RNI zond de meeste tijd uit met een vermogen van 35 kW met een antenne die zonder verlies was aangepast op de frequentie van 220 meter. Veronica zond uit met 10 kW met een sterk verkoorte antenne op de veel lagere frequentie van 538 meter. Naar de wissel van 192 naar 538 was in Westduitsland de ontvangst overdag beter dan die van RNI.

Hoe was dat bij jullie in Nederland en België?

Vermoedelijk was RNI sterker in het westen dan Veronica. In een gebied met een hoge bodemgeleiding heb je niet zo een grote verlies op hoge frequenties. Dit zie je aan de kust waar Engelse zenders met ca een paar honderd watt op 600 kHz zo sterk te ontvangen zijn als zenders op bvb 1400 kHz. Maar in gebieden met slechtere bodemgeleiding verdwijnen de zenders op hogere frequenties veel erder. Smooth Radio op 603 kHz uit Kent is in Aken nog zwak te ontvangen, gelijk sterke zenders ook aan de kust in Engeland gelegen in de buurt van 1400 kHz niet meer.

Ik woon in het westen van Nederland en kon alle zeezenders zeer goed ontvangen. Zelfs Radio Delmare met, geloof ik, een 1 kW zender kwam bij mij heel goed binnen.

En het verschil tussen de ontvangststerkte tussen RNI en Veronica was inderdaad duidelijk in het voordeel van RNI. 

RNI kwam hier zelfs luider door dan alle Hilversumse zenders.

 

Gerard

 

In het zuid oosten van Drenthe kwam RNI beroerd door, je moest veel moeite doen.

Veronica was veel beter te ontvangen maar daar zat zijband gespetter van de Duitse buurman door heen.

Deze zat een kanaal lager.

Over vermogens doen ook de mooiste verhalen de ronde, maar bij AM zenders wordt altijd gesproken over carrier vermogen.

Dus als Veronica 10 kw zou zijn dan is dit carrier vermogen, en 40 Kw pep.

Dat konden de buizen niet eens leveren van de zender.

 

Theo

Ik denk eerder dat het generator vermogen was (en dan maximaal). Maximale input dus. Maar dat is wat ik vermoed, niet bewezen. Maar als ik de signaalsterktes van toen, vergelijk met wat LPAM stations waren het echt niet de 10 en 50kW vermogens die vaak worden genoemd.

Het is uit te rekenen., Hoeveel liter brandstof werd er wekelijks aan boord gebracht?

29 januari 20232 jr. bewerkt door Eric

Weer een term bij zenders 😁

Een generator voor een AM zender moet echt heel ruim bemeten zijn om de amplitude op te vangen en keurig 50 Hz te blijven.

Net als dat je eindbuizen bij AM nooit op vol vermogen laat werken, dan heb je geen hoofd ruimte meer.

En voor een lineair signaal moet je dit wel hebben en houden.

Stel je hebt 10 watt carrier, das 40 watt bij 100% modulatie dan mag je eind trap wel geschikt zijn voor twee keer dit vermogen. Die moet dus probleemloos 100 Watt kunnen maken.

Met FM heb je hier geen last van, dat is een constante amplitude.

 

Theo

  Op 29-1-2023 om 08:23 zei Gerard van den Ende:

Ik woon in het westen van Nederland en kon alle zeezenders zeer goed ontvangen. Zelfs Radio Delmare met, geloof ik, een 1 kW zender kwam bij mij heel goed binnen.

En het verschil tussen de ontvangststerkte tussen RNI en Veronica was inderdaad duidelijk in het voordeel van RNI. 

RNI kwam hier zelfs luider door dan alle Hilversumse zenders.

 

Gerard

 

 

 

Hoi Gerard, je schrijft "luider". Da's wat anders dan  signaal sterkte hé.   RNI gebruikte toen al processing denk ik. In Hilversum nog lang niet.

Ik zat samen met Hans Hoogendoorn en Jeroen van Inkel ik meen pas  in de jaren 80 in een werkgroep voor een Optimod.

Wel stond er in Hilversum  bij elke zendlijn een begrenzer  van EMT.

 

Maar ik kan Nico Steenbergen wel eens vragen. Hij is ook full licence zendamateur dus heeft er "kijk op".

Dit hadden wij aan boord aan de uitgang van de mixer. comp. van SAIT ( Telefunken)

 

En een memo van José  aan Ed terpstra (zender techn., helaas vorig jaar overleden )

 

 

23 december 202423 dec bewerkt door Juul

Jeroen van Inkel kwam pas eind 1983 om de hoek kijken...

29 januari 20232 jr. bewerkt door Harm ten Brink

  Op 29-1-2023 om 09:40 zei Harm ten Brink:

Jeroen van Inkel kwam pas in 1984 om de hoek kijken...

 

 

M'n geheugen laat mij in de steek dus.

 

Inmiddels aangepast

29 januari 20232 jr. bewerkt door Juul

  Op 29-1-2023 om 09:58 zei Juul:

 

 

M'n geheugen laat mij in de steek dus.

 

Inmiddels aangepast

Voor de volledigheid was het eind 1983. Oók aangepast

  Op 29-1-2023 om 09:01 zei radio tpot:

Weer een term bij zenders 😁

Een generator voor een AM zender moet echt heel ruim bemeten zijn om de amplitude op te vangen en keurig 50 Hz te blijven.

 

 

Zeker een nieuwe term. Maar wel de basis om een inschatting te kunnen maken of al die geclaimde output powers in de richting zitten van wat kan kloppen.

 

Maar even rekenvoorbeeldje met modern spul van nu. Dus uitkomst kan alleen maar mee worden. Een 50 kVA generator verbruikt ca. 10 liter diesel per uur. 50 kVa heb je wel nodig. Zender met 10kW carrier in die tijd zeg 30 kW input en dan al het andere spul aan boord dat stroom vreet (LED was nog niet uitgevonden). 

 

10 liter per uur x 24 uur x 7 dagen per week = 1680 liter per week. Da's toch niet niks. En dat dus elke week.

  Op 29-1-2023 om 08:32 zei radio tpot:

In het zuid oosten van Drenthe kwam RNI beroerd door, je moest veel moeite doen.

Veronica was veel beter te ontvangen maar daar zat zijband gespetter van de Duitse buurman door heen.

Deze zat een kanaal lager.

Over vermogens doen ook de mooiste verhalen de ronde, maar bij AM zenders wordt altijd gesproken over carrier vermogen.

Dus als Veronica 10 kw zou zijn dan is dit carrier vermogen, en 40 Kw pep.

Dat konden de buizen niet eens leveren van de zender.

 

Theo

Echt wel. Kortstondjg tijdens pos. Mod. pieken. 

  Op 29-1-2023 om 08:45 zei Eric:

Ik denk eerder dat het generator vermogen was (en dan maximaal). Maximale input dus. Maar dat is wat ik vermoed, niet bewezen. Maar als ik de signaalsterktes van toen, vergelijk met wat LPAM stations waren het echt niet de 10 en 50kW vermogens die vaak worden genoemd.

Het is uit te rekenen., Hoeveel liter brandstof werd er wekelijks aan boord gebracht?

Het gaat om ERP. Dat wordt mede bepaald door de antenne en aanpassing. 

  Op 29-1-2023 om 02:59 zei Helmut:

RNI zond de meeste tijd uit met een vermogen van 35 kW met een antenne die zonder verlies was aangepast op de frequentie van 220 meter. 

Juist veel verlies, de SWR was heel slecht. Bron Nico Steenbergen personalijk. 

De aanpassing was goed voor 186 meter op de shunt fed antenne en niet 220.

Nou Ruud als het ERP is deel het dan maar door 10. De antennes hadden een slecht rendement, zeker als er allerlei verkorting e.d. werd toegeapst. Dus ERP is het zeker niet. Nee, ik denk dat heel veel vermogens eerder een wens waren dan de realiteit.

 

SWR zegt niet zoveel over verliezen, dat is slechts een ramp voor een eindbuis. Meet maar eens de SWR van je smartfone antenne, die is meestal erg slecht. D ene keer zit de telefoon in een broekzak, dan ligt ie weer op een metalen tafel etc.  En toch overal verbinding.

 

SWR is slechts een deel van het verhaal. Ik denk dat antenne rendement vroeger veel meer een issue was als ik die constructies zo bezie.

SWR is iets wat een abstract begrip is.

Daar let je (ik) niet op, waar je op let is of je resonantie Ohms is.

Daar waar het verschil tussen de inductief en capacitief 0 Ohm is.

De aanpassing van de antenne naar de zender is dan nog maar kinderspel.

 

Ik heb veel respect voor de mensen die het vroeger toch maar deden.

Zonder de handige instrumenten om vector metingen, een scan en een R Z kaart kunnen maken.

Een spectrum analyzer met een trakking generator was er natuurlijk al wel maar of die ook bij de zee zenders gebruikt werd?

Een scope, ook onmisbaar ook heden ten dage nog, zie ik wel op foto's staan.

Zonder een scope kun je niet eens je sound processing instellen 🙃

 

Theo

Ik kijk gewoon op m'n Bird, slug eerst forward en dan weer terug en rekenen maar......................

Heren we hebben het wel over de jaren 60 en 70.

Jawel, dat geef ik ook aan toch?

Maar de theorie is niet veranderd Juul, ook hoe het te meten is niet.

Het gaat nu alleen stukken gemakkelijker met een Rigexpert bijvoorbeeld.

 

Theo

  Op 29-1-2023 om 19:40 zei radio tpot:

Jawel, dat geef ik ook aan toch?

Maar de theorie is niet veranderd Juul, ook hoe het te meten is niet.

Het gaat nu alleen stukken gemakkelijker met een Rigexpert bijvoorbeeld.

 

Theo

 

Theo,

ik heb je stuk gelezen hoor. Ik schrijf gewoon hoe ik tegenwoordig meet. Als ik het wil weten.

 

Ik zie dat m'n Bird in 1976 een goede inverstering was. Toen betaalde ik in NY - USA $ 246,-  en nu moet je ruim  $ 590,- betalen. Dan heb je een nieuwe. Nog geen "slugs" (meetkoppen).

 

 

Hier de reserve buizen aan boord. Netjes op de plank in 1969.

 

29 januari 20232 jr. bewerkt door Juul

Waar je rekening mee moet houden is dat een ontvanger afgeregeld kan worden zodat hij op 220 meter goed ontvangt, dat gaat dan wel ten koste van de 538 meter.

 

Wat betreft de antenne. Nico had gelijk een beroerde SWR. De antenne was elektrisch berekend op 186 meter. En niet alleen Nico, maar ook Bob Noakes bevestigde dat ooit. Neem daarbij de aanpassing (shunt-Fed) en je hebt de ingredienten voor en een beroerde voet impedantie en complexe waardes en een slechte SWR. Gevolg je kunt bij lange na niet het volledig vermogen draaien.

 

Trouwens de BTH 100B had ook een variabele uitgang (50 - 230 Ohm) en een ampliphase zender, dwz dat je in voortrappen fase moduleert waar het uiteindelijk in de combiner tot amplitude modulatie komt.

De Continental had schermrooster modulatie.

 

Als ik Veronica op 192 meter en Radio Noordzee vergelijk was er in ZW Drenthe niet zo verschrikkelijk veel verschil tussen. Veronica was iets zwakker.  Met 538 wil ik niet vergelijken, om reden als boven genoemd.

 

Rob V.

Ik weet dat je dit hebt Juul 😃

Voor mij is zo iets onvoldoende om metingen te doen aan een antenne.

Voor vermogen en zo gebruik ik een LP100, een bird meter maar dan de moderne versie.

Kan ook tijdens het zenden een vector meting doen, reuze handig.

 

Theo

Ik lees met jullie mee. En waar ik kan zal ik proberen te antwoorden. Sommige zaken gaan me echt te ver. Het is al weer zo lang geleden. En ik moet het doen met de zaken in het archief.Het klinkt misschien wat onvriendelijk zoals jullie de diepte ingaan met interesseert me soms ook niet.  Ben meer bezig met de geschiedenis.  En over 3 weken tik ik de 76 al weer aan en er ligt nog zoveel dat ik moet verduidelijken want een buitenstaander heeft er anders niks meer aan. Ik weet nog wel dat ik de mobilofoon van Rob Out uit z'n auto sloopte en als proef samen met Jose  een plek op de reling vond voor de kleefvoet zodat we geen problemen hadden tijdens de 2e kamer debatten.

 

Maar ik ben inmiddels doende om m'n zelf ontworpen ge gemaakte 430 Mhz eindtrap in te blikken. hi.  En over antennes.....ik gebruik een Diamond X50-N  gewoon op de eerste verdieping.

 

 

 

 

 

 

En omdat Jose de TX op max vermogen liet draaien op 31 aug. stond de mob antenne ergens anders. Op deze foto die Lex van mij maakte vlak voordat ik de Blaupunkt overboord gooide zie je kabel van de kleefvoet nog net. De tijd: 18.10 uur.

 

 

 

29 januari 20232 jr. bewerkt door Juul

Ik was een jaar of 11 of 12, maar herinner me dat Radio Noordzee altijd sterker doorkwam dan Veronica. Veronica zat dan nog wel op 192 meter. 

In Rotterdam scheelde het eigenlijk niet heel erg veel. Radio Noordzee was wel harder. Dat verschil werd wel groter als m'n ouders met de auto in een overdekte parkeergarage reed. 

Met de auto naar een camping in Flevoland. M'n ouders parkeerde de auto op het campeerveld en de antenne van de ingebouwde autoradio werd helemaal in de auto geschoven. Veronica was volledig weg, alleen ruis. Radio Noordzee was weliswaar iets zachter geworden, maar nog steeds zeer hard te ontvangen. 

Hoe Veronica er op 538 meter uitkwam, weet ik niet erg goed, behalve dan op dezelfde camping op een transistorradio in de katoenen tent altijd goed hard doorkwam. 

Heel simpel, RNI had een sterkere zender dan Veronica.

1367 - 220 meter was rated 100 kW maar deed  niet meer dan 35.

1562- 192 was 8 kW.

 

In de eindtrap zaten 2 buizen welke per stuk maximaal 10 kW konden maken.

8 kW carrier  is bij 100% 32 kW.

Dat kon de zender niet maken.

 

Theo

En waarom niet? Die 2 buizen in de RF eindtrap waren niet verantwoordelijk voor de modulatie en stonden in klasse C.

Er zit nog een aardige modulator in om de schermroosters ten behoeve van het moduleren van de amplitude.

 

Rob V.

De buizen konden maximaal 12 kW per stuk maken, meer niet.

Dus 2 parallel geeft dan 24 kw maximaal aan vermogen.

Als je dan het vermogen, wat de aan boord aggregaat kon maken, dan zit je met 50 % werkingsgraad als snel op 48 kW aan input vermogen.

En dan spreken we nog niet over de modulatie welke er dan nog bij komt met 6 dB.

Dat zal wat minder zijn geweest toen die tijd.

Al met al moet er nogalwat vermogen opgewekt worden voor de zender.

 

 

Theo

Maar dat gaven die twee parallel niet, in oorlogstand zo'n 6 kW stuk, dus 12 kW de twee.

Anders gezegd, de CE 316 zou 10 kW carrier kunnen maken. CE gaf op dat de CE 316 100% te moduleren was, maar dat zal ongetwijfeld niet het geval zijn geweest maar dat terzijde, dan heb je inderdaad nogal wat vermogen nodig, en niet onbelangrijk: Diesel, tegenwoordig een kostbaar goedje.

 

Wie herinnert zich nog Big L op 1395 die uit de lucht ging omdat de diesel op was ...............

 

Wie trouwens de recente nieuwsbrief van Hans Knot leest vind daar een stuk van Bob LeRoi over generatoren op de forten.

Deze inhoud is verborgen

• Aanmelden
• of
• Registreren

 

Rob V.