Dit is de historische column voor het Kerstweekend van 2016 en ik neem U mee terug naar het jaar 1970. Destijds werd Kerst gevierd binnen onze familie met het bezoeken van de Kerst Nachtmis, waarna bij thuiskomst het tijd werd voor moeders zelf gebakken kerstbrood. Je kon je vingers erbij aflikken en de stollen die je in de supermarkten kunt kopen halen het bij lange na niet met de kerststol die zij met liefde voor de familie bakte.

Maar er waren ook heerlijke kerstmaaltijden waarbij de deuren openstonden voor hen die wensten aan te schuiven. Naast een schelp eigengemaakte ragout bestond de maaltijd uit hoofdgerecht en nagerecht en een heerlijk gemaakte soep. Nee, geen soep die tot vervelends toe werd gepromoot via Radio Veronica en de STER maar huisgemaakte soep in een prachtige terrine.

En dat brengt me automatisch in gedachten naar een incident betreffende die zakjes soep die je destijds zag in de rekken van wat toen nog zelfbediening heette. Hoe strakker in de speciale stellage geplaatst, met daarboven nog eens het logo van het merk, hoe meer aandacht het trok. Maggi, California en Knorr soepen stonden liefelijk naast elkaar en aan de huisvrouw de keuze te maken. Mannen lieten het huishoudelijk werk nog voornamelijk over aan de eega.

Het kopen van reclameruimte is altijd duur geweest en anno 1970 was dat op de radio helemaal prijzig te noemen. Hoe prettig kon het zijn dat geheel onverwachts te horen was, dat je product gratis via dat medium radio werd aangeprezen. Ongetwijfeld heeft men destijds bij het reclamebureau, dat de campagnes voor California verzorgde, zo gedacht toen men in het VPRO-totaalprogramma ‘VPRO-vrijdag’ een interview hoorde met Mies Bouwman.

Dé Mies Bouwman, die hierin (inderdaad smakelijk) vertelde hoe ze meedeed aan een soep-test van Knorr, zich daarbij vergiste en de California als de lekkerste van drie haar voorgeschotelde koppen met soep aanwees. Natuurlijk zijn ze bij het betreffende reclamebureau bijzonder blij geweest evenals binnen de directie van California.

Het resultaat van de smallende vergissing was dat de heren reclamemakers de letterlijke tekst van dat interview achterhaalden en dit netjes gekopieerd en in veelvoud verspreid hebben naar allerhande nieuwsmedia. Het bijgaande briefje deelde mee, dat men van mening was, dat Mies de ‘kwaliteiten van onze cliënt California Soepen NV te Harderwijk op wel zeer originele wijze heeft geprezen’.

Uit de letterlijke tekst van het interview bleek, dat Mies Bouwman voor een aardig bedragje Knorr-soep zou komen proeven in aanwezigheid van een notaris. Ze zou — aldus de heren van Knorr — beslist niet verkeerd kunnen kiezen, want al zovele vrouwen vóór haar hadden het goed gedaan. Volgens het interview was het als volgt gegaan: "Dus op een ochtend — ik moet zeggen dat ik het helemaal vergeten was, ik had het genoteerd in mijn agenda en 's avonds zag ik dat de afspraak vastlag. De volgende ochtend, om half tien, ben ik naar dat reclamebureau gegaan, daar stralend ontvangen door een aantal heren in antracietgrijze pakken en meegetroond naar de keuken.

Daar stond een vrouwelijke notaris die riep: “Niet kijken, niet kijken achter het fornuis met drie pannen water. Ik neem aan dat ze daar drie verschillende pakjes soep in gedaan had. Het duurde allemaal wat lang en wij aan de ‘babbel-de babbel’, en op een gegeven moment was het dan zover. Doodse stilte, moeder nam plaats achter de drie koppen soep en uit iedere kop nam ik een hap en toen was het wat mij betreft wel gebeurd.

Ik heb twee koppen direct opzij geschoven en stralend naar die ene kop gewezen. Toen doodse, verslagen stilte, want toen had ik de California aangewezen. Er was niets meer aan te doen, het was de duurste ochtend van mijn leven. Ik heb mijn echtgenoot nog even gebeld om hem hiervan op de hoogte te stellen, we hebben — dien ik echt zeggen — ontzettend gelachen. En dat was dan weer dat."

Mies Bouwman had er natuurlijk niet op gerekend dat deze dure vergissing vele decennia later onderdeel zou worden van een kerst historische column. Uit de gemaakte enorme fout maakte een woordvoerder van het reclamebureau voor California op, dat Mies eenvoudig wég was van de soep van deze fabriek en kwam men derhalve stralend met bovengenoemd briefje en interview.

Maar wat zei Mies Bouwman er zelf van toen ze door een journalist van de Gemeenschappelijke Persdienst destijds gebeld werd? ‘Toen we haar belden en haar het begeleidend schrijven voorlazen schoot ze in de lach en kon vooreerst alleen maar uitbrengen: “Wat schandelijk..." Daarna barste ze het uit van het lachen.

Op de vraag hoe het nou eigenlijk allemaal zat zei ze: “Moet je horen, ik vond niet één van die drie soepen lekker en ik heb de minst onsmakelijke aangewezen. Nou ja, en dat dat nou toevallig California was, daar kan ik ook niets aan doen. Maar laten die mensen van California zich wat mij betreft niets in hun hoofd halen, want ik
hóef écht niet.”

Andere dames waren haar in de soeptest voorgegaan en hadden zich goed voorbereid door diverse Knorrsoepen bij herhaling op de dish te zetten. Ondermeer Mary Duys, de vrouw van Willem en Conny Stuart. Dit om de smaak goed te pakken te krijgen. En juist dat had Mies Bouwman niet gedaan, ze had slechts in haar agenda gekeken of ze een afspraak had die volgende dag en dus liep alles in de soep. California kreeg in de geschreven pers op die manier veel aandacht en hoefde dus geen extra radiozendtijd te kopen via de STER en Radio Veronica om de instant zakjes aan de huisvrouw te brengen.

Het jaar 2016 loopt op haar einde. Met deze historische soep terugblik is voor mij dit derde jaar met herinneringen via Radiotrefpunt voorbij. Geniet allen van de komende feestelijke week en we komen elkaar weer radio historisch tegen in 2017.

Hans Knot, 24 december 2016