Het is ieder weekend weer tijd voor om mij in te lezen en na te denken wat er in een van de komende columns als onderwerp kan worden gebracht. Immers in zeven decennia van het leven is veel ons voorbij gekomen en bij gebleven. Wel weet ik dat het dagelijkse radio beluisteren niet altijd even aangenaam was om te beleven, immers waren er vele wereldgebeurtenissen waarover je behoorlijk schrok en ze lang je bij bleven. Een voorbeeld van ruim een halve eeuw geleden.

Het was op 17 april 1970 dat de wereld werd verrast met de berichtgeving betreffende zware problemen met de tocht van de Apollo 13. Tijdens de reis was er namelijk een zuurstoftank aan boord ontploft. De Apollo 13 was op dat moment met de astronauten Jim Lovell – die tevens als commandant aan boord was -, Jack Swigert en Fred Haise op weg naar de maan. De eerste beslissing, die werd genomen, was de voorgenomen maanlanding af te gelasten, vrijwel direct gevolgd door de mededeling dat besloten was de reis naar de maan af te blazen en naar de aarde terug te keren.

Twee dagen eerder was de vlucht begonnen en op het moment, nadat de ontploffing had plaatsgevonden, meldde het team zich met de woorden: “Houston we’ve a problem.” Later bleek bij inspectie dat niet alleen de tweede zuurstoftank was ontploft maar ook het ventiel van de eerste zuurstoftank beschadigd was. Hierdoor was de hele voorraad binnen een paar uur verloren gegaan. Ook was er geen water meer en beperkte energie, waardoor bijvoorbeeld de raketmotor niet meer optimaal gebruikt kon worden.

Het mag een geluk worden genoemd dat destijds niet de maanlander, Aquarius, beschadigd werd want anders was een terugkeer naar de aarde onmogelijk geworden. De maanlander werd vervolgens technisch ingezet en zo kreeg men toch de benodigde energie, water en zuurstof. Ook werd de motor van de maanlander gebruikt om terug te keren naar de aarde. Wel was men natuurlijk beperkt omdat de voorraad zuurstof bij de maanlander niet meer was dan voor twee dagen voor twee personen.

Energiebesparing was de oplossing en alleen de broodnodige apparatuur werd nog ingezet. Zo kreeg de bemanning ook geen toestemming om naar buiten te gaan om de schade van dichtbij te bekijken. Het zou alleen maar onnodig lucht hebben gekost. Uiteindelijk diende de maanlander, vlak voor de terugkeer naar de aarde, te worden afgestoten daar het er niet op gebouwd was om op de aarde te landen. De Apollo 13 werd vervolgens naar een veilige plek in de Stille Oceaan gemanoeuvreerd en keerde de bemanning veilig terug uit de ruimte. Amerika kon weer rustig slapen gaan.

Maar later in het jaar werd bij het opstaan het nieuws van 7 uur op Hilversum 1 beluisterd en was het andermaal of een zwarte dag op ons afkwam bij het aanhoren van de berichtgeving. Op 9 november van 1970 kwam in het Franse plaatsje Colombey-les-Deux-Eglises de staatsman Charles De Gaulle op 79-jarige leeftijd te overlijden. Hij was op 22 november in 1890 in Lille geboren en toonde zich op zeer jeugdige leeftijd al nationalistisch. Hij nam de wapenen voor het eerst op tijdens de Eerste Wereldoorlog en was onder meer betrokken bij de Slag van Verdun. Hij raakte daar niet alleen zwaargewond tijdens de gevechten maar werd ook nog eens gearresteerd door de Duitsers en afgevoerd als krijgsgevangene.

De Gaulle werd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog bevorderd tot brigadegeneraal en kreeg bekendheid toen hij vanuit Engeland op 18 juni 1940 het verslagen Frankrijk toesprak. "Frankrijk heeft een slag verloren, niet de oorlog" werden legendarische woorden. Op 14 juni 1944 keerde hij terug naar Frankrijk en werd als een held binnengehaald. Ook werd hij de leider van de regering, waar hij in 1946 aftrad. In 1958 kwam De Gaulle opnieuw in de regering en zorgde ervoor dat de president meer bevoegdheden kreeg. Hetzelfde jaar werd hij president van Frankrijk. In 1965 werd hij herkozen, maar door zijn dromen van een machtig Frankrijk in het centrum van de Europese macht kwam hij in conflict met Amerika, Duitsland en Engeland. Op 28 april 1969 trad hij af als president.

Hij werd op het plaatselijke kerkhof begraven, aangezien hij eerder een staatsbegrafenis geweigerd had. Hij had tijdens zijn leven tevens vele onderscheidingen en eerbewijzen afgewezen. Het vliegveld bij Parijs kreeg na zijn dood de naam Aéroport Charles de Gaulle en ook het drukste plein van Parijs, bij de Arc de Triomphe werd omgedoopt tot Place Charles de Gaulle.

Begin december 1970 werd bekend dat de regionale omroepen, die in de daarop volgende jaren in ons land gesticht zouden worden, ook reclamespots zouden gaan uitzenden. Deze reclame-uitzendingen dienden, zo werd in Den Haag bekend gemaakt, in elk geval door de Stichting Ether Reclame (STER) te worden verzorgd. Dit simpelweg omdat de toenmalige versie van de Omroepwet (artikel 50) alleen deze stichting het recht gaf reclame te verzorgen in de Nederlandse ether.

Minister Klompé van CRM onderzocht destijds of er een mogelijkheid bestond de plaatselijke of regionale kranten op enigerlei wijze bij deze reclame-uitzendingen te betrekken. De zendmachtiging van de regionale omroepen kwam in eerste instantie te liggen bij de NOS in Hilversum. Dat betekende echter niet, dat het programma van die regionale stations in Hilversum werden gemaakt. Dat was immers ook met de RONO in het noorden en oosten en de ROZ in het zuiden niet

het geval. Voor de toenmalige nieuwe regionale omroepen kwam er een plaatselijke programmaraad die volledige zeggenschap

over de programmering kreeg.

Hoeveel regionale stations in de daarop volgende jaren zouden komen was in december 1970 nog niet bekend. Ook was er vanuit het ministerie voor CRM geen enkele standplaats genoemd. Een speciale nota was in voorbereiding in de in lente van 1971 zou worden ingediend bij de Tweede Kamer, zodat deze nog voor de verkiezingen dat jaar in behandeling zou kunnen worden genomen.

Het NOS-bestuur had aan minister Klompé geadviseerd te starten met veertien regionale omroepen. Daarvan zou er in elke provincie een gevestigd dienden te zijn met nog eens drie afzonderlijke omroepen in de steden Den Haag, Rotterdam en Amsterdam. Of de minister deze suggestie geheel zou volgen was destijds nog sterk de vraag. Wel sprak men de hoop uit dat de plannen zeker in de daarop volgende tien jaren konden worden gerealiseerd.

Hans Knot, 13 maart 2021