestel te sluiten.”

 
Coronaprogrammering
De NPO-voorzitter gaat in haar videoboodschap ook in op andere grote uitdagingen waar de Publieke Omroep dit jaar voor staat. Zoals het voortdurend flexibel kunnen inspelen op ontwikkelingen rond het coronavirus, in de programmering op zowel televisie en radio, als online en on demand. Daarnaast breidt de NPO in 2021 het aanbod op het gebied van cultuur, regio en wetenschap flink uit en wordt het veelgebruikte streamingplatform NPO Start nog beter en persoonlijker.

 
Politieke ruimte
In haar toespraak zegt Rijxman verder te hopen dat ook een nieuw kabinet, na de Tweede Kamerverkiezingen in maart, de NPO de ruimte zal geven om ‘onze belangrijke en verbindende rol voor de samenleving’ te behouden. Miljoenen Nederlanders genieten dagelijks van de publieke programmering op tv, van EenVandaag, Nieuwsuur en Op1, tot Wie is de Mol?, Heel Holland Bakt en De Slimste Mens. Maar ook op de radio, met programma’s als het Radio 1 Journaal, Spijkers met Koppen en Arbeidsvitaminen.

 
Rijxman pleit tenslotte voor meer ruimte voor het maken van amusementsprogramma’s, iets dat door de politiek sinds enkele jaren flink is ingeperkt. “Juist met amusement kunnen we echt iedereen bereiken. Ook moeilijker bereikbare groepen, zoals jongeren en mensen met een niet-westerse achtergrond. We hebben nu allemaal ervaren hoe belangrijk het is dat je ook even kunt ontsnappen aan de realiteit. Door ontspanning in welke vorm dan ook. Wij zijn de nationale huiskamer!”