In deze column gaan we terug naar het voorjaar van 1973 en de nodige aantekeningen die ik destijds maakte. Zo werd op 28 februari het bericht de wereld ingestuurd dat ook dat jaar weer het Eurovisie Songfestival niet zonder de nodige problemen zou verlopen. Er zou zich namelijk een rel hebben afgespeeld tussen vertegenwoordigers van de afdeling televisie van de NOS en hun collega’s van de afdeling radio inzake het Nationaal Songfestival dat door de NOS op de televisie werd uitgezonden. Echter voordat de uitzending begon waren gedeelten van de vier nummers, waaruit het door Nederland te brengen lied voor het Eurovisie Songfestival diende te worden gekozen, al via Hilversum III te horen.

Dat jaar was er gekozen voor de afvaardiging van Ben Cramer en liet belhamel Henk Terlingen in zijn populaire woensdagavondprogramma ‘De Paul Meier Show’ de fragmenten aan zijn luisteraars horen. En bij het aanhoren van die fragmenten door iemand van het televisieteam sloegen de knoppen door en ging een aantal van hen verhaal halen in het muziekcentrum en wel richting de studio wat toen het nationale popstation Hilversum III werd genoemd. De woordenwisseling liep zeer hoog op waarbij onder meer gedreigd zou zijn dat de hoofdkabel van Hilversum III zou worden doorgeknipt.

Vanuit de voorlichtingsdienst van de NOS werd later het bericht inzake de kabel ontkent en gesteld dat er gedreigd was de zogenaamde aftaklijn van de televisie-uitzending, die in de Hilversum III studio op die manier het mogelijk maakte het Songfestival te kunnen bekijken, af te schakelen. Gelukkig kon dit ook worden voorkomen. Trouwens van elk liedje werden er slechts 10 seconden gedraaid door Henk Terlingen.

Het echte grote festival zou dat jaar voor de 18de keer worden gehouden en werd georganiseerd in Luxembourg en wel op 7 april. Maar een aantal van de artiesten, dat daar zou optreden, was op 29 maart al in Groningen te zien en horen. Twee van de kanshebbers voor een eerste plaats dat jaar op het Eurovisie Songfestival, Cliff Richard en Ben Cramer, waren in de Martinihal aanwezig voor opnamen van het TROS programma ‘Zevensprong’, dat op vrijdag 6 april op de televisie zou worden uitgezonden. Cramer maakte gebruik van de ontmoeting door Cliff Richard uit te nodigen voor zijn speciale show, die hij voorafgaande aan het Eurovisie Songfestival in Luxemburg zou geven.

Cliff Richard had al eerder Engeland vertegenwoordigd in 1968, toen hij met ‘Congratulations’ tweede werd. In 1973 werd hij derde met het nummer ‘Power to all our friends’. Anne-Marie David met ‘Tu te reconnaîtras’ was de winnares voor haar thuisland Luxemburg, terwijl de Spaanse formatie Mocedades de tweede plek pakte met het mooie ‘Eres tú’. En Ben Cramer haalde de top 10 niet en diende genoegen te nemen met de 14de plek met het door Pierre Kartner gecomponeerde ‘De oude muzikant’. 

Eind maart 1973 werd bekend gemaakt dat vanaf 1 mei in geheel Nederland de programma’s van Hilversum III in stereo konden worden ontvangen. Ook werden vanaf die datum de programma’s van  de RONO, de regionale omroep voor Noord en Oost, uitgezonden via de FM-zenders van Hoogezand en Irnsum. Voorheen werden de landelijke uitzending van Hilversum III in het ontvangstgebied van de RONO deels onderbroken middels het uitzenden van de programma’s van deze regioradio.

Sinds 15 februari 1973 hadden technici van de PTT vanuit Smilde als proef via de frequentie 88 MHz de programma’s van Hilversum I uitgezonden. Zodra het hele derde net in stereo te ontvangen was en wel op voornoemde 1ste mei, werden de programma’s van Hilversum 111 op de nieuwe frequentie uitgezonden.

En er waren nog meer ontwikkelingen voor het noorden van ons land want via Nederland 1 kon men vanaf 6 maart 1973  elke dinsdagmorgen van half tien gedurende twintig minuten kijken naar de zogenaamde telebord-uitzendingen van de  Fryske Akademy. In het kader van het experiment Friese schoolradio organiseerde de Fryske Akademy, in samenwerking met de Technische Hogeschool in Delft, deze zogenaamde scribosonie-uitzendingen.

Via een elektronisch schoolbord waren in de programma’s alleen maar tekeningen, grafieken en dergelijke te zien. Een eenvoudig beeld kon dan uitgezonden worden met gebruik van een radiozender en via een converter ontvangen worden met een televisietoestel. Medewerkers van de TH in Delft hadden dit experimentele systeem samen met medewerkers van de TH in Bandoeng opgesteld voor Indonesië.

Daar kregen leerlingen op verschillende scholen op die manier ook les. Twintig scholen in Friesland deden destijds aan dit experiment mee. Omdat die scholen niet over voldoende eigen apparatuur beschikten maakte men gebruik van de televisiezender Smilde. Andere toepassingen van deze techniek waren onder meer de schruftelefoon, overhead-projectie en het overzenden van hartsignalen via telefoon en het registreren op een tv-ontvanger. Het ging om een experiment en reeds op 29 mei 1973 was het voor de laatste keer te zien in Noord Nederland.

Hans Knot, 25-11-2023