"Dat spijt me, voor Nederland"

[Harm ten Brink]

In de Telegraaf van vandaag...

Rob Out schreef beroemde Veronica-speech niet zelf

Ronneke van der Genugten

,,Met het afscheid nemen van Veronica sterft ook een beetje de democratie in Nederland … Dat spijt mij … voor Nederland…" Met een zware snik in zijn stem sprak Rob Out, boegbeeld van de toenmalige zeezender die ter ziele ging, deze woorden uit op 31 augustus 1974. Ruim veertig jaar later blijkt dat Out deze beroemde radiospeech, waarom de inmiddels overleden Out met grote regelmaat werd gelauwerd, heeft ontleend aan het boek De eeuwige bron (The Fountainhead) van Ayn Rand uit 1943.

 

Rob Out nam in 2003 bij zijn overlijden dit geheim mee in zijn graf. Benno Roozen van Please login or register to see this link. ontdekte bij toeval dat Out minstens de helft van de zinnen uit de speech bijna woordelijk heeft overgeschreven uit het boek van Rand.

In zijn eigen boek (Veronica één jaar later, 1975) schrijft Rob Out met geen woord over de bron van de speech. Ook in andere boeken over Veronica (zoals Dit was Veronica van Auke Kok) komt de bron niet ter sprake. Volgens schrijver en radiokenner Arjan Snijders zijn de dramatische woorden van Rob Out 'tot het Nederlands omroepcultuurgoed gaan behoren', zo schrijft hij in zijn boek 'Herinnert u zich deze nog?' 'Ze zijn radiogeschiedenis geworden en ontelbare malen herhaald', schrijft hij in 2007. Ook dat boek maakt geen melding van de werkelijke herkomst van de uitgezonden tekst.

In diverse boeken die in de loop der jaren over Veronica zijn verschenen verhaalt Out nog over de worsteling die hij tijdens het schrijven van de speech kende om de juiste woorden te vinden.

,,Ik had de taak het laatste uur te maken. (…) De meest knellende vraag was wat de laatste woorden moesten zijn. (…) Wat wilde ik in die laatste minuten van Veronica zeggen? Wat wilde ik onder woorden brengen? (Uit: Veronica, één jaar later, Rob Out)

In het spraakmakende boek De eeuwige bron van Ayn Rand is het hoofdpersonage Howard Roark degene die ter eigen verdediging in de rechtbank de tekst uitspreekt. In de Nederlandse versie beslaat die tekst maar liefst 10 volle pagina´s. De Nederlandstalige versie van het boek verscheen volgens uitgeverij Luitingh-Sijthoff in Amsterdam in 1975 en was vertaald door Jan van Rheenen. Benno Roozen: ,,Mogelijk heeft Out in 1974 dus de Engelstalige versie gelezen en de tekst zelf vertaald. Hij kan ook de film gezien hebben die in 1949 op basis van het boek is gemaakt, al is in die film de oorspronkelijke tekst van de passage drastisch ingekort. Dat kan dus niet de basis van zijn radiotoespraak zijn geweest. De hoofdrollen in die film werden gespeeld door Gary Cooper (architect Howard Roark) en Patricia Neal (journalist Dominique Francon). "

Het laatste jaar kent het boek in Nederland een revival door de theaterbewerking van Ivo van Hove in de uitvoering van Toneelgroep Amsterdam. De hoofdrollen voor dezelfde personages zijn hier voor Ramsey Nasr (Howard Roark) en Halina Reijn (Dominique Francon).

[Paul]

Dit artikel roept allerlei vragen op. Minstens de helft van de zinnen, staat er. Ik zou weleens wat voorbeelden willen zien van die zinnen. Die worden niet gegeven, ook niet in het artikel op Jingleweb. Dat vind ik vreemd. Als je met zo'n stelling komt, wil je toch laten zien dat je gelijk hebt?

Het suggereert ook dat Out een fervent lezer was van Engelstalige literatuur, want Ayn Rand was in die tijd niet heel bekend bij een groot Nederlands lezerspubliek. Het boek stamt uit 1943 en het is dus kennelijk pas in 1975 vertaald.

Ik zag ooit een interview dat Out bij hem thuis had afgegeven. Op de achtergrond stond een boekenkastje waarin wat boeken van Ludlum stonden. Licht verteerbare vakantielectuur, en bepaald geen zware kost. Als boekenliefhebber let ik altijd op zulke dingen.

Kortom, ik ben nog niet overtuigd. Kom eerst maar eens met die zinnen...

[Juul]

We hebben het op diverse fora al eens over gehad kan ik mij herinneren.

 

Ook is er toen de tekst aangehaald van een gedicht van Jan van Veen in Candlelight dat we ook in de laatste week uitzonden……Dus…………………………………………….

Out las veel , ja, daar komt ie, Suske en Wiske. Had een hele grote verzameling. Stonden ook mooi in een grote kast toen ie in Laren woonden op het Kromme pad.

En inderdaad Paul, vluchtige lectuur, dat las ie wel.

Ik weet wel dat, Ad en ik waren betrokken bij het laatste uur, tijdens het maken als een bezetene zat te typen. Deed ie altijd. Ik heb er foto's van.  Ad sprak ik net en die riep: ONZIN"….

Ik vind het, laten we zeggen, "wel een beetje een hype"

[Broozen]

Beste Paul,

Als je het artikel op Jingleweb goed leest, zie je dat er wordt verwezen naar een PDF-document (aanklikbaar onder de woorden DIT DOCUMENT) waarin de tekstfragmenten staan waarom het draait. Je zult zien dat het inderdaad om de helft van de speech gaat. Ik neem aan dat je daarna wel overtuigd bent. Ik heb de bedoelde tekst in het artikel op Jingleweb maar even geel gemaakt voor de duidelijkheid. Dezelfde bijlage is ook in dit bericht toegevoegd. 

Groet!

Benno Roozen

Vergelijking.pdf

[Paul]

Dank je, Benno! Dat had ik over het hoofd gezien. Ik ga kijken.

Paul

[Paul]

Oke, die voorbeelden zijn wel heel sterk. Mijn complimenten voor de vondst.

Nu de vraag: hoe kwam Out daaraan? Zelf het boek gelezen, of via via?

[Harmen]

Voor de liefhebber de originele Engelstalige tekst (als er in 1974 nog geen Nederlandse vertaling was, heeft het niet zo veel zin om de Nederlandse interpretatie te vergelijken met de radiotekst). De overeenkomsten zijn overigens treffend. Het tekstgedeelte dat Benno ter illustratie heeft gegeven heb ik even opgezocht. Het gaat hierbij om pagina 511 en 512 van de pdf. 

"Thousands of years ago, the first man discovered how to make fire. He was probably burned at the stake he had taught his brothers to light. He was considered an evildoer who had dealt with a demon mankind dreaded. But thereafter men had fire to keep them warm, to cook their food, to light their caves. He had left them a gift they had not conceived and he had lifted darkness off the earth. Centuries later, the first man invented the wheel. He was probably torn on the rack he had taught his brothers to build. He was considered a transgressor who ventured into forbidden territory. But thereafter, men could travel past any horizon. He had left them a gift they had not conceived and he had opened the roads of the world.

"That man, the unsubmissive and first, stands in the opening chapter of every legend mankind has recorded about its beginning. Prometheus was chained to a rock and torn by vultures-- because he had stolen the fire of the gods. Adam was condemned to suffer--because he had eaten the fruit of the tree of knowledge. Whatever the legend, somewhere in the shadows of its memory mankind knew that its glory began with one and that that one paid for his courage.

"Throughout the centuries there were men who took first steps down new roads armed with nothing but their own vision. Their goals differed, but they all had this in common: that the step was first, the road new, the vision unborrowed, and the response they received--hatred. The great creators--the thinkers, the artists, the scientists, the inventors--stood alone against the men of their time. Every great new thought was opposed. Every great new invention was denounced. The first motor was considered foolish. The airplane was considered impossible. The power loom was considered vicious. Anesthesia was considered sinful. But the men of unborrowed vision went ahead. They fought, they suffered and they paid. But they won.

Bron: Please login or register to see this link.

[Jaap De Vries]

Ach Rob zijn woorden zijn nog altijd geweldig .

Ook al was het daarna stil op 538......En ach wat maakt het uit Juul was er bij en Ad en Rob maakte de tekst deels misschien wel uit zijn herinnering van wat hij ooit ergens gelezen had ...............

[Robin Westhof]

Dan is het volgende (gedeeltelijk) van toepassing: Beter goed gejat dan slecht .....

 

 

Robin

[Paul]

Breaking news: op Wikipedia staat weliswaar dat de Nederlandse vertaling uit 1975 stamt, maar dat klopt niet.

Antiquarisch is er een Nederlandse versie uit 1960 (Please login or register to see this link. )   en  uit 1962 te koop (Please login or register to see this link. )

Dat kan ook moeilijk anders, want de vertaler is al in 1971 overleden. (Niet zo’n frisse figuur trouwens, zie Please login or register to see this link. .)

Kortom: Out kan wel degelijk uit deze bestaande vertaling hebben geput.

Paul

[Martin1968]

Het schijnt dat Lex Harding bij het sterven van Rob Out een overlijdensadvertentie heeft geplaatst met de tekst van Ayn Rand.

Dat zou zijn gebeurd in... De Telegraaf!

Misschien heeft iemand die advertentie nog? Vreemd dat er toen niemand op is aangeslagen.

Martin

[Harm ten Brink]

Het schijnt? Hoezo het schijnt?

Check eerst je bron vóór je iets neerzet!

[thijs5326]

4 uur geleden zei Martin1968:

Het schijnt dat Lex Harding bij het sterven van Rob Out een overlijdensadvertentie heeft geplaatst met de tekst van Ayn Rand.

Dat zou zijn gebeurd in... De Telegraaf!

Misschien heeft iemand die advertentie nog? Vreemd dat er toen niemand op is aangeslagen.

Martin

Ik heb de advertentie nog. Zodra ik thuis ben zal ik hem lezen en doorgeven wie Lex citeerde.

gr.thijs

[Martin1968]

1 minuut geleden zei thijs5326:

Ik heb de advertentie nog. Zodra ik thuis ben zal ik hem lezen en doorgeven wie Lex citeerde.

gr.thijs

Dank je, Thijs. Ik ben benieuwd!

Groet,

Martin

[Jan van Weeterloo]

Wat is nou eigenlijk het belang hier van? Deels gehaald uit dat boek of niet, het doet niets af aan de inhoud en passie die er van deze toespaak uit ging. Ik ga er in elk geval van uit dat Rob nooit heeft kunnen overzien wat een enorme vlucht zijn rede zou nemen en 40 jaar later nog steeds door de "volgelingen" geciteerd als ware het een psalm geïnspireerd door Onze Lieve Heer zelf. Kon je toen bedenken dat er nog steeds op afroep via Internet deze rede te volgen is? Nee. Moest Rob zijn woorden op een goudschaaltje leggen om te voorkomen dat hij daar nu, jaren na zijn overlijden nog op afgerekend zou worden? Blijkbaar wel.... dat spijt mij nou.... voor Veronica liefhebbend Nederland.

Wat mij betreft is Rob Out van geen enkel voetstuk gevallen, en laten de miepers die er nu zo over vallen maar een keer presteren wat hij heeft gedaan destijds. Mogen wij als oud luisteraars niet gewoon ff respect voor Rob hebben en eisen, in plaats van dat hij nu nota bene in het radio 1 journaal naar aanleiding van dit bericht word afgeschilderd als baas van (ik citeer) de beruchte piraat Veronica? Misschien moeten we ons daar meer druk over maken aangezien Veronica nooit de wet heeft overtreden.

[Juul]

Ik vind het ook totaal niet zo spectaculair.

Ik denk dan;"So what?"……………….

 

 

[thijs5326]

21 uur geleden zei Martin1968:

Dank je, Thijs. Ik ben benieuwd!

Groet,

Martin

Oké, daar komt hij aan: "Door alle eeuwen heen zijn er mannen die de eerste schreden op nieuwe wegen zetten, met geen andere wapens dan hun eigen visioenen: hun schreden waren de eerste, de wegen onbetreden, de visioenen van niemand geleend en het antwoord dat zij ontvingen was haat."  Dit is inderdaad een citaat van Ayn Rand. Uit de Telegraaf na het overlijden van Rob Out. Namens Lex Harding en Dolly den Hengst

gr.thijs

[UItgeschreven]

Ik neem aan dat die Ayn Rand ook de sfeer, muziek, tempo, jinglekeuze, klank van de stem, de meeuwen en het zendkristal heeft opgenomen in zijn* boekje. Who cares of Rob Out vanuit diverse bronnen het uur heeft samengesteld. Het laatste uur is volgens mij het beste radiouur dat ooit gemaakt is. Ik zag het bericht ook op Facebook voorbij komen. Categorie Gezeur* met hoofdletter. Ik geloof dat the Beatles ook al eens eerder gedraaid zijn als laatste plaat.... *

* volgens ingewijden werd Ayn in de categorie vrouwen geplaatst 

* nadere lezing van eerder geplaatste tekst heeft geleid tot aanpassing van de term

* tijd voor de boodschappen

 

5 december 2015 bewerkt door robvw192

[Paul]

31 minuten geleden zei robvw192:

Ik neem aan dat die Ayn Rand ook de sfeer, muziek, tempo, jinglekeuze, klank van de stem, de meeuwen en het zendkristal heeft opgenomen in zijn boekje

Als je even iets verder had gekeken dan je neus lang is, had je gezien dat Ayn Rand een vrouw was.

Wat betreft je vraag: Who cares? Nou, er zijn dus zeezenderfans die het vanuit historisch oogpunt leuk vinden om dergelijke details uit te vissen. Haar ideeen waren kennelijk een inspiratiebron voor Rob Out, en ik vind het best aardig om zoiets te weten te komen.

Overigens: dat 'boekje' telt 670 pagina's.

4 december 2015 bewerkt door Paul
aanvulling

[Martin1968]

3 uur geleden zei thijs5326:

Oké, daar komt hij aan: "Door alle eeuwen heen zijn er mannen die de eerste schreden op nieuwe wegen zetten, met geen andere wapens dan hun eigen visioenen: hun schreden waren de eerste, de wegen onbetreden, de visioenen van niemand geleend en het antwoord dat zij ontvingen was haat."  Dit is inderdaad een citaat van Ayn Rand. Uit de Telegraaf na het overlijden van Rob Out. Namens Lex Harding en Dolly den Hengst

gr.thijs

Bedankt Thijs! Mijn bron had het dus bij het rechte eind.

Groet,

Martin

[thijs5326]

5 uur geleden zei Juul:

Ik vind het ook totaal niet zo spectaculair.

Ik denk dan;"So what?"……………….

 

 

Jij vindt bronvermelding toch altijd zo belangrijk, Juul? Nou dan.

gr.thijs

[Jan van Weeterloo]

Wat mij betreft, als het gaat om een kale bronvermelding,  prima, maar als hier door sensatie beluste personen een halve karaktermoord van word gemaakt op iemand die ik (met al zijn gebreken) hoog acht dan heb ik er helemaal geen behoefte aan. En ik sluit me overigens van harte aan bij het betoog van Rob van Weezel, het laatste uur was veel meer dan die paar regeltjes die uit dat boek zouden komen. 

[Juul]

10 uur geleden zei thijs5326:

Jij vindt bronvermelding toch altijd zo belangrijk, Juul? Nou dan.

gr.thijs

Ja zeker Thijs.  Als het zo is dan had Out dat toen moeten doen vind ik. Maar om er nu zo'n heisa van te maken ruim  41 jaar na dato.

Wat ik wel grappig vind is dat Benno eerst de Telegraaf inseint, niet eerst Ad of mij even vraagt of wij er iets van weten, Telegraaf  neemt het over op Internet, daarna werden wij gevraagd om evt. te reageren. Dat is een volgorde die niet de mijne is. De Telegraaf besluit later om er toch maar geen krantenbericht van te maken. Wellicht omdat het toch niet echt nieuws is…………………………..

Het resultaat, mooie reclame voor het Jingleweb. Niks mis mee hoor. Goed gedaan.

 

Ik ga van de week technicus Atze Veenstra nog wel eens aan de tand voelen, hij heeft tenslotte het laatste uur echt opgenomen.

En Thijs, was jij niet degene die altijd schermt dat ie het originele laatste uur in z'n bezit heeft? Kom op dan, geeft het bijv. aan RockArt. Gebeurd er nog iets nuttigs mee. Vindt je niet?

[UItgeschreven]

Toch een leerzame discussie dit. De pdf eens bekeken, valt geen speld tussen te krijgen qua inspiratiebron, dus complimenten aan Benno. Tevens blijkt Ayn een vrouw te zijn, het boekje een boek, Lex de hint al in 2003 gaf en mijn neus wordt beoordeeld als niet toereikend. Dat laatste doet wel pijn. 

[thijs5326]

45 minuten geleden zei Juul:

Ja zeker Thijs.  Als het zo is dan had Out dat toen moeten doen vind ik. Maar om er nu zo'n heisa van te maken ruim  41 jaar na dato.

Wat ik wel grappig vind is dat Benno eerst de Telegraaf inseint, niet eerst Ad of mij even vraagt of wij er iets van weten, Telegraaf  neemt het over op Internet, daarna werden wij gevraagd om evt. te reageren. Dat is een volgorde die niet de mijne is. De Telegraaf besluit later om er toch maar geen krantenbericht van te maken. Wellicht omdat het toch niet echt nieuws is…………………………..

Het resultaat, mooie reclame voor het Jingleweb. Niks mis mee hoor. Goed gedaan.

 

Ik ga van de week technicus Atze Veenstra nog wel eens aan de tand voelen, hij heeft tenslotte het laatste uur echt opgenomen.

En Thijs, was jij niet degene die altijd schermt dat ie het originele laatste uur in z'n bezit heeft? Kom op dan, geeft het bijv. aan RockArt. Gebeurd er nog iets nuttigs mee. Vindt je niet?

Juul, ik weet niet waar je het over hebt. Ik heb nooit beweerd dat ik het originele laatste uur heb.

gr.thijs