De Nederlandse radio stond, ondanks dat het, door diegene die beschikking had over een ontvangstapparaat, was te beluisteren, nog redelijk in de kinderschoenen. Verslaggeving van sportevenementen was schaars te noemen en kon vrijwel alleen worden teruggeleid naar reportages van interland voetbalwedstrijden van het toenmalige Nederlandse Elftal.

Grote animator was niet alleen AVRO directeur Willem Vogt maar vooral zijn vazal Han Hollander. Afkomstig uit de school van Go Ahead uit Deventer ontpopte Hollander zich als een volwaardige sportverslaggever van het eerste uur waarbij, gezeten op een stoel in een door in opdracht van de AVRO opgemaakt hokje, hij op menig dak van toenmalige stadions zijn verslag deed. Sterker nog, wanneer er een wedstrijd was gepland in het buitenland, waar men zelf nog niet bezig was met verslaggeving via de radio, dan ging het ‘hokje’ mee op reis. En het was niet alleen Han Hollander die het dak op klom maar ook zijn technici en vaak ook Willem Vogt, die met regelmaat souffleerde maar ook zijn eigen inbreng kwijt wilde.

Er was in die jaren ook de nodige strijd tussen de diverse publieke omroepen om de macht verslaggeving van voetbal wedstrijden van belang te mogen uitzenden. Hierover en veel meer is te lezen in het prachtige boek ‘Han Hollander De eerste radiostem van het Nederlandse Voetbal’. Van de pen van Govert van Brakel en door Uitgeverij Balans op de boekenmarkt gebracht.

Al lezend door het boek, waarbij ontzettend veel en geweldige research is gepleegd om tot dit uitstekende werk te komen en te voltooien, komen voor mij diverse namen voorbij waar ik persoonlijke herinneringen aan heb gedurende mijn inmiddels 55 jaar aan research op het gebied van radio.

Een van de genoemde personen is ir. Paul Snoek, die onder meer jarenlang hoofd van de Technische Dienst van de N.R.U., dat stond voor de Nederlandse Radio Unie, was. Maar daarvoor tevens behoorde tot de kleine groep pioniers die radio in Nederlandvia de AVRO, op de kaart zette.

Han Hollander kwam op een bepaald moment op het idee dat er ook aandacht kon worden besteed, via verslaggeving, aan andere takken van sport. In Engeland was het al decennia lang de jaarlijkse roeirace tussen teams van de universiteiten van Oxford en Cambridge op de rivier de Thames die massale aandacht kregen door de vele bezoekers die de boorden van de rivier bezochten. Men zag het niet alleen als een stukje sportbeleving maar ook om de jaarlijkse strijd tussen beide teams, al dan niet onder goede omstandigheden, te kunnen beleven.

Het was namelijk het geval dat er in Nederland een soort gelijk idee, te komen tot een jaarlijkse wedstrijd voor roeiploegen van verschillende Nederlandse universiteiten, in 1880 was ontstaan. Vanuit Leiden was destijds het initiatief gekomen en waar in de loop der jaren meer en meer roeiploegen zich voor de jaarlijkse Varsity aansloten, jazeker ook meerdere ploegen per universiteit stad.

En dus kwam in 1928 bij Hollands nummer 1 op het gebied van sportverslaggeving, Han Hollander, het idee ook verslaggeving te verzorgen via de radio van de Varsity. En na goedkeuring door de leiding van de AVRO werd, onder leiding van producer Tom Scheurs, het een en ander vooraf de race georganiseerd. Dit om op een zo goed mogelijke manier de luisteraars in de huiskamer te informeren over de race en vooral ook de omstandigheden waaronder de teams tot hun prestaties dienden te komen. Het was dermate succesvol dat in hetzelfde jaar ook verslaggeving op de radio kwam van enige andere sportevenementen, een grote stap voorwaarts om landgenoten in den lande mee te laten genieten met de sportbeleving.

Terugkomend op ir. Paul Snoek, die tijdens zijn actieve periode bij de radio en tijdens zijn pensionering periode in Hilversum woonde, beleefde het pionieren van de beginjaren van de radio in ons land intens. Paul Snoek maakte heel veel foto’s maar ook aantekeningen. Hij had besef van het belang de historie vast te leggen voor de generaties na hem. Zijn dochter Iris, schoonzus van mij, zag dit belang ook door de specifieke albums met herinneringen aan zijn warme loopbaan binnen de radiowereld, na zijn overlijden eerst intens te koesteren en daarna over te dragen aan mij voor verdere ontsluiting voor latere generaties.

Er zijn diverse artikelen derhalve op internet terug te vinden en simpel door zowel de naam van Paul Snoek als Hans Knot in te vullen bij een zoekopdracht. Terugkerend naar twee onderwerpen wijs ik eerst op de bijgaande foto, die tijdens één van die Varsity races in de jaren dertig van de vorige eeuw door hem is genomen. Als tweede is de verwijzing naar het boek van Govert van Brakel heel belangrijk met als advies zo snel mogelijk te bestellen om in de donkere dagen voor de komende winter te kunnen lezen.

https://www.bol.com/nl/nl/p/han-hollander/9300000182400671/

Foto: Varsity 1936 gezien uit reportageauto AVRO. Collectie Paul Snoek in SMC Archief