9Khz filter

[Juul]

Mooi en eenvoudig dit filter.

 

Juul.

 

Bron: CQ Friesland - PA3BNT

 

 

[Helmut]

In de buizenontvangers van de jaren 50 was dit standaard. Heb je met zo'n ontvanger opnamen gemaakt van bvb de zeezenders heb je ca tot 8 kHz geluid gehad.. Natuurlijk alleen wanneer de zender dit frequentiespectrum uitzond. Maar vanaf de jaren 60 begonnen vooral Duitse fabrikanten 5 kHz filters in te bouwen. En dan heb je allen nog maar een laage geluid. Heeft ook @Ben gemeten bij mijn opnames. Maar Veronica heeft in tegenstelling tot vele andere middengolfzenders zijn frequentieomvang vrijwillig beperkt tot 4 kHz om storing te voorkomen. @Juul vanaf wanner was deze filter in gebruik?

[Juul]

Dag Helmut,

Op je laatste vraag kan ik geen antwoord geven. Ik weet het niet.

[multiplexfm]

Volgens Please login or register to see this link. in 1972 (scroll door naar halverwege de pagina, de plaatjes zijn beveiligd tegen kopiëren).

Dat filter had overigens wel vier spoelen en was enorm veel steiler dan dat dubbel-T filter uit de eerste post.

 

Ik heb de uitzendingen van Veronica op zee niet bewust meegemaakt maar uit opnames van de zenderwisseling lijkt het alsof de 538 zender veel minder hoog had dan de 192 zender, na de wisseling leek het wel alsof alles via de telefoon kwam.

Bij Caroline was het weer het andere uiterste, die spetterde vrolijk door op de naastliggende kanalen.

Ik vond de BBC het mooiste geluid hebben, niet strak afgekapt op 4500 Hz zoals de Duitsers maar doorlopend naar 6 kHz o.i.d.

 

Overigens heeft de NOS/PTT rond 1985 ook aanpassingen gedaan aan de Flevo middengolfzenders. Die klonken ook doffer dan de Lopikzenders. Een van de redenen was dat uitzendingen van Basicode computerprogramma's naar Radio 5 moesten verhuizen omdat de omroepbazen dat cirkelzaaggeluid niet op de FM wilden hebben. Alleen bleken veel computers problemen te hebben met het inlezen van opnames vanaf de middengolf..

14 december bewerkt door multiplexfm

[radio tpot]

Dat verhaal ken ik niet, wel het verhaal dat het toegelaten werd om met een hogere audio hoogte uit te zenden.

Dit in ruil van minder vermogen per KHz hogere audio.

En ik ken geen voorbeelden uit het buitenland waar ook een computercode uit werd gezonden en dat als argument werd gebruikt om met een hogere audio toon uit te zenden.

Zal navraag doen bij de makers van het programma.

 

Theo

[multiplexfm]

In principe was 4500 Hz ook ruim voldoende voor die Basicode uitzendingen. De hoogste toon waarmee werd gecodeerd was 2400 Hz, ruim eronder dus. Maar het was niet alleen bedoeld voor Basicode, ook voor algemene uitzendingen. Na de aanpassingen leek het geluid van de Flevo-zenders ook meer op dat van de oude Lopikzenders; meer hoog maar ze zullen wel netjes binnen de 4500 Hz zijn gebleven.

 

Rond dezelfde tijd werd ook de Optimod op de middengolf geïntroduceerd, klonk natuurlijk fantastisch maar voor Basicode was het funest. Daarom moest de Optimod ook steeds handmatig worden uitgeschakeld voor die uitzendingen, wat natuurlijk nogal eens fout ging (uitschakeling werd vergeten of gebeurde erger nog midden in de uitzending 😬).

[radio tpot]

De Flevo zenders stonden keurig op 6 KHz bandbreedte.

Niets mis mee.

Ook het verhaal van de optimod en dat deze uitgezet moest worden, ken ik niet.

Zou ook niet weten waarom.

Neem ik ook mee bij het navragen 👍

 

Theo

[Juul]

29 minuten geleden zei radio tpot:

De Flevo zenders stonden keurig op 6 KHz bandbreedte.

Niets mis mee.

Ook het verhaal van de optimod en dat deze uitgezet moest worden, ken ik niet.

Zou ook niet weten waarom.

Neem ik ook mee bij het navragen 👍

 

Theo

 

Bij wie?

[radio tpot]

De code die uitgezonden werd viel ruim binnen de 3 KHz dat ging keurig bij een LF filter van 4.5.

Het verhaal dat de optimod uitgezet moest worden voor de middengolf zou vreemd zijn daar deze pas veel later ingezet werden.

Nozema ging dit pas doen bij de komst van de commerciële zenders in de jaren 90.

(En de Veronica was hier de grote duwer in om optmods te gebruiken op de FM.)

Voor die tijd waren ze pietje precies en moest het precies zo als het in de voorwaarden stonden.

Maar toen was hobbyscoop al gestopt met de basiscode uit te zenden.

Informatie komt van John, PE0ETE

 

Theo

Please login or register to see this link.

 

Zonder de muziek.

 

Theo

[Juul]

Ik ben nog bij die vergadering geweest waar programmamakers een pleidooi hielden voor de Optimod. Tegenover ingenieurs van het NOB. Ik herinner mij Hans Hoogendoorn, Jeroen van Inkel en ik. Zullen er nog wel meer bij geweest zijn maar dat weet ik niet meer.

 

Dit zijn foto's uit 1987 van ECK3. En daar kon je hem en vele andere "platmakers" aan of uitzetten.  We zien hier technicus Herman Dales.

 

 

 

 

[ruudam]

Tijdens een uitzending van Hobbyscoop was er een demonstratie van het gebruik van de AM Optimod op Hilversum 1 of 2. Werd tijdens uitzending aan en weer uitgezet. 

Ik dacht al bij een Flevo zender. 

Het was een verschil van dag en nacht,  met Optimod een stuk harder en steviger ,  kortom zoals te verwachten was. 

In het rack in ECK 3 zie ik de  Optimod,  voor FM? 

De AM stond bij de zender in Lopik? 

14 december bewerkt door ruudam

[Juul]

Ja voor FM. En op AM zat H'sum 3 - Radio 3 allang niet meer in 1987

 

 

We deden besteden best wel veel aan de processing. Bij mijn laatste Poster hebben we de Innovoics gebruikt in de studio. Vanaf de ECK naar de zendlijn. En techn. Jack de Vries deed alles heel nauwkeurig. En het zag er heel moo uit, klonk ook goed. Kijk maar en luister maar een stukje uit mijn laatste Poster. Rechtstreeks van de band in de MAC. Dus ook voor de Innovonics !

 

Please login or register to see this link.

 

Oh, ja, de banden zijn niet meer bij B&G.  Want de TROS wilde ze laten wissen, toen dacht ik kan ik ze beter maar mee naar huis nemen.😀  De foto tijdes het opnemen en monteren van de laatste Poster met techn. Jack de Vries. Ik zie dat we klaar waren................

 

En we hadden behalve een optimod dus ook nog een Innovonics. Was ook een prachtig apparaat.

Kijk maar dat zette techn. Herman Dales dan op "de bon"...............

 

 

 

 

 

 

14 december bewerkt door Juul

[multiplexfm]

7 uur geleden zei radio tpot:

De code die uitgezonden werd viel ruim binnen de 3 KHz dat ging keurig bij een LF filter van 4.5.

Het verhaal dat de optimod uitgezet moest worden voor de middengolf zou vreemd zijn daar deze pas veel later ingezet werden.

Nozema ging dit pas doen bij de komst van de commerciële zenders in de jaren 90.

(En de Veronica was hier de grote duwer in om optmods te gebruiken op de FM.)

Voor die tijd waren ze pietje precies en moest het precies zo als het in de voorwaarden stonden.

Maar toen was hobbyscoop al gestopt met de basiscode uit te zenden.

Informatie komt van John, PE0ETE

 

Theo

Please login or register to see this link.

 

Zonder de muziek.

 

Theo

 

Die testen bij Hobbyscoop waren in 1985. Ik kende Hans G. Janssen destijds vanwege mijn werk aan Basicode vertaalprogramma's. Wanneer de Optimod op de AM is ingevoerd zal ik moeten opzoeken in het archief van de Hobbyscoop beeldkranten die in Basicode werden uitgezonden, maar er werd genoeg over geklaagd (ze hadden er zelfs een spotje over gemaakt). Ik kan me wel herinneren dat de Optimod op Radio 3 FM in 1987 werd geïntroduceerd (en inderdaad kwistig werd gebruikt door de dj's, gelukkig waren er ook dj's die er niets van moesten hebben).

- edit: het was dus 1986; zie het krantenknipsel van de post hieronder.

 

Overigens wel grappig: die opname van Hobbyscoop uit 1978 heb ik zelf gemaakt en jaren terug gepost op een ander forum. Was onderdeel van een drieluik over het werk van de RCD. Puur toevallig dat het nieuws van Philips over de uitvinding van de CD er ook bij zat 😃

14 december bewerkt door multiplexfm

[thijs5326]

[multiplexfm]

3 uur geleden zei ruudam:

Tijdens een uitzending van Hobbyscoop was er een demonstratie van het gebruik van de AM Optimod op Hilversum 1 of 2. Werd tijdens uitzending aan en weer uitgezet. 

Ik dacht al bij een Flevo zender.

 

Ik ben in juni 1985 te gast geweest bij een test met DAM (dynamische AM waarbij bij weinig modulatie het zendvermogen werd teruggeschroefd). Die werd in de studio teruggeluisterd op een professionele Studer tuner. Die kon daar totaal niet tegen, het geluid stond te pompen en te zuchten als een gek. Uiteindelijk is dat ook niet ingevoerd.

 

De testen met bredere filters en Optimod waren in september dat jaar. Ik heb die twee uitzendingen nog opgenomen; ze zijn hieronder te beluisteren (klinkt soms nogal rommelig omdat ik tijdens de opname schakelde tussen FM en MG):

 

Test Optimod: Please login or register to see this link.

Test filters: Please login or register to see this link.

 

groeten, Jan.

[ruudam]

Helaas horen we het effect van de Optimod niet goed, omdat de opname grotendeels van de FM is, en telkens de FM en AM wordt vergeleken.

De ontvanger had gewoon op de AM moeten blijven, dan hoor je de verschillen.

Helaas zit er ook een lelijke brom in de AM ontvangst.

Eigenlijk had de FM luisteraar geen reet aan dit experiment, het ging alleen over de AM. 

[multiplexfm]

3 uur geleden zei Juul:

Ja voor FM. En op AM zat H'sum 3 - Radio 3 allang niet meer in 1987

 

Zeker nog wel; het plan was eerst om de 675 kHz op 1 december 1985 af te schakelen maar dat is niet gebeurd. Pas in 1993 ging Radio 3 eraf en een jaar later kwam Radio 10 Gold erop.

 

groeten, Jan.

[multiplexfm]

13 minuten geleden zei ruudam:

Helaas horen we het effect van de Optimod niet goed, omdat de opname grotendeels van de FM is, en telkens de FM en AM wordt vergeleken.

De ontvanger had gewoon op de AM moeten blijven, dan hoor je de verschillen.

Helaas zit er ook een lelijke brom in de AM ontvangst.

Eigenlijk had de FM luisteraar geen reet aan dit experiment, het ging alleen over de AM. 

 

Ik schakelde tussen AM van eigen antenne (met brom) en AM omgezet naar FM van de kabel. Die laatste had geen steile filtering en leek meer op FM, maar de bron was wel degelijk de AM.

Met wat knip- en plakwerk moet er nog wel iets van te maken zijn 😉

 

Bij de filtertest moet je goed luisteren om het verschil te horen maar op de spectrum analyzer kun je wel zien dat bij de bredere filters rond 6 kHz nog modulatie is.

 

groeten, Jan.

14 december bewerkt door multiplexfm

[radio tpot]

Heel mooi al deze informatie Jan.👍

Ja nu je het weer zo schrijft, de DAM methode.

Dat werkte niet geheel fijn, ik was het al vergeten maar toen ik het las was oja dat hebben we ook nog even gehad.

De grote Telefunken flevozenders, daar was ook wat mee met de optimod.

Ik heb dat niet meer helder voor de bril staan.

 

Wat ik wel weet is dat een AM zender met optimod of een ander merk processing, dit geen enkel probleem geeft als je data verstuurd.

 

Theo

 

[radio tpot]

Tijd is een mooie iets, je vergeet zo maar iets en jaartallen vervagen.

Das hier ook zo bij.

Jan heeft het bij het juiste eind, de optimod werd uitgezet omdat dit niet goed werkte.

 

Deze informatie van Hans Jansen PE1CRC:

In NL echter gooiden de grotere storingsgevoeligheid op de AM en het gebruik van de Optimode-signaalprocessing echter vaak roet in het eten waardoor de programma's niet in te lezen waren. De Optimod werd daarom speciaal voor de Basicode-uitzendingen tijdelijk uitgezet.

Als je meer antwoorden op je vragen vragen wilt, mail dan Klaas Robert maar: Please login or register to see this link.

Ook wordt Adam Curry genoemd bij het inzetten van de optimod.

Please login or register to see this link.

Hier is sprake van 1987 dat de optimods werden ingezet.

 

Theo

[Rob Veld]

Het staat me ook bij dat ze met de Telefunken 747 kHz zender iets mee hadden gedaan.

 

Een ander verhaal dan DAM.

 

MDCL bijvoorbeeld (Modulation Dependent Carrier Level) kan overigens goed analoog zijn. In principe al oud omdat het in de amateurzender wereld al veel eerder werd toegepast als bij omroepzenders. Heathkit had dit bijvoorbeeld. Een probleem daarbij was de negatieve piek modulatie, want moduleren boven de 100% is daarbij mogelijk. (De Optimod heeft volgens mij een negative peak limiter)

Een ander probleem aan de ontvangzijde is de AGC snelheid.

Er bestaan trouwens verschillende vormen van MDCL. De Engelsen hadden een goed systeem. (Amplitude Modulation Companding)

Please login or register to see this link.

 

Rob V.

 

 

[Juul]

4 uur geleden zei radio tpot:

Tijd is een mooie iets, je vergeet zo maar iets en jaartallen vervagen.

Das hier ook zo bij.

Jan heeft het bij het juiste eind, de optimod werd uitgezet omdat dit niet goed werkte.

 

Deze informatie van Hans Jansen PE1CRC:

In NL echter gooiden de grotere storingsgevoeligheid op de AM en het gebruik van de Optimode-signaalprocessing echter vaak roet in het eten waardoor de programma's niet in te lezen waren. De Optimod werd daarom speciaal voor de Basicode-uitzendingen tijdelijk uitgezet.

Als je meer antwoorden op je vragen vragen wilt, mail dan Klaas Robert maar: Please login or register to see this link.

Ook wordt Adam Curry genoemd bij het inzetten van de optimod.

Please login or register to see this link.

Hier is sprake van 1987 dat de optimods werden ingezet.

 

Theo

 

 

Klaas Robers. Dus zonder "t". Voor de zorgvuldigheid.

[Juul]

Wij hebben bij de TROS nadat Hobbyscoop gestopt was met BC ook nog BC gedaan. Dat was BC#.

Ik dacht dat we dat deden via R5.

 

Hier foto's die ik maakte in december 1987.

Er zijn bij B&G nog twee uitzendingen bewaard gebleven.

 

Op de foto's zien we Klaas Robers en Jack Houbrich van het BC3 team. Samen met dj Wim van Putten en NOS techn. Jan Disselkoen.

 

 

15 december bewerkt door Juul

[multiplexfm]

3 uur geleden zei Juul:

Wij hebben bij de TROS nadat Hobbyscoop gestopt was met BC ook nog BC gedaan. Dat was BC#.

Ik dacht dat we dat deden via R5.

 

Ze hebben naast elkaar bestaan (de NOS met de oude BC2 standaard en de TROS met de nieuwe BC3 standaard, die o.a. geluid en graphics ondersteunde). De NOS kreeg in 1985/1986 onenigheid met de Stichting Basicode (van Klaas en Jacques) over de auteursrechten van de vertaalprogramma's. Gevolg was dat de stichting in zee ging met de TROS voor de uitzending van BC3 programma's vanaf juli 1986. De NOS bleef BC2 uitzenden, wat zich na de introductie van BC3 voornamelijk beperkte tot de Hobbyscoop beeldkranten.

 

Hoogtepunt was ongetwijfeld het bezoek van een delegatie van Radio DDR aan de TROS begin 1989, waar ik destijds als maker van het vertaalprogramma voor de ZX Spectrum ook bij aanwezig was. Het was toen nog een hele toer om die mensen hier te krijgen van achter de nog bestaande Berlijnse Muur. In de DDR kwam er ook een uitgave van Basicode, waarbij de vertaalprogramma's niet op cassette stonden maar op een grammofoonplaat!

 

Uiteindelijk zijn de Basicode uitzendingen bij de NOS en TROS in 1992 gestopt.

 

3 uur geleden zei Juul:

Hier foto's die ik maakte in december 1987.

Er zijn bij B&G nog twee uitzendingen bewaard gebleven.

 

Er zijn destijds ook verzamelcassettes uitgegeven met de uitgezonden Basicode programma's erop. De meeste ervan staan nu als tekstbestanden op een aantal GitHub pagina's.

 

Groeten, Jan.

[Juul]

Dag Jan,

 

Mooi verhaal. Dat bezoek uit de DDR was ik helemaal vergeten. Terwijl ik er toch bij was.