In september 1967 was de introductie van de kleurentelevisie in Nederland en nog lang niet ieder huisgezin had de financiële mogelijkheid om een zwart wit televisie aan te schaffen. Prijzen van een KTV, zoals de kleurentelevisie vaak kortweg werd aangeduid, stegen de pan uit en de maandsalarissen waren dermate laag dat men vele maanden diende te sparen alvorens gedacht kon worden aan een eventuele aanschaf.

Zelf herinner ik mij dat er op het Floresplein in Groningen een huiskamer was, die tevens werd gebruikt als showroom ter introductie van de kleuren televisie. Een object dat voor vele gezinnen nog veel verder weg was gezien de exorbitante aanschafprijzen. Tientallen mensen stonden in het donker gebogen over de heg voor het pand om vooral iets te kunnen opvangen van het nieuwe wereldwonder genaamd de kleurentelevisie, waarvan twee exemplaren stonden opgesteld in de voorkamer van de familie, waarvan de vader eerst handelde in een ander product dat als nieuw kon worden gezien: chips en kaaschips.

In de omroepbladen van de diverse omroepen van destijds werd al dan niet stil gestaan bij de veranderingen in de televisiewereld. Dit betekende dat in niet bij name genoemde alle bladen wel werd aangegeven dat een bepaald programma in kleur zou worden uitgezonden. Andere redacties vonden het niet nodig dat dit specifiek werd gemeld. Een tweetal jaren later was men al een stukje verder met als voorbeeld de aankondigingen in de dagbladpers dat bepaalde programma’s of onderdelen daarvan, in kleur werden geprogrammeerd. Dit betekende vooral dat de items in kleur vaak vooraf werden opgenomen om ingepast te worden in de zogenaamd live uitgezonden programma’s.

Ik kan me eigenlijk niet goed herinneren wanneer de kleuren televisie Huize Knot binnenkwam maar zeker dat het rond 1969 is geweest. Grote vraag was hoeveel inwoners van een stad als Groningen, destijds in 1968 goed voor rond de 150.000 inwoners, de benodigde financiën hadden om tot aanschaf van een KTV over konden gaan. Uiteraard is de volgende vraag niet van deze tijd omdat praktisch in elk huisgezin er een of meerdere televisieontvangers zijn geplaatst, maar in hoeveel gezinnen was er destijds in het jaar 1968 in Groningen ruimte voor een kleurentelevisie?

In het Nieuwsblad van het Noorden werd in de voorzomer van 1968 een schatting gedaan waarbij men uitkwam op ongeveer 150 toestellen voor de stad Groningen terwijl men ook met een getal voor zwart/wit toestellen kwam, namelijk rond de 40.000. Men had bij de krant de verschillende handelaren, die adverteerden met de KTV, gebeld en om verkoopinformatie gevraagd, waardoor men aan de schattingen was gekomen. Daarbij was ook duidelijk geworden dat men vond dat het nog niet storm liep met de verkoop van de kleurentelevisie in Groningen. Uiteraard had dit deels te maken met de extra hoge verkoopprijzen maar ook aan het nog geringe aantal programma’s dat in kleur werd uitgezonden via Nederland 1 en 2. De heren handelaren beklaagden zich er wel over dat veel bekeken programma’s nog steeds niet in kleur waren te ontvangen, waarbij als voorbeeld was aangegeven dat het eigenlijk belachelijk was dat tijdens de uitzending van een voetbalwedstrijd destijds nog steeds men naar grijs-zwart gras bleek te kijken.

En zoals al gesteld waren er nog maar weinig toestellen verkocht in een middelgrote stad als Groningen, wat ook wel logisch was want de prijzen lagen destijds nog rond de 2900 harde guldens voor de betere toestellen. Ze werden trouwens minimaal in een zestal zaken in de Martinistad verkocht. In het Nieuwsblad van het Noorden werd destijds de mening van een aantal van de eigenaren van deze zaken naar hun mening gevraagd.

De eigenaar van Radio Jonkman, destijds gevestigd aan de Rademarkt, was eerlijk als het om zijn toenmalige omzet van kleurentelevisie ging. Hij stelde gewoon dat het een kwestie van één op tien ging, met de zwart-wit televisie duidelijk als winnaar. Reden was volgens hem vooral het zeer beperkte aanbod aan programma’s die in kleur werden uitgezonden en de immens hoge aanschafprijs van een KTV. En wat betreft de hoge prijs wist Jonkman er destijds aan toe te voegen dat inbegrepen was een bedrag van 700 gulden aan de zogenaamde weeldebelasting die aan moedertje Staat diende te worden afgestaan.

Vervolgens werd ook de eigenaar van Radio Schut, gevestigd destijds aan het A-Kerkhof en tevens verkoper van televisies, benaderd om een reactie. Men stelde niet ontevreden te zijn, mede door een uitleenactie, waarmee klanten tijdelijk een kleurentelevisie thuis konden krijgen om te kijken of men toe was tot omschakeling van zwart-wit naar kleurentelevisie. Het bleek dat 15% van de leners tot aanschaf was overgegaan.

In de Oude Ebbingestraat was destijds een aantal zaken gevestigd voor aanschaf van radio en televisietoestellen en een daarvan was de firma Thie. De directeur vertelde destijds in 1968 dat hij 65 toestellen had verkocht in het toen lopende jaar, maar hij voegde eraan toe dat er per jaar er wel duizend zwart/wit toestellen tegenover stonden. Hij voerde met zijn medewerkers wel een actie waarbij het mogelijk werd 250 gulden korting op de KTV te krijgen indien een zwart-wit toestel werd ingeleverd. Heel opmerkelijk als tijdsbeeld was dat er vooral kleurentelevisies door bejaarde mensen werden gekocht en het een typisch geschenk was voor een directeur die afscheid nam. En natuurlijk werden die ingenomen toestellen wel weer aan de man gebracht via een opkoopzaakje in de Haddingestraat.

Dan was er destijds ook nog Radio Noord, nee niet de regionale omroep want die heette toen nog de RONO, maar een aan de Korreweg gevestigde winkel. Daar hadden ze, zoals destijds was te lezen in het Nieuwsblad van het Noorden, in de eerste periode dat KTV’s leverbaar waren, 31 exemplaren verkocht. En daar was de trend dat ze niet alleen aan de meer rijkere mensen een kleurentelevisie hadden verkocht want het tweede toestel dat men bij iemand thuis had geplaatst gebeurde bij iemand die op een patatauto reed. En de eigenaar van Radio Noord riep vooral de mensen die dachten dat de toestellen wel goedkoper zouden worden, toch naar de winkel te gaan om een toestel aan te schaffen, want de prijs zou volgens hem niet gaan zakken. Inmiddels weten we weel veel beter.

Hans  Knot, 3 april 2021