In deze aflevering van de nostalgische column neem ik je mee naar het jaar 1976. Ik zat zo te mijmeren hoe ik op dat moment – als het om werken ging – er voor stond. Ik was al een jaar bij de Universiteit in Groningen werkzaam binnen het instituut voor Orthopedagogiek met onder meer als opdracht een gedegen classificatie systeem voor de bibliotheek te ontwikkelen en na te denken in hoeverre  de mogelijkheden waren om in de toekomst de testonderzoeken bij kinderen te kunnen vastleggen voor nadere beschouwing en scoring.

Wat het laatste onderdeel betreft ging ik al vrij spoedig op bezoek bij de firma Brandsteder, de officiële vertegenwoordiger van Sony in Nederland en wel in Badhoevedorp. Het was niet alleen mogelijk te kijken naar de eventuele mogelijkheden tot aanschaf van een professionele outfit maar ook konden er de nodige, meerdaagse, cursussen worden gevolgd op het gebied van de AV-producties. Met genoegen heb ik destijds een aantal van deze cursussen mogen doen. Let wel video apparatuur was nog bijna onbetaalbaar voor de privé gebruiker.

Goed nadenkend besef ik me dat slechts twee jaren later, in 1978,  mijn eerste home videorecorder zou aanschaffen die het type Betamax zou kunnen gebruiken. Daarvoor maakte in zakelijk gebruik van een Sony CV en Sony AV recorder – puur om onderzoeksopnamen vast te leggen. Kostbare zaken waarbij nog niet werd stilgestaan of het registreren via videotapes in de toekomst ook voor huiselijk gebruik geschikt zouden zijn.

Nee, we hielden het bij opnamen van beeld via onze zo vertrouwde smalfilms. Resultaat was dat jaren lang een tweetal dozen vol met 8 mm films in een kast stond opgesteld om overgezet te worden op video. Uiteraard is alles uit de privécollectie al jaren geleden gedigitaliseerd en voor het nageslacht vastgelegd.

Maar in 1976 wilden we dus nog optimaal genieten van de mogelijkheden van smalfilm, hetgeen we deden met een echte Sankyo filmcamera en tevens een projector van hetzelfde merk. De daaraan voorafgaande jaren was er erg veel research gedaan aan het optimaliseren van het geluid dat tegelijkertijd met de beelden kon worden opgenomen via een externe microfoon.

Daarvoor kwam vaak het storende geluid van de motor van de camera mee, als weer enkele beelden werden vastgelegd, hetgeen een onrealistische weergave gaf van het geluid dat we echt wilden registreren. Verbeterd was de betreffende camera zeker, ondanks dat deze zelfs twee in plaats van één motor had. En het mooie is dat ik nog steeds de advertentie heb waarop ik destijds de beslissing nam een dergelijke camera aan te schaffen. Edoch, de toekomst vloog aan ons voorbij en een paar jaren later was een heuse Betamax camera de baas in huis geworden voor registratie van home video.

Eén van de regelmatige lezers van mijn artikelen is Rob Bosman Jansen uit Dordrecht en af en toe stuurt hij een mijmering aan het verleden in, die ik van harte verwerk. Dit keer een terugblik die hij eens stuurde en naar boven kwam toen hij oude opnamen van zeezenders aan het beluisteren was.

‘Ik weet niet of ik het volgende wel eens aan je heb verteld, het gaat over Radio Noordzee dan wel RNI. De zeezender hebben we het dan over en ik weet nog dat in 1976 er een reportage over op de televisie was met als onderwerp het gegeven dat de MEBO II, het voormalige zendschip van RNI, nog steeds aan de ketting lag in de haven van Slikkerveer. In augustus van dat jaar besloot ik met de auto wat te gaan toeren en op zoek te gaan naar de werf van Groot en Van Vliet, waar de MEBO II lag. Vanuit mijn woonplaats Dordrecht is het niet zo ver en ik had de plek dan ook vrij snel gevonden. Ik reed er een paar keer langs en vanaf de dijk was de MEBO II niet direct te zien, alleen kon je de mast, tussen de vele bedrijfshallen, zien.

Uiteraard was er bij de ingang van de werf een portiersloge. Dit om ongewenst bezoek te kunnen tegen te houden en andere personen toe te laten. In de loge was een portier op die zondag aanwezig en samen met een vriend, die bij me was, liepen we naar de man toe en maakten we met hem een praatje over de MEBO II, die daar lag. Ik was van mening dat hij ons nooit toestemming zou geven aan boord te gaan.

Tot mijn grote verbazing stemde hij echter toe. Hij zei echter wel, dat mochten we problemen krijgen,  dat hij ons officieel niet aan de poort had gezien. Dus wij liepen richting het zendschip en ik was zelf heel zenuwachtig. Eerder had ik de beide MEBO schepen niet in het echt gezien. We zijn die dag ook niet aan boord geweest. Bovendien hebben we niemand gezien maar hoorden wel het geluid van de generatoren. Na een kwartier zijn we teruggelopen naar de portier en hebben hem bedankt.

Omdat ik in eerste instantie dacht dat we toch niet aan boord mochten komen vergat ik ook gewoon mijn fototoestel mee te nemen en die lag dus nog in de auto. Na zo vele jaren herinner ik het me allemaal nog erg goed. Aan dezelfde dijk was ook een pontje, een soort van voetveer. Daarmee ben ik later nog wel eens heen en weer gevaren en dan zag je beide schepen, die inmiddels in de haven lagen, in de verte liggen. Toen vervolgens de schepen in 1977 aan de Parkkade in Rotterdam lagen kon ik er door omstandigheden niet heen gaan.

Jaren later sprak ik via mijn werk een man die via zijn baas nog werkzaamheden had verricht aan het zendschip. Hij werkte als scheepsschoonmaker classificeerder en hij vertelde mij, toen ik toevallig hem het een en ander over zeezenders had verteld, dat hij nog wist dat hij de schepen moest schoonspuiten. De MEBO II ging met de onderkant op de helling en met hoge druk werd het water gespoten. Hierbij bleek al snel dat op enkele plekken het water dwars door de platen heen spoot. Het was daar te dun geworden. Door op die plekken nieuwe stalenplaten te lassen werd het schip weer snel waterdicht gemaakt. Overigens bestaat de werf  De Groot en Van Vliet al jaren niet meer.’  

Dank dus aan Rob voor zijn onderdeel van deze historische column. Wil je ook een keer je herinneringen delen voel je dan vrij mij te mailen.

Afsluitend wat betreft 1976 is de eenmalige, maar toch opmerkelijke, aflevering van Tatort, een krimiserie nog immer op de Duitse televisie, bracht ons dat jaar onder meer naar het REM eiland. De aflevering heette ‘Trimmel und der Tulpendieb’. Commissaris Trimmel was toen nog de hoofdrolspeler en grote delen van deze aflevering werden inderdaad rond en op het voormalige platform, waar 12 jaar eerder RTV Noordzee vanaf haar uitzendingen verzorgde, verfilmd.

Ik heb recentelijk nog eens de opname, die ik later in 1978 opnam (Nederland liep meer dan een jaar achter met Tatort) en bewaard heb, terug gekeken en kan alleen maar stellen dat het deels amateuristisch is gefilmd maar toch mooie herinneringen terugbracht. Men filmde ruim een week op en om het REM eiland  en voor de sprong, die een van de spelers moest maken vanaf het platform om de politie te ontvluchten, werd een stuntman uit Rotterdam ingehuurd. En verder werden opnamen geschoten op de militaire basis van het Amerikaanse leger in Soesterberg.

Hans Knot, 17 juni 2023