Eind vorig jaar poste @BENN0 opnames en informatie van de Soul, funk en R&B programma's "Back to the Oldschool" en "De overnachting" die Jeffrey Willems eind 90's en begin 2000 voor de AVRO maakte op eerst Radio 3FM en later Radio 2. Tijdens het uitzoeken van de opnames heeft hij veelvuldig contact gehad met Jeffrey, die de tijd heeft genomen om onder andere de playlists en foto's uit zijn archief op te duiken maar vooral ook uitgebreid zijn herinneringen aan de radioprogramma's in verschillende e-mails met hem te delen. Uiteindelijk heeft hij ook nog de tijd genomen om alle informatie en herinneringen zelf nog eens samen te vatten en verder aan te vullen in een lange terugblik die hieronder (met zijn toestemming) integraal is geplaatst.

De Overnachting (Radio 3FM nacht van zaterdag op zondag. 1997)
De Overnachting was een experimenteel programma in de nacht van zaterdag op zondag bij 3FM.

Het kan goed zijn dat dit gestart is op 7 februari - ik denk het wel want kan me nog kadootje herinneren van collega's voor mijn verjaardag (12 februari). 

Ik kreeg van Jan Steeman en Paul van der Lugt de opdracht om de zaterdagnacht 'vorm' te geven. Met nieuw talent tussen 02:00 en 06:00 uur. De naam Overnachting heb ik zelf verzonnen omdat ik vaak bleef hangen in de studio om een beetje te helpen en mee te klooien.

Programmering Overnachting (NOS - gezamenlijkheid)

• 00:00 - 02:00 Jeffrey Willems
• 02:00 - 04:00 Rolf Reurslag 
• 04:00 - 06:00 Mascha Cerfontaine (de zus van Unco) 

Aanvankelijk draaiden we popmuziek en een beetje dance, funk. Ik vond het zelf maar 'zo zo' allemaal. Ik wilde graag meer richting in de muziek en een 'doel'. De eerste maanden voelde ik me niet op mijn plek. Draaide veel nieuwe gitaarmuziek omdat ik dacht dat het bij 3FM zou passen maar het wrong allemaal een beetje. 

 
Ik stelde muziek samen voor Mascha en Rolf, tegen mijn zin in want ik vind dat een dj zelf muziek moet mogen uitzoeken (ik vind dat nog steeds). Ik deed dat wel veel in overleg zodat de smaak van Mascha en Rolf altijd terugkwamen in de muziek. Daarbij vergat ik mijn eigen uren 'smaakvol' in te vullen en deed ik waarvan ik dacht dat het voor het station goed was. Best vreemd achteraf gezien maar begrijpelijk wanneer ik bedenk dat er in die tijd zoveel onduidelijk was. Paul van der Lugt was als zendermanager druk met het imago van het station. Bij dat imago voelde ik me niet zo passen.
De Little Rooster campagnes (Yeah!) stuurden 3FM meer richting een stoer rock-station. 

Uiteindelijk heb ik het idee van het imago van 3FM laten varen en ben ik mijn passie gaan volgen. Het werd soul, r&b en beetje funk. 
 

Langzamerhand ben ik zelf steeds meer mijn eigen richting, soul, gaan draaien en (nieuwe) R&B waarbij geregeld nieuwe Nederlandse R&B artiesten te gast waren (Nasty, Red, Tony Scott, Charlotte Coppola, Rosa King, Arnhems Gewijs). Ook hield ik de nieuwe buitenlandse releases bij en mocht geregeld buitenlandse R&B artiesten interviewen (Destiny's Child, Sisco, Kenny Lattimore). 

Afbeelding: Overnachting: oude studio 3FM met mixsetje

Gaandeweg de tijd verdwenen Mascha en Rolf van het toneel (geen idee wanneer precies) en kwam Giel Beelen in beeld. Die moest ik begeleiden (hetgeen totaal niet nodig was, gezien zijn talent).  Het idee voor classic soul night kwam geloof ik ook bij hem vandaan. Eén keer in de maand de hele nacht alleen maar goeie oude dance en soul uit de jaren 80 hoofdzakelijk.

Mijn 'baas' Jan Steeman vond het wel OK allemaal, alleen ik had de indruk dat zendermanager Paul van der Lugt dit genre minder bij zijn (rock!) station vond passen, wat misschien ook wel terecht was. Mijn muziek was wel een beetje stijlbreuk met het 'Yeah... Rooster' image. Met Paul had ik moeizaam contact destijds. 
 

Toen Back To The Old School moest stoppen in 2001, heb ik Van der Lugt (volkomen onterecht) daar de 'schuld' van in de schoenen geschoven. Terwijl ik denk dat de AVRO harder had kunnen vechten om het programma te behouden of te verhuizen. Ik ben met Paul van der Lugt nooit met open vizier de discussie aangegaan. Daar heb ik nog spijt van. Dat had de kansen voor Old School natuurlijk groter gemaakt en het was een eerlijker strijd geweest. Zelf was ik destijds zo gepassioneerd over het programma dat het te vuur en te zwaard verdedigd moest worden. Daarbij ben ik niet altijd even diplomatiek geweest ook niet naar andere collega's. Tegelijk waren er DJ's die zich bedreigd voelden door de passie en de energie die het programma en de makers aan de dag legde. Ook op internet waren we met Old School prominent aanwezig. Voor die tijd vooruitstrevend met een interactieve Flash website, nieuwsbrieven, online community, actieve chat en uitgebreide terugluister functionaliteiten. Back To The Old School verdiende meer dan een jaartje in de nacht. Het duurt een jaar voordat een radioprogramma is uitgekristalliseerd en ik denk dat het concept bij de publieke omroep een betere kans had mogen krijgen. Later heeft een nieuw hoofd radio bij de AVRO (Koop Geersing) zich alsnog hard gemaakt voor een doorstart van Back To The Old School. Dat gebeurde op Radio 2 in 2003. Maar ook hier moest het programma na ruim een jaar plaatsmaken voor een andere programmering. 

Meer soul 
Op 3FM ging ik in 1999 steeds meer aparte soul liedjes draaien. Zowel gloednieuw (vaak nog eerder dan de releases van de platenmaatschappij) en ook de classics werden puristischer. In plaats van Heaven Must Be Missing An Angel draaide ik dan van Tavares liever Bad Times of Love Line. 

Na een paar maanden werd ik benaderd door Funkateer (Feike Schuitema) en Mark B (Mark Berbiers). Twee enorme specialisten op het gebied van classic soul / old school / funk en dance. 
Ze kwamen geregeld naar de studio en namen prachtig vinyl mee. Zij 'wisten' er veel meer van dan ik en mixten ook geregeld. Destijds stond er een DJ setje in de (nieuwe) studio van 3FM: een karretje met een Dateq 8 kanaals en 2 SL-1200 draaitafels. Die kon je doorlussen op de studiotafel en lekker plaatjes draaien (er was in de standaard studio nog maar 1 draaitafel over en die zat in een uitschuiflade). 

Naast nieuwe artiesten nodigde ik geregeld collega's uit om een classic soul night mee te presenteren: Mart van de Stadt (NCRV Disco Express) en Mark Heijninck (BRT Radio Donna, België) 

Ik weet niet of toen de programmering al was veranderd trouwens. Ik denk van wel. VPRO kreeg 23:00 - 01:00 (Job de Wit) en de AVRO 01:00 - 06:00. Daarvan deed ik de eeste 2 uur en Giel de laatste 3. 

 
Inmiddels was De Overnachting 01:00 - 03:00 een echt R&B (ook wel hiphop) en soul programma geworden. 

Lil' Walter - Walter (Wouter) Geuzebroek
Een radiovriend (piraat RAFF in Hilversum) radionaam: Walter Peters (Wouter Geuzebroek) verhuisde naar Amerika en werd aldaar in Memphis mijn correspondent. The Soulnotes van Walter (zijn altijd OK, vrij naar het grapje in de reclame: Een Pinda Van Duyvis Is Altijd OK) werd gaandeweg een wekelijks item. Hierin praatte 'Lil' Walter' ons bij over het soulnieuws in Amerika. De 4000 old school LP's en 12inches van Walter had ik overgenomen omdat ze niet mee konden naar The States. Samen met mijn eigen collectie stond de zolder (van mijn moeder, de opslag) snel vol maar had ik genoeg materiaal om een heel station te vullen (wat later ook gebeurde: Webradio AVRO Old School)

Afbeelding: Overnachting: Lil Walter december 1998

Ook stuurde Walter geregeld nieuwe releases, vers van de pers uit Amerika via het web als Mp3 naar ons. Sommige platenmaatschappijen waren daar niet blij mee omdat ze primeurs aan belangrijker DJ's hadden beloofd. Dan draaide ik zo'n plaat soms al twee weken eerder. Ook van (toenmalig) TROS dj Patrick Kicken vond ik trouwens geregeld een CD in mijn postvakje met gloedje nieuwe R&B en altijd vergezeld van een smiley.  

Met Walter in Amerika waren de lijntjes naar soulnieuws en muziek heel kort. Ik ben zelf eens in een weekje heen en weer gevlogen en kwam met bakken CD's terug (de douane 'pakte' mij gelukkig alleen voor een stel cowboylaarsen waarvan ik de invoerrechten nog even mocht aftikken). 

Het avontuur in Amerika duurde slechts een paar jaar voor Walter. Zijn relatie met een Amerikaanse vrouw (Kelly) eindigde op droevige manier. Hierna heb ik dan ook eigenlijk geen contact meer met Walter gehad. (Wouter overleed maart 2013, vermoedelijk aan een hartstilstand in een hotel tijdens een fotoshoot voor een autoralley, ook zijn passie). 
 

Wekelijks
Door het succes van de maandelijkse classic soul night besloot ik met Jan Steeman (radiobaas AVRO) in overleg te gaan om dit op wekelijkse basis te gaan doen. Ik voelde me als een vis in het water bij die classics. En niemand draaide het destijds en bovendien hadden Mark, Funkateer en ik met elkaar het complete oeuvre in handen. Er was geen plaat uit die tijd die we niet zelf hadden. Bovendien stond internet in de kinderschoenen. Daar vond je onze exclusieve 'schijven' niet. 
Zeldzame soulmuziek moest je echt zelf hebben en kon je niet zomaar ff ergens downloaden of afspelen, zoals nu met Spotify en YouTube. We konden toen dus nog luisteraars verrassen met liedjes die ze wel kenden maar nooit meer hadden gehoord. Daarbij liepen de emoties soms hoog op. Vaak in positieve zin maar ook wanneer een verloren 'song' werd gevonden waarbij iemand en dierbare herinnering had aan bijvoorbeeld een overledenen. Dat kun je je nu niet meer voorstellen. Alles is voorhanden en daarom is er misschien ook wel enige inflatie opgetreden bij dit soort 'eindelijk gevonden'  emoties. 
 

Naam Back To The Old School (werknaam The Jam)
Jan Steeman was enthousiast. Alleen vonden we de naam (Classic) Soul Night niet sexy (en dat is het nog steeds niet). Die naam was ontstaan als 'ondertitel' van De Overnachting om aan te geven dat we dan even een uitzending geen nieuwe muziek en interviews deden. Het moest iets worden dat tot de verbeelding sprak. Verder dan The Jam kwam ik niet (vrij naar Quincy Jones). Steeman kwam met een idee omdat wij het onderling altijd hadden over 'old school' (in mijn ogen verzamelnaam voor soul, dance, r&b en funk van rond de jaren 80). Waarom noem je het niet zo, was zijn suggestie? En omdat we van de nieuwe muziek (De Overnachting) terug (in de tijd) gingen met classics werd het dus: Back To The Old School. Vind dat nog steeds een geweldige titel. Alles klopt: het spreekt tot de verbeelding, dekt de lading en bevat geen lidwoord waardoor het kort en krachtig overkomt. 

 
Afbeelding: Overnachting: Mark B, Mark Heijninck, Funkateer, Jeffrey (vlnr)

Ook Giel zou een 'eigen' programma krijgen tussen 03:00 en 06:00 uur: De Feestcommissie: het feest kan beginnen want wij zijn binnen. In dat programma kletste Giel telefonisch met zijn luisteraars en hilarisch was zijn 'rubriek' Het Fuck You Moment, waarbij een luisteraar zijn frustratie eruit mocht krijsen (soort Primal Scream Therapie) gelardeerd met het deuntje: Fuck You, I Won't Do What You Tell Me - Rage Against The Machine. De muziek die Giel draaide was veelal (nieuwe) dance aangevuld met zijn persoonlijke nummers. Ik stelde destijds de muziek samen en De Feestcommissie was een prima plek om dance, house en hiphop en alternative te draaien, dat net niet bij Old School pasten. Het ging bij Giel met name om de vermakelijke gesprekjes. De muziek was ondergeschikt maar mocht wel een hoog uitgaans-gehalte hebben. Verder was het de bedoeling dat ik Giel verder zou 'begeleiden'. Een taak die ik vanaf moment één direct naast me neer heb gelegd omdat je Giel met al zijn talent juist gewoon zijn gang moeten laten gaan. Ik heb altijd een grote sympathie voor Giel gehad en bewonder zijn talent, durf en doorzettingsvermogen. Mijn bemoeienis met mijn presentie zou voor hem alleen maar op de rem hebben getrapt. 

Back To The Old School - 3FM - 2000 (1 april)  - 2001 (15 april) 
De zaterdagnacht van 3FM begon om 01.00 uur met Back To The Old School, gevolgd door de Feestcommissie met Giel Beelen van 03.00 - 06.00 uur. Allebei de programma's werden onder AVRO vlag uitgezonden. 

 
Back To The Old School was ontstaan uit De Overnachting. Dat concept had zich steeds meer gericht op dance, r&B en hiphop muziek. En maandelijks werd een classic soul night uitgezonden met hoofdzakelijk (vaak onbekende en obscure) dancenummers uit de 80ies. Dit concept groeide uit tot Back To The Old School. De basis lag bij de classics. Wekelijks pakten we een ouwe hitlijst van een (dance) piraat erbij of van gespecialiseerde platenzaken zoals Attalos, Kareltje etc. De hitlijstjes kwamen van Decibel, Billboard, RAFF Hilversum en andere bronnen. We draaiden dan een selectie van de nummers die in zo'n hitlijst stonden van precies zoveel jaar geleden. Dat concept had ik afgekeken van het Steenen Tijdperk waar ik wekelijks een Nationale Hitparade open sloeg van exact zoveel jaar geleden op Radio 2. Om in de sfeer van dat moment te komen. Echte 'old school' artiesten waren: Kleeer, T-Connection, EWF, Kashif, Starpoint, SOS band, Change, Luther Vandross, Sharon Redd, Quincy Jones, James Ingram etc. 

Afbeelding: Overnachting: Giel eerste show 1998 tussen 3 en 6

Naast de classics moest er ook aandacht zijn voor nieuwe platen. Via Lil' Walter in Memphis hadden we een eerste lijns aanvoer van primeurs. Zelf waren we helemaal blij met Donell Jones en Tony!, Toni!, Toné. 

Vaak kreeg ik van de platenmaatschappijen ook alvast pre-releases om te testen. We noemden dat 'blokkie' nieuwe muziek The Playground. Op de internetpagina van Oldschool was een basketbalveldje te zien met singles die 'gedunkt' konden worden: welke nieuwe songs gaan we draaien? De website was een bijzonder interactief (zeker voor die tijd). Je kon chatten, via een soort game muziek aanvragen, foto's uploaden, fragmenten van liedjes die je zocht (half opgenomen op gammele cassettebandjes zonder aankondiging, Shazam bestond nog niet). Wij gingen dan aan de slag om jouw verzoekplaatje te ontleden. Als dan niet met hulp van de luisteraars. In sommige gevallen 'zongen' mensen zelf een mp3'tje vol met hun zoekplaatje in de hoop dat wij het herkenden. Jammer dat ik die opnamen niet meer heb. Jezelf van je meest kwetsbare kant laten zien (horen eigenlijk, zo vals als een kraai) om die ene zoekplaat te vinden. 
 

Website
De website was voor die tijd vrij revolutionair. Helemaal gebouwd in Flash met veel animaties (dankzij Sander Elders en Leon Cozijnsen van de AVRO internetafdeling). Een beetje South Park-achtig: een Amerikaanse school met allerlei klasjes (onderdelen van het programma). Animaties en je kon van alles afspelen (fragmenten nieuwe muziek) en de programma's terugluisteren (in het geweldige -ahum- Real Audio). Da's ook de reden waarom er zoveel niet bewaard is. RA liet zich lastig downloaden. 

Overigens heb ik alle afleveringen van Back To The Old School (3FM) opgenomen op DAT-cassettes. En die hele doos ooit eens opgestuurd naar een luisteraar, een fan,  die aanbood om de programma's te digitaliseren (er mp3 van te maken). Maar door omstandigheden ben ik het contact met deze fan kwijtgeraakt en weet ook niet meer wat er met die 55 DAT cassettes is gebeurd. Gelukkig zijn er nog andere fans geweest opnames hebben gemaakt en zo is er toch nog één en ander komen boven drijven van het programma. Dank jullie wel allemaal! 

Team 
Het team van Back To The Old School bestond uit dezelfde mensen die betrokken waren bij de Classic Soul Night. 
Mark B (Mark Berbiers), Funkateer (Feike Schuitema) als producers, mixers en aangevers van muziek en inspiratie. Lil' Walter (Wouter Geuzebroek) was nog steeds onze muziekcorrespondent live vanuit Memphis met zijn 'soulnotes' en hij leverde geregeld primeurs, omslachtig uploaden via instabiel internet. Van dj collega Patrick Kicken kreeg ik ook geregeld nieuwe songs doorgestuurd. Hij was ook een groot fan van 'onze' muziek. 
 

Vaak probeerden we nieuwe muziek te ontleden op gebruik van samples van 'onze' ouwe nummers. Dit noemden we '4Xsample' en de keuze lag bij de luisteraars; de nieuwe versie of het origineel, wat gaan we draaien? 
Ook een oud AVRO radio-item werd aan de defibrillator gelegd: AVRO's 3maal doordraai. Dat in de huidige versie een mixje van 3 platen van 1 artiest of groep was. Soms maakten we die zelf maar we hebben erg leuke thuismixen gekregen van vaste luisteraars die we dan uitzonden. 

Jinglepakket 
Het jinglepakket van Back To The Old School was opvallend omdat het niet bij de standaard jingleproductiebedrijven vandaan kwam. Niet dat daar iets mis mee is, maar 'zelf' doen, vonden we leuker. Wij wilden liever de productie en regie in handen houden. Ook omdat we zulke specifieke wensen qua sound hadden. Zo kwamen we uit in de studio van My Way Media in Noordwijk waar componist Eli 't Hart een schat aan oude synthesizers had staan. Precies die apparaten waarop onze favoriete muziek werd gemaakt: Oberheim, Prophet, Moog en Roland808 om er maar een paar te noemen. 

 
Afbeelding: Oldschool 116 bpm.

Het pakket componeerden we met in ons achterhoofd bestaande nummers die we steeds herschreven. Inspiratie voor de jingles kwam van de nummers: Take Me To The Top (Advance), Secret Garden (Quincy Jones), Street Corner (Ashford & Simpson) en Never Too Much (Luther Vandross). Zo ontwikkelden we een pakket dat helemaal in stijl was met de muziek die we draaiden. In zat geregeld met Funkateer, Mark, Eli en technicus Jan Pronk tot diep in de nacht te mixen, componeren en te knoeien. 
De zangpartijen kwamen voor rekening van één zangeres Suzanne (achternaam ben ik vergeten). Zij klonk als een combinatie van Chaka Khan en Sharon Redd. Helemaal goed dus. 

Toen we op 1 april 2000 van start gingen was nog niet het hele jinglepakket klaar. Maar we konden ermee uit de voeten. In de weken daarna werd pas de eindmix gemaakt. En het resultaat was het wachten waard. Wat een ontzettend gaaf pakket (al zeg ik het zelf). 

Quiet Storm - lay back and relax
Om de zoveel tijd, bij bijzondere gelegenheden of hete zomernachten, gooiden we het format om naar 'mellow' en maakten we van Back To The Old School een zogenaamde Quiet Storm. Een Amerikaans radioformat met ballads en veel easy beats. Bijvoorbeeld na de vuurwerkramp in Enschede, een aangepaste uitzending met het Quiet Storm format. Maar ook geregeld in de zomer als het 's nachts nog snikheet was, klonken de ballads van Anita Baker, Alexander O'Neal en Loose Ends als verkoelend prettig. 

Dat Quiet Storm format is overigens het begin van mijn presentatie-carrière geweest. Begin jaren 90 stuurde ik een demo CD naar de TROS met dit format, waarin ik destijds meer cooljazz en jazzrock had gezet, als opvolger van het programma Sesjun dat zou verdwijnen. Dat is er niet van gekomen maar zo ben ik uiteindelijk wel in de wereld van 3FM gerold. 

Afbeelding: Jeffrey, Funkateer en Mark

Dat Quiet Storm format had ik ontdekt bij de piraat Roulette 103 waar ik eind jaren 80 kennismaakte met Lion Keezer, een van de DJ's en mensen achter het Amsterdamse Decibel 96.2. Lion was altijd Amerikaans georiënteerd en bracht mij in contact met het smooth jazz en soul stijltje. We zijn samen bij veel projectjes betrokken geweest, die de geschiedenisboeken niet gehaald hebben maar het was (en is) altijd leuk om pretentieloos te prutsen met muziek, ideeën en filmpjes. Lion is op 17 december 2000 te gast geweest met een Decibel Special, waarin we veel echte DB 962 plaatjes draaiden en ook oude commercials, jingles en de legendarische uuropeners (TOTH) met het onmiskenbare soundlogo: 'peppepepepeee,' van Level 42. 

Ik ben nog steeds goed bevriend met Lion en dit jaar vieren we 35 jaar vriendschap & radioprojecten. Het laatste project waar we samen aan hebben gewerkt is Radio Mi Amigo International dat inmiddels is uitgegroeid tot het 'golden oldies' station van Europa met een 'echte' (Harrie) Rohde & Schwarz zender in de Eiffel op 6085 kHz en op internet.

Bijzondere luisteraars
Een programma dat zich richt op één speciale stroming muziek of doelgroep, trekt altijd bijzondere mensen aan. Verreweg de meeste luisteraars waren groot fan van het genre en wisten ons vaak te verrassen met opvallende muziekkeuzes of verhalen (ontmoetingen met grote artiesten bijvoorbeeld). Sommige bekende artiesten luisterde ook geregeld, Tony Scott, Erik (Roberto Jacketti) van der Hoff, Ruth Jacott bijvoorbeeld.  In het bijzonder herinner ik me één vaste luisteraar die vrijwel wekelijks inbelde, wanneer hij in de auto onderweg naar huis was. Iedere week was het een 'kolere' stuk rijden volgens hem. Het bleek -achteraf- te gaan om Chris Götte, de drummer van van BlØf. Wisten wij veel... Dus babbelde we honderduit en de naam BlØf is nooit gevallen. Daar ging het blijkbaar niet om. Chris vroeg te gekke muziek aan uit zijn 'discotijd' die ons deed vermoeden dat ie er echt in thuis was. T-Conncetion was zijn favoriet en met name het nummer Game Of Life. 

Begin april 2001 zou hij voor het laatst inbellen. Niet veel later overleed Chris bij een verkeersongeluk. Pas toen kreeg ik door dat het om Chris Götte ging van BlØf. Aan de telefoon heeft Chris daar nooit iets over verteld. Wel dat ie 'wat muziek maakte' maar hij legde de focus vooral bij de liefde voor de soulmuziek even zonder de schijnwerpers. Op 15 april 2001 draaiden we als ode zijn favoriet. Voor Chris: T-Conncetion; Game Of Life; Never Is... Fair. 

 
The End
Ieder programma kent een einde. Dat is een gouden regel bij de radio. Maar voor sommige programma's komt het einde te snel. Voor Back To The Old School gold dat zeker. Het programma bestond net een jaar toen ik te horen kreeg dat de programmering van 3FM om ging. Geen idee wat precies de plannen waren of wat er exact ging veranderen.

Afbeelding: Radio 2 Oldschool MBU mengtafel The Very Best

Ik was woest dat dit geweldige concept de nek om werd gedraaid. Je weet: nachtprogramma's zijn niet belangrijk voor een omroep of zender. Daar kun je gewoon willekeurig in veranderen of aanpassen. Dat geldt voor 'the boys upstairs' (vrij naar Tom Petty, The Last DJ). 

Maar als programmamaker is dat een ander verhaal. Wanneer je een jaar lang ziel en zaligheid steekt in een programma waar iedereen enthousiast voor is (of doet alsof) en er iedere week van je verwacht wordt, dat je met passie en vuur het programma maakt (anders verdien je die prachtige plek op de radio niet). Dan is het logisch dat wanneer zo plots de stekker eruit gaat, de emoties hoog oplopen. 

 
Ik was pislink, op iedereen. Op Jan Steeman, de AVRO, Van der Lugt en het hele systeem. Als dan de nacht zo makkelijk inwisselbaar is, laat ons dan gewoon zitten, was mijn idee. Het programma was goud en klopte helemaal bij de missie van de publieke omroep. We maakten het (very) low budget en de respons was super (helaas werd internetbezoek destijds nog niet meegeteld). Hoe kan het dat dit concept de nek wordt opgedraaid? 

 
Omdat je in Hilversum doorgaans geen duidelijke antwoorden krijgt op kritische vragen, werd ik nog bozer. Ik mistte gewoon een respectvolle uitgang en wat compassie met het programma. En perspectief had ook leuk geweest, zodat we het niet 'voor niets' gedaan hebben. De laatste uitzending heb ik met pijn in mijn hart gemaakt maar met opgeheven hoofd en grote trots. Trots op het team die allemaal onbezoldigd trouwens wekelijks een onbetaalbare bijdrage leverden aan het programma met zoveel passie en soul. Mark (en zijn broertje), Feike, Walt, alle trouwe luisteraars, enorm bedankt. 

Afbeelding: Overnachting: Nasty en zus Angel, 20 april 1997

Back To The Old School was een uniek concept, waar liefde voor de dance, soul en funk muziek centraal stond. Waar ambacht en modern hand in hand gingen; een analoge draaitafel met daar naast een encoder om in high bitrate audio te streamen over de hele wereld. 

In de laatste uitzending (15 april 2001) blikten we terug op de hoogtepuntjes van het programma, de nieuwe 'old school' songs die we hadden ontdekt, de samples in nieuwe muziek die ons verdacht bekend voorkwamen en natuurlijk de bedankjes aan de (vaste) luisteraars en hun laatste keer een plaatje draaien. Luther Vandross trok de deur dicht even voor 3 uur met het nummer It's Over Now. 

Daarna hebben we nog eens een internet-uitzending gemaakt bij Mark B. thuis met verrassend veel luisteraars op onze stream. Verrassend en leuk. En hier hadden we al kunnen weten hoe veel meer groter internet zou worden dan we op dat moment dachten. Niet dat we de kracht van internet hebben onderschat, maar de invloed ervan zou nog vele malen groter worden. 

Ruim een jaar later maakte Back To The Old School een doorstart op Radio 2.

 
Back To The Old School II  6 januari 2003 - 30 augustus 2004  - Radio 2 
Bijna 2 jaar na het verdwijnen van Back To The Old School op 3FM kwam een nieuwe kans. Ik werkte nog steeds voor de AVRO. Ik deed webradio, voice overs, techniek  en presenteerde met name op Radio 2, onder andere Het Steenen Tijdperk (met dubbel 'e'), Top2000 en viel geregeld in voor Hans Schiffers. Wat ik overigens niet echt leuk vond, ik kon er te weinig van mezelf in kwijt. Dat is de vloek van de invaller. Ik ging steeds meer op zoek naar het leven van mijn passie. Naast het Steenen Tijdperk, wilde ik verder groeien. En die kans kwam er. 

Nacht op Radio 2
Op Radio 2 kreeg de nacht een andere invulling en presenteerden bijvoorbeeld Mart Smeets en Leo Blokhuis op zaterdagnacht een programma. Ik vond dat Old School ook een plekje in die nieuwe, experimentele opzet verdiende. Liefst op zaterdagnacht, maar lastig landje pik want daar zaten Peppi en Kokki al (zoals we ze gekscherend noemden). 

 
Jan Steeman had het stokje 'radiobaas' overgegeven aan Koop Geersing en hij daagde mij uit om met een concept te komen dat net zo avontuur was als Old School op 3FM maar dan toegespitst op de doelgroep van Radio 2 in met grote kans op de nacht van zondag op maandag. 

 
Afbeelding: Programmering 3FM

Deze zender was bezig met een verjongingskuurtje dus ik zag als (destijds) 'blije dertiger' een prima invalshoek om het experiment aan te gaan. Na behoorlijk wat lobbywerk van Koop Geersing bij Radio 2 zenderopperhoofd Kees Toering (was aanvankelijk niet enthousiast), was de kogel door de kerk. 

 
Begin 2003 zouden we van start gaan. Ik had feitelijk gehoopt op de zaterdagnacht (beter passend bij het genre muziek) maar Leo en Mart zaten blijkbaar krap in de verhuisdozen. Het werd zondagnacht, de nacht van zondag op maandag tussen 01.00 en 03.00. Met de groei van internet (terugluisteren, meer bandbreedte etc.) ging het niet alleen primair om de live uitzendtijden, maar vooral om goeie content (die later steeds gemakkelijker werd om terug te luisteren, te delen etc.). Eigenlijk was de plek om 'content' te maken het enige vereiste. De rest (distributie etc.) regelden we zelf wel. 

 
Ik bracht het goede nieuws bij Mark B. en Funkateer en we gingen direct aan de slag. Aangezien er zo'n nul budget voor het programma was uitgetrokken, trokken wij een blik creativiteit open om de doorstart van Back To The Old School. We zonden uit vanuit het Videocentrum, waar ergens in ER13 een stokoude studio stond met een MBI mengtafel (de fijnste tafel ooit). Dit was dezelfde studio als van waaruit 4 jaar eerder de eerste Top 2000 werd uitgezonden (onvoorstelbaar als je nu het hele circus hoort en ziet vanuit het Top 2000 Café, maar goed we zijn 20 jaar verder. 😉

 
Studio in, studio uit
We begonnen doorgaans de show met de voorbereidingen van het programma bij de AVRO in het AKN-gebouw.
Daar wist ik de weg (kind aan huis = understatement) en we konden snel schakelen als we nog iets moesten masteren, opnemen of editen. Bovendien hadden we behoorlijk moderne computers (zeker voor die tijd) en snelle T3 lijnen (snel internet was toen nog niet zo gewoon). 

 
De uitzendstudio in ER 13 op het Mediapark werkte op zich prima, maar qua internet en computers zaten we daar nog in het Commodore-64 tijdperk. Hoewel wel lekker analoog vinyl draaiden, was de motor van Back The Old School School II volkomen digitaal en web 2punt0; draaiboeken, chat, audio, opnames, social media etc. Alles ging via het web. En in ER13 liep dat niet bepaald soepel. Het opstarten van de 'main' computer aldaar (draaiboeken, mp3's etc.) duurde 12 minuten. Dat was niet best. Ook omdat we er verder niets mee konden. Alles draaiden wij zelf op Mac en daar stond Windows 3 te pruttelen. 

 
Uiteindelijk zijn we gaan uitzenden vanuit het (door Koop Geersing en mijzelf ontworpen) productiestudiootje in het AKN gebouw met een Dateq mixer, twee SL1200 draaitafels, een hele dikke PowerMac met Nuendo (muziek editprogramma) en een DHD mengtafel (generatie uno) om het totaal op terug te brengen. En onze eigen 'processing' onder andere via de Summit compressor/limiter (wat een mooi bakbeest is dat). En mijn eigen TC Electronic Masterbak X5 geloof ik, als ie nodig was. De Neumann microfoon maakte het zaakje af. Dit was hetzelfde studiootje waar vanuit we het programma aanvankelijk voorbereidden. Maar inmiddels verder gemoderniseerd en een walhalla voor muziekfreaks. Wat een fijne plek. 

Afbeelding: Radio 2 Oldschool Strike One

Na verloop van tijd besloot ik om de programma's te gaan opnemen in die AVRO productiestudio. Dat gebeurde dan wel semi live (geen montage of trucs): de show werd direct op een CDR gebrand en naar de ECK (Eindregie Controle Kamer) gebracht. Daar werd dan op zondagnacht na 1 uur door de technicus het programma ingestart na het nieuws (reclame in de nacht was een uitzondering). 
Het was altijd link met CDR's of ze wel zouden 'pakken' in de machines die werden gebruikt in de eindregie. Maar volgens mij is het altijd goed gegaan. En de meeste technici baalden dat we er niet 'live' waren want dit is gezelliger dan in je eentje een CD instarten: dus met terugwerkende kracht; sorry Sjoerd, Peter, Anne, Bart en Ans Beentjes. Fijne techneuten! 

Onlangs had ik een interessante discussie met toenmalig AVRO Radio directeur (nu één van mijn beste vrienden) Koop Geersing. Het gesprek ging over verandering. En hoe wij -ambivalent- zowel willen behouden (de strijd tegen de regelzucht van PO) en tegelijk ook wilden veranderen in de vorm van groei. 

Dat laatste was een trigger voor mij. Ik wilde groeien vanuit hetgeen we hadden behouden of opnieuw hadden gecreëerd. Omdat ik nieuwsgierig was. Omdat groei een drijfveer is. En misschien ook wel omdat ik sneller 'verveeld' was dan een ander. Dat laatste is een beetje lastige kant van mezelf. 

Na ongeveer een jaar Old School op Radio 2 besloot ik het roer om te gooien. Drastisch. Ik wilde 'alleen' een nieuwe formule proberen waarbij ik was getriggerd door muziekstijlen waar ik in Antwerpen in hippe clubs, samen met BRT collega Mark Heijninck mee had kennisgemaakt: lounge met invloeden van old school. Ik was helemaal in de ban van deze nieuwe muziekstroming. The Velvet Lounge in Antwerpen werkte als een pep op mij. Ik wilde de 'fusion' van old school en lounge gaan maken. Het recept moest en zou ik zelf uitvinden. En wel nu.

Ik nam afscheid van Mark B. en Funkateer die op dat moment van die beslissing niets begrepen. Achteraf snap ik dat wel. Dit soort momenten zijn surrealistisch. Mooi en lelijk tegelijk. Ik neem afscheid van twee betrokken, lieve vrienden, die belangeloos hart en ziel hebben gestoken in mijn programma. Het is niet uit te leggen. Het is een drive die bijna vergelijkbaar is met een drugsverslaafde; ik ging slopen om verder te gaan. Verder te 'moeten' leek het wel. 

Mijn 'urgentie' om stappen verder te gaan was enorm, ook om Old School meer te laten aansluiten bij de energie van Radio 2. De laatste weken van Back To The Old School werden steeds meer een combi tussen de vertrouwde muziek en een nieuwe sfeer: lounge, spiritueel en modern. Een stijl die jaren later pas echt 'sense' zou maken. Maar ik was te snel en te onbehouwen. 

Ergens heb ik de toekomst gezien maar wel ten koste van enorm betrokken mensen. Vooral Funkateer was teleurgesteld in mijn beslissing en achteraf kan ik dat heel goed begrijpen. Het is raar om zonder ruzie uit elkaar te gaan en de teleurstelling van het team iedere week te voelen. Je zou bijna willen dat we elkaar bloed wel konden drinken, dat zou het afscheid makkelijk maken, maar zo was het niet. Ik voel me nog steeds verantwoordelijk voor het gevoel dat mijn team toen heeft ervaren. 

Afbeelding: Overnachting: Jeffrey en Mark Heijninck BRT met Destinys Child

Ik had een missie. Geen idee hoe concreet maar 'vernieuwen' was de boodschap vanuit mijn eigen soort spirituele visie. Alleen, in mijn eentje, zonder hulp van anderen. Dat heb ik gedaan. En tegelijk wist ik dat het programma (alweer) eindig zou zijn. Ik wist dat het geen volgend jaar zou overleven. De zenderbaas en trawanten hadden het doodvonnis onder de tafel al getekend. Dat wist ik. Hilversum is een rare wereld wat dat betreft. 

Zij hielden niet van 'zwarte muziek', zoveel was duidelijk. Old School was niet de stijl die zij ambieerden op Radio 2. En mijn krampachtige aanpassingen hebben daar niets aan kunnen veranderen (wijze les: blijf altijd -vooral in crisis- jezelf). Overigens blonk deze veel geroemde zenderleiding sowieso al niet uit in kennis van zaken als het ging om authentieke radio, denk ik achteraf. 

Het commerciële model was inmiddels binnengevaren en werd warm omarmd. Radio 2 moest scoren! En dat doe je beter met Borsato (toen nog wel) dan met Afterlife of Kashif. Dus ik wist dat het eind in zicht was. En er speelde zoveel meer mee: de groei van de Top2000, AVRO's internet-stations (die ik beheerde), podcast, themakanalen, AVRO-multimediaal etc. etc. Er speelde op dat moment heel veel vernieuwing en verandering. Tegenwoordig zijn de vrijdag en zaterdag een soort speeltuin van Radio 2 geworden en wordt er behoorlijk wat 'old school' gedraaid. De tijd is er inmiddels wel rijp voor, blijkbaar.

The End II - Luctor et Emergo 
In de zomer van 2004 vertelde AVRO radiobaas Koop Geersing mij dat de kans groot was dat Old School zou gaan sneuvelen op Radio 2. Wegens een nieuwe indeling van de nacht. Ik ben de discussie niet eens aangegaan waarom die 'nieuwe indeling' mijn programma zou moeten dwarsbomen. Deze executie had ik al zien aankomen en bovendien al eens eerder meegemaakt maar dan op Radio 3. Ik besloot met opgeheven hoofd afscheid te nemen van mijn fans, luisteraars en vooral zonder rancune. Het voelde toch een beetje als een toneelstukje. Want ik was overtuigd van de potentie van dit format. En tegelijk begreep ik dat deze boodschap nooit zou aankomen bij zenderbaasjes. Ik heb -geloof ik- niet eens Mark B en Funkateer bedankt tijdens de laatste minuten. Wat stom. Misschien gaf dit wel aan hoe ver ik teleurgesteld was op dat moment. De achteloosheid waarmee het programma door de zenderbaas werd geschrapt, trof mij het meest. Er was ook een respectvolle manier geweest om de stekker eruit te trekken. Ook dit schijnt typisch Hilversums te zijn. Een programma opheffen, is vaak een dolk in de rug voor de programmamaker. Zonder uitleg en het liefst op een stil moment. Iemand zei wel eens: ga niet op vakantie, als je terugkomt, ben je je programma kwijt. Tegenwoordig noem ik dat het Frank Dane Effect. 

 
Ik heb geworsteld en uiteindelijk ben ik weer bovengekomen. 10 illusies armer, 20 ervaringen rijker. En die ervaringen zijn goud waard. Ze hebben mij gevormd tot wie ik nu ben. En ja... met de kennis van nu, zou ik het compleet anders hebben aangepakt. De vraag is alleen: zou het totale resultaat 'beter' zijn geweest?! 

 
Bijna 20 jaar later is het me -denk ik- gelukt om alles meer in perspectief te zien. We hebben een te gekke tijd gehad met Old School. Alles speelde zich af op het kantelpunt: van vrije creativiteit naar radio als product met navenante regels. De mensen die toen op de rem hebben getrapt, hebben tegelijk ooit ook 's eerder vrij-baan gegeven aan mijn ambitie. Ambivalentie is bij de radio niet vreemd. Dat vond ik ook het moeilijke bij de PO: hoe 'men' over je dacht, verschilde van week tot week, afhankelijk van de politieke wind die er waaide op het Media Park. Of wie je vriendjes waren. Dat laatste heb ik altijd een wat krampachtige werkhouding gevonden: eerst je vriendjes tellen, dan je platen uitzoeken... zoiets. 

 
Old School is nog steeds een deel van mij en het voelt als een warm badje. Bijvoorbeeld als ik samen met mijn ouwe radiovriendinnetje Sandra (na 25 jaar opnieuw weer samen; Back Together Again ) een playlist maak in haar Spotify met vette tracks van: Dayton, Kleeer, T-Connection, Melba Moore, Donny Hathaway, Phyllis Hyman, EWF, Loose Ends, Whispers, Delegation en Change. Om maar wat te noemen. 

Komt er ooit nog eens een doorstart van Back To The Old School? 
Gewoon 'plaatjes' draaien is voor mij geen uitdaging meer. Daar hebben we Spotify voor, waar de meeste mensen niet verder komen dan een personal playlist van 21 liedjes, waar je dol van wordt met 'suggesties' (algoritmes) die er vaak faliekant naast zitten. Zo'n situatie: da's een heel groot compliment voor de echte old skool dj. Die kunst laat zich nooit vangen in modellen, computer-lijsten, rotatieschema's en schakelanalyses. Maar landelijke radio is een product geworden in plaats van een kunstvorm dus een 'doorstart van Old School: niet zomaar. Wie weet... in een andere vorm. Ik denk dan meer aan een magazine-achtige formule zoals ik die met Henkjan Smits, Margreet Reintjes en Elles de Bruin heb gemaakt op Radio 5 een paar jaar geleden. Dus meer feitelijke info, human interest als basis en daar muziek bij zoeken. Ondertussen beheer ik nog twee internet-stations in de niche market: Café Elle (Roadtrip Frans, Engels, female vocalists) en The Classic Lounge (klassiek). Ook leuk. En geregeld knalt er Never Too Much uit mijn Marshall speaker in de huiskamer... Heerlijk. Dat warme gevoel voor die muziek raak ik nooit kwijt. 

 
Jeffrey Willems, februari 2022

@BENN0: Jeffrey Willems bedankt voor alle tijd en moeite die je hebt genomen om dit mooie verhaal met ons te delen. Ook dank aan mede forum lid @Denniss voor het delen van zijn opnames en informatie. De topics met opnames en playlists van "De overnachting" en "Back to the Oldschool" kun je hier terugvinden:

• https://www.radiotrefpunt.nl/forums/topic/60274-de-overnachting-classic-soul-night-jeffrey-willems-giel-beelen-avro-3fm-opnames-uit-1999-2000/
• https://www.radiotrefpunt.nl/forums/topic/60275-back-to-the-oldschool-jeffrey-willems-avro-3fm-2000-2001/
• https://www.radiotrefpunt.nl/forums/topic/60297-back-to-the-oldschool-jeffrey-willems-avro-radio-2-2003-2004/

Naschrift redactie:
Amper vier weken na dit schrijven kwam het bericht dat Jeffrey Willems op 18 maart 2022 op 53-jarige leeftijd aan een hartstilstand is overleden. 

Online verschenen geschrokken reacties van collega’s waarmee Jeffrey samenwerkte op Radio 2, 3FM, Mi Amigo online en in zijn piratentijd.

Jeffrey was geen deejay die de voorgrond zocht, maar zat er ter meerdere eer van de glorie van ‘zijn’ muziek en stond altijd klaar om collega’s te helpen. Dat liep uiteen van beginners als indertijd Giel Beelen, aan wie hij als coach was toegewezen, tot oudgedienden bij de AVRO als Jacques Klöters en Kick van der Veer aan wie hij op zondag hand- en spandiensten verleende op Radio 2. 

 
Afbeelding: Jeffrey Willems in de oude Radio 3FM studio in 1997.