Radio Caroline bijna niet op 1187 kHz (259 meter)

[Piet van der Vooren]

In januari 1966 strandde de Mi Amigo, het zendschip van Radio Caroline South, op het strand van Frinton on Sea. Tot die tijd had het station met 10 kW uitgezonden op een golflengte van 199 meter, maar nadat er tijdens werkzaamheden in Nederland een nieuwe 50 kW-zender was geïnstalleerd verhuisde Caroline South in april 1966 naar de frequentie 1187 kHz (golflengte 259 meter). Het is echter nauwelijks bekend dat Caroline deze frequentie bijna niet in gebruik kon nemen door toedoen van Hilversum 3 en de Nederlandse PTT.

 

Onlangs kwam ik een oude vriend weer eens tegen met wie ik in de zeventiger jaren betrokken was bij de oprichting van een stichting om in ons land lokale radio van de grond te krijgen. In dat kader hebben we verschillende gesprekken gevoerd met Tweede Kamer-leden om de wet daarvoor aan te passen, onder andere met Wim Keja van de VVD. Dat is toen echter niet gelukt. De tijd was er nog niet rijp voor.

 

Ook hadden we informeel een aantal gesprekken met mensen van de PTT, om vrijblijvend van gedachten te wisselen over de technische mogelijkheden voor het gebruik van zenders. Informeel, want de PTT was een staatsbedrijf en kon uiteraard niet anders doen dan het beleid van het kabinet uitvoeren. En daar zat geen lokale radio bij.

 

Toen ik mijn oude vriend tegenkwam moest ik weer denken aan een verhaal wat een van die technici van de PTT toen vertelde.

 

In oktober 1965 ging Hilversum 3 van start. Dat was toen nog alleen op FM, want er was nog geen internationale overeenstemming over het gebruik van een middengolfzender voor Hilversum 3. De PTT had een aantal frequenties op het oog om die te gaan gebruiken voor een 10 kW-zender die in Jaarsveld opgesteld stond. Na technische onderzoeken en gesprekken met de landen die deze frequenties in gebruik hadden bleven er twee geschikte frequenties over: 1187 kHz en 1250 kHz. De eerste frequentie was met een 135 kW-zender in gebruik in Hongarije, en de tweede frequentie in Hongarije met een 135 kW-zender en in Ierland met een 10 kW-zender. Het signaal van de Hongaarse zender op 1187 kHz kwam hier in Nederland tijdens de avond- en nachturen echter sterker door dan de Hongaarse zender op 1250 kHz, waardoor er bij de PTT een lichte voorkeur was om 1250 kHz te gaan gebruiken voor Hilversum 3. Nadeel van deze frequentie was echter het medegebruik door Ierland. De PTT was bang dat een Nederlandse zender op deze frequentie storing in Ierland zou kunnen veroorzaken. Vandaar dat toen het gebruik van 1187 kHz voor Hilversum 3 een serieuze optie was. Na overleg met zowel de Hongaarse als de Ierse administraties bleek echter dat er bij zowel Hongarije als Ierland geen bezwaar bestond tegen Nederlands medegebruik van de bij hen in gebruik zijnde frequenties, onder voorwaarde dat Nederland alleen overdag gebruik zou maken van een van deze frequenties. Nu zond Hilversum 3 in die tijd alleen uit van 9.00 tot 18.00 uur, dus dat zou vrijwel geen probleem hoeven te zijn. De PTT koos er toen voor om de frequentie 1250 kHz te gaan gebruiken, waarbij de beperking gold dat deze frequentie met maximaal 10 kW gebruikt mocht worden. Om onderlinge storingen met Hongarije en Ierland tijdens de 'donkere' uren te vermijden waren de toegestane tijden voor deze middengolffrequentie van november tot en met februari van 9.00 tot 15.30 uur; in maart, april, september en oktober van 9.00 tot 17.00 uur; en van mei tot en met augustus van 7.00 tot 19.00 uur. Zodoende kon in december 1965 voor Hilversum 3 de 10 kW-zender in Jaarsveld in gebruik worden genomen.

 

De frequentie 1187 kHz werd toen dus niet door ons land in gebruik genomen, waarna Radio Caroline South - onbekend met dit verhaal - in april 1966 voor de Engelse oostkust deze frequentie in gebruik nam voor haar uitzendingen vanaf de Mi Amigo.

26 januari 2023 bewerkt door Piet van der Vooren

[Andries 2]

Heeft dat ooit tot klachten uit Hongarije geleid? Ergens eind jaren zeventig werd  1187kHz 1188 kHz en later  zat er ook een regionaal Belgisch station op die frequentie evenals eentje uit Ierland. Maar wanneer die daar opgekomen zijn weet ik niet. Misschien was dat de aanleiding tot de wissel naar 963 kHz?

[Piet van der Vooren]

Klachten vanuit Hongarije over het gebruik door Caroline van de frequentie 1187 kHz zijn mij niet bekend.

 

Caroline heeft de frequentie 1187 kHz in 1977 verlaten. De datum waarop het Plan van Gèneve van kracht werd was 23 november 1978. Vanaf dat moment ging 'de Hongaar' naar 1188 kHz en werd ook een steunzender van BRT Radio 2 op deze frequentie in gebruik genomen.

[bert ree]

3 uur geleden zei Andries 2:

Heeft dat ooit tot klachten uit Hongarije geleid? Ergens eind jaren zeventig werd  1187kHz 1188 kHz en later  zat er ook een regionaal Belgisch station op die frequentie evenals eentje uit Ierland. Maar wanneer die daar opgekomen zijn weet ik niet. Misschien was dat de aanleiding tot de wissel naar 963 kHz?

Brt 2 zat vanaf 23 november 78 op 1188khz. De frequentie was  bedoeld voor de provincie Brabant met 50 KW, maar werd opgesteld in Kuurne bij Kortrijk in West-Vlaanderen met 5 KW. Ze beperkten het vermogen tot 5 kw door de afwijking van uitzendplaats. Het sterkste vermogen voor brt 2 op de middengolf werd gebruikt op 540 khz. Brt 2 kondigde op een bepaald moment aan de uitzendingen te staken op de middengolf. De 540 khz verdween uit de lucht maar de 1188 khz bleef nog in de lucht tot 31 maart 2008. Onder druk van de vrije radio's was brt2 ook met regionale ontkoppelingen begonnen midden de jaren 80. Voor West-Vlaanderen was dit eerst 100.7  maar werd snel gewijzigd naar 100.1.

[Rink Hof]

Op 26-1-2023 om 19:01 zei bert ree:

Brt 2 zat vanaf 23 november 78 op 1188khz. De frequentie was  bedoeld voor de provincie Brabant met 50 KW, maar werd opgesteld in Kuurne bij Kortrijk in West-Vlaanderen met 5 KW. Ze beperkten het vermogen tot 5 kw door de afwijking van uitzendplaats. Het sterkste vermogen voor brt 2 op de middengolf werd gebruikt op 540 khz.

 

In de frequentieverdeling van 1975 (die in nov 78 in dienst ging) heeft Vlaanderen twee frequenties voor BRT 2 gekregen: 540 kHz in "Bruxelles VETM" (is dat Veltem?) en 1188 kHz in Kortrijk. Beide zenders mochten van 6 tot 18 uur GMT 150 kW en van 18 tot 6 uur GMT 50 kW. Op beide frequenties was een Hongaar de grootste zender in Europa met resp. 2000 kW en 1000 kW. Stroom is daar blijkbaar geen dingetje.

Alle 4 zenders kregen geen richtdiagram, de twee Belgen dus wel minder vermogen in de nacht.

Waarom de BRT koos voor slechts 5 kW ipv 150/50 kW weet ik niet.

 

De GE75 Final Acts met alle frequentie afspraken vind je hier:
Please login or register to see this link.

(downloaden nu het nog kan!)

 

De geschiedenis van de 1188 zender in Kortrijk met een leuk verhaal over het gebruik door piraten vind je hier:

Please login or register to see this link.

 

[Lokeend]

Zomaar iets heel anders Piet heb je ooit Adriaan van Landschoot nog wel een ontmoet? en andere dj's. Nooit de behoefte gehad voor Mi Amigo te werken?

 

[ruudam]

1 uur geleden zei Rink Hof:

 

In de frequentieverdeling van 1975 (die in nov 78 in dienst ging) heeft Vlaanderen twee frequenties voor BRT 2 gekregen: 540 kHz in "Bruxelles VETM" (is dat Veltem?) en 1188 kHz in Kortrijk. Beide zenders mochten van 6 tot 18 uur GMT 150 kW en van 18 tot 6 uur GMT 50 kW. Op beide frequenties was een Hongaar de grootste zender in Europa met resp. 2000 kW en 1000 kW. Stroom is daar blijkbaar geen dingetje.

Alle 4 zenders kregen geen richtdiagram, de twee Belgen dus wel minder vermogen in de nacht.

Waarom de BRT koos voor slechts 5 kW ipv 150/50 kW weet ik niet.

 

De GE75 Final Acts met alle frequentie afspraken vind je hier:
Please login or register to see this link.

(downloaden nu het nog kan!)

 

De geschiedenis van de 1188 zender in Kortrijk met een leuk verhaal over het gebruik door piraten vind je hier:

Please login or register to see this link.

 

Er werd lang niet altijd van de maximaal toegewezen vermogens gebruik gemaakt. 

Hongarije 540 werd pas later 2000 kW, nadat Belgie de frequentie had verlaten. Een Nautel zender. 

B/VRT2 op 540 stond in Wavre. Een 100 kW AEG Telefunken die op 50 kW stond. Ik heb er voor gestaan. 

Politiek uniek : de mast werd gedeeld met Franstalig 621!! 150 kW. Het zendstation Wavre is nog steeds intact. 

In Veltem stonden 927 en 1512. Die is nog gehuurd door de Wereldomroep, ik ben er zelf nog op te horen geweest. 

@ Piet, stond de 1250 H3 in Jaarsveld of al in Lopik(erkapel). 

Even Vijzelaar raadplegen. 

 

[Piet van der Vooren]

20 uur geleden zei Lokeend:

Zomaar iets heel anders Piet heb je ooit Adriaan van Landschoot nog wel een ontmoet? en andere dj's. Nooit de behoefte gehad voor Mi Amigo te werken?

 

Ik heb Adriaan van Landschoot voor het laatst in 1974 gezien en gesproken, daarna niet meer. Wel heb ik later schriftelijk contact met hem gehad omdat ik nog geld van hem tegoed had. Nooit ontvangen, en hij was nogal ontstemd dat ik hem daaraan herinnerde...

Van de deejays heb ik nog weleens contact gehad met Rob Ronder van de Nederlandstalige uitzendingen en met Dave Owen van de internationale service van Atlantis, maar dat is in de loop der tijd ook verwaterd.

Omdat ik vanaf 1974 andere vaste banen heb gehad is Mi Amigo eigenlijk nooit 'im frage' geweest. Wel heb ik verschillende contacten richting Hilversum gehad, maar niet beroepsmatig.

19 uur geleden zei ruudam:

@ Piet, stond de 1250 H3 in Jaarsveld of al in Lopik(erkapel). 

Even Vijzelaar raadplegen.

De Hilversum 3-zender op 1250 kHz stond voor zover ik weet van 1965 tot in 1970 in Jaarsveld, en daarna in Lopik(erkapel).

Piet.

26 december 2023 bewerkt door Piet van der Vooren

[thijs5326]

29 minuten geleden zei Piet van der Vooren:

De Hilversum 3-zender op 1250 kHz stond voor zover ik weet van 1965 tot in 1970 in Jaarsveld, en daarna in Lopik(erkapel).

Piet.

 

[Marc Leeman]

En welke vorige middengolf-frequenties  waren er van de BRT en van waaruit ? Ik heb dat wel geweten maar ook vergeten..

 

Mvrgrtjs Marc..

27 december 2023 bewerkt door Marc Leeman

[Rink Hof]

4 uur geleden zei Marc Leeman:

En welke vorige middengolf-frequenties  waren er van de BRT en van waaruit ? Ik heb dat wel geweten maar ook vergeten..

 

Mvrgrtjs Marc..

 

Guide to Broadcasting Station 17th edition (Wireless World 1973) meldt:

926 Wavre-Overijse 150 kW Dutch Network (National)

1484 Ostend-Breedene 2 kW Dutch Network (Regional)

1511 Bruxelles-Veltem 20 kW Dutch Prog. (Regional)

1594 Kortrijk-Kuurne 2 kW Dutch Network (Regional)

 

WRTH 1995 geeft de volgende MG frequenties voor (toen inmiddels) BRTN:

540 BRTN 2 - Wavre 150 kW

927 BRTN 1 - Wolvertem 150 kW

1188 BRTN 2 - Kuurne 5 kW

1512 BRTN Wereldomroep - Wolvertem 300 kW (0500-2400)

 

[bert ree]

15 uur geleden zei Rink Hof:

 

Guide to Broadcasting Station 17th edition (Wireless World 1973) meldt:

926 Wavre-Overijse 150 kW Dutch Network (National)

1484 Ostend-Breedene 2 kW Dutch Network (Regional)

1511 Bruxelles-Veltem 20 kW Dutch Prog. (Regional)

1594 Kortrijk-Kuurne 2 kW Dutch Network (Regional)

 

WRTH 1995 geeft de volgende MG frequenties voor (toen inmiddels) BRTN:

540 BRTN 2 - Wavre 150 kW

927 BRTN 1 - Wolvertem 150 kW

1188 BRTN 2 - Kuurne 5 kW

1512 BRTN Wereldomroep - Wolvertem 300 kW (0500-2400)

 

In vogelvlucht zit ik hier in Oostende dicht bij Bredene waar de BRT toen op 202m uitzond. In 1976-77 heb je een periode gehad dat Mi Amigo op 192 en later op 212m uitzond. In die periode hoorde ik hier zowel op 192 als op 212 het geluid van 202 doorklinken. Bv bij testen op 1412khz: je hoort niets op 212m, van zodra er een draaggolf was op 212 kon je op de achtergrond het signaal van 202m horen.

Toen de lokale zender voor Brussel van de BRT begon in 1983 Studio Brussel werd het signaal ook  een tijd lang op de middengolf doorgegeven. In het midden van de jaren 80 kreeg Studio Brussel dan de ambitie om nationaal te gaan en besloot ze diverse FM zenders te gebruiken en ging uitzenden op frequenties die aan lokale radio's waren toegekend. Gevolg: diverse rechtzaken.

In 1992 ging radio Donna van start (de BRT wilde sterk staan tegen de dag dat er een nationale commerciële zender zou ontstaan) maar had in het begin weinig ruimte op FM en dus werd het signaal ook een tijdje op de middengolf uitgezonden.