Klassement

Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft zich uitgesproken vóór het behoud van de programma’s van taakomroep NTR. Onder andere GroenLinks-PvdA, VVD, NSC, D66, SP, VOLT, PvdD en ChristenUnie steunen het voorstel om de NTR niet op te heffen, zoals minister Bruins (OCW, NSC) eerder voorstelde, maar in plaats daarvan te laten fuseren met de NOS. Hiermee blijft een reeks herkenbare programma’s behouden, waaronder Het Klokhuis, Nieuwsuur, De Kennis van Nu, De Gouden Boekenkast en het Sinterklaasjournaal. Deze programma’s vallen onder het wettelijke takenpakket van de NTR, dat zich richt op educatie, jeugd, cultuur en informatievoorziening. De voorgestelde opheffing van de NTR werd vorige week bekendgemaakt in een brief van minister Bruins over de hervorming van het publieke bestel. De Kamermeerderheid heeft dit voorstel nu afgewezen. In plaats daarvan krijgt de NTR een plek binnen een bredere taakomroepstructuur door samen te gaan met de NOS, waarbij de wettelijk vastgelegde taken behouden blijven. De uitzendingen van de betrokken programma’s gaan vooralsnog gewoon door. Met het besluit van de Kamer lijkt een groot deel van de educatieve en neutrale publieksprogrammering veiliggesteld binnen het toekomstige omroepbestel. Tegelijkertijd loopt er nog een bredere discussie over de herstructurering van het publieke bestel, waarbij taakomroepen, fusies en de toekomst van programmamerken onderdeel zijn van het parlementair debat. Dinsdag werd bekend dat AVROTROS en PowNed vanaf 1 januari 2029 samen het eerste omroephuis gaan vormen. Beide omroepen werken nu al samen op organisatorisch vlak, onder meer op het gebied van ICT, juridische zaken, financiën en HR.

De NTR maakt zich zorgen over haar toekomst binnen het publieke omroepbestel. Aanleiding is het voornemen van minister Bruins om de omroep in haar huidige vorm op te heffen. Naar aanleiding hiervan heeft de NTR een petitie gelanceerd met de oproep om de omroep te behouden als onafhankelijke partij binnen het publieke bestel. De aankondiging van het voornemen komt enkele weken voor het geplande Kamerdebat op 14 april waarin onder meer de positie van de NTR aan bod zal komen. Volgens de NTR ondermijnt het voorstel de wettelijke taak die de omroep nu al vervult op het gebied van educatie, cultuur, jeugd, wetenschap en informatievoorziening. De omroep benadrukt dat juist in een tijd waarin publieke media onder druk staan en desinformatie toeneemt, een neutrale positie van groot belang is. De huidige structuur waarin de NTR een wettelijk vastgelegde taak vervult zonder ideologische of levensbeschouwelijke missie, zou volgens de initiatiefnemers van de petitie behouden moeten blijven. De petitie roept op om de wetgeving rondom de NTR te respecteren en geen taken onder te brengen bij andere omroepen met een eigen missie. Daarbij wordt gewezen op het risico van versnippering van de programmering en het verdwijnen van neutrale, breed toegankelijke inhoud. In aanloop naar het Kamerdebat zet de NTR zich in om het belang van haar rol binnen het publieke bestel en de continuïteit voor medewerkers onder de aandacht te brengen van politiek en publiek. De organisatie vraagt burgers om de petitie te ondertekenen om steun uit te spreken voor het behoud van de NTR in haar huidige vorm.

AVROTROS en PowNed hebben de handen ineengeslagen en zullen samen het eerste omroephuis vormen binnen het hervormde publieke bestel. De besturen van beide omroepen hebben ingestemd met dit voorlopige besluit, waarmee ze de weg vrijmaken voor een gezamenlijke organisatie, die vanaf 1 januari 2029 van start gaat. Beide omroepmerken zullen hun eigen identiteit behouden, maar zullen opereren onder een gezamenlijke Raad van Toezicht. De samenwerking is een reactie op de geplande hervormingen van de publieke omroep, die de komende jaren een drastische herstructurering zullen ondergaan. De fusie van AVROTROS en PowNed in een omroephuis is dan ook een logische stap. De twee omroepen werken momenteel al samen op verschillende administratieve terreinen, zoals ICT, juridische zaken, financiën en HR. Deze samenwerking zal verder worden uitgebreid zodra de formele oprichting van het omroephuis een feit is. Het nieuwe omroephuis zal een significant deel van de OCW-gelden ontvangen, met een omzet die goed is voor ruim een kwart van het totaal beschikbare budget. Dit moet ervoor zorgen dat de omroepen op gelijke voet blijven staan binnen het nieuwe bestel, dat uit vier tot vijf omroephuizen zal bestaan. De samenwerking tussen AVROTROS en PowNed moet een efficiënte en slagvaardige publieke omroep opleveren, die tegelijkertijd de identiteit van beide merken respecteert. De betrokken directeuren, Taco Zimmerman (AVROTROS) en Dominique Weesie (PowNed), benadrukken de noodzaak om de publieke omroep toekomstbestendig te maken, ondanks de beperkte middelen waar de omroepen mee te maken zullen krijgen. Op dit moment kunnen leden van beide omroepen nog stemmen over de vormgeving van de samenwerking en verdere invulling van het gezamenlijke omroephuis.

Voormalig nieuwslezer Harmen Siezen is op 84-jarige leeftijd overleden. Zijn familie heeft het overlijden vandaag bevestigd. Siezen werkte ruim dertig jaar voor het NOS Journaal en werd in die periode een vertrouwd gezicht voor vele televisiekijkers. Siezen begon zijn carrière in de journalistiek bij de Wereldomroep en de AVRO. In de jaren zestig was hij ook werkzaam bij Radio Veronica, waar hij naast radioprogramma's ook de nieuwsbulletins verzorgde. In 1969 trad hij in dienst bij het NOS Journaal, aanvankelijk als verslaggever. Al snel groeide hij door tot nieuwslezer, een rol die hij uiteindelijk meer dan drie decennia zou vervullen. In totaal presenteerde hij meer dan 17.000 journaaluitzendingen. Zijn stijl van presenteren stond bekend als beheerst, kalm en onderkoeld. In 1989 stapte Siezen kort over naar TV10, een vroeg initiatief voor commerciële televisie in Nederland. Na het mislukken van dat project keerde hij terug naar de NOS. Naast zijn rol als nieuwslezer presenteerde hij ook andere programma’s, waaronder De Jonge Onderzoekers, Zienswijze en later De Nationale Nieuwsquiz, die hij tussen 1995 en 2007 presenteerde. Zijn laatste uitzending als nieuwslezer vond plaats op 13 september 2002. Tijdens deze uitzending werd hij aan het einde verrast met bloemen door collega Philip Freriks. Na zijn afscheid verscheen hij nog sporadisch op televisie. In zijn latere jaren leidde hij een teruggetrokken leven. Siezen was sinds 1966 getrouwd en had twee kinderen. De oorzaak van zijn overlijden is niet bekendgemaakt. Afbeelding: Harmen Siezen (foto Wikimeida Commons)

De zendlocatie Zehlendorf, gelegen nabij Oranienburg, Duitsland, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot 1936. In dat jaar werd, ter gelegenheid van de Olympische Zomerspelen in Berlijn, een kortegolfzender opgericht als onderdeel van de permanente radiodiensten. Deze faciliteit, destijds bekend als de Funksendestelle Rehmate, beschikte over 26 verschillende antennes en speelde een belanfrijke rol in de radiocommunicatie van die tijd. Na de Tweede Wereldoorlog werd het grootste deel van het zendstation door de Sovjet-bezettingsmacht ontmanteld als herstelbetaling. Slechts drie houten zendmasten bleven overeind. Twee daarvan werden in 1948 gebruikt voor de bouw van een 100 meter hoge zendmast in Golm, die dienstdeed tot 1979. In 1952 besloot de DDR op de locatie van het voormalige zendstation Rehmate een centraal langegolfzendstation te bouwen. Tussen 1956 en 1958 werd een driehoekige vlakantenne geïnstalleerd, opgehangen aan drie 150 meter hoge, geïsoleerde vakwerkmasten. Tussen 1960 en 1962 werd een tweede, hoofdantenne gebouwd: een 351 meter hoge vakwerkmast met een conische kooiantenne. Met deze antenne kon een zendvermogen van 750 kilowatt op de langegolf worden bereikt, aanvankelijk op 185 kHz, later verlaagd naar 177 kHz om interferentie te verminderen. Op 18 mei 1978 stortte de hoofdmast in nadat hij werd geraakt door een Russische MiG-21 straaljager. De Sovjet-Unie beloofde een nieuwe mast te leveren en herbouwde deze binnen een gebied van 300 meter dat tijdelijk als Sovjet-exclave werd verklaard om aan minder strenge veiligheidsvoorschriften te voldoen. In augustus 1979 was de nieuwe mast, met een hoogte van 359,7 meter, voltooid. Na de Duitse hereniging in 1990 werd de faciliteit overgenomen door Deutsche Telekom AG. Aanvankelijk waren er plannen om het station te sluiten; de kooiantenne van de hoofdmast werd verwijderd en het zendvermogen werd tijdelijk teruggebracht tot 100 kilowatt. Echter, in de tweede helft van de jaren negentig werd het langegolfzendstation gemoderniseerd en kreeg de hoofdmast een nieuwe kooiantenne. Het zendvermogen werd opnieuw verhoogd naar 500 kilowatt. In 2000 werd een 129 meter hoge vakwerkmast gebouwd voor middengolfuitzendingen, die onder andere programma’s van MEGARADIO en de Voice of Russia uitzond. Op 29 augustus 2005 schakelde het langegolfzendstation als eerste grote Duitse zender over op Digital Radio Mondiale. Echter, op 31 december 2014 werd de langegolfuitzending stopgezet als onderdeel van de algemene beëindiging van AM-radio-uitzendingen in Duitsland. De driehoekige vlakantenne werd in 2003 buiten gebruik gesteld en de bijbehorende masten werden in 2007 gesloopt. De 129 meter hoge mast werd in 2015 afgebroken, en de laatste mast van 359,7 meter werd in 2017 gesloopt, waarmee een einde kwam aan de radiouitzendingen vanaf deze locatie. Gedurende zijn bestaan heeft de zendlocatie Zehlendorf diverse radiostations gefaciliteerd, waaronder de centrale langegolfzender van de DDR en later programma’s van MEGARADIO en de Voice of Russia. Afbeeldingen: Zendlocatie Zehlendorf (Wikimedia Commons)

Liefst 62 jaren terug in de tijd en dus naar 1963, het jaar waarin ik 14 jaar werd. Toch is er uit dat jaar het menige bewaard gebleven vanwege het gegeven dat in die tijd de verzamelwoede al had toegeslagen. Inmiddels was ik in de tweede klas middelbaar onderwijs beland en werden de vele nieuwe ontdekkingen op allerlei gebied met klasgenoten gedeeld. Natuurlijk gebeurde dit vooral met de jongens uit de klas, waarbij de eerste – van onder de toonbank door oudere schoolgenoten gekochte ‘vieze boekjes’- licht seksuele ontdekkingen werden gedaan en veel over de meisjes in de klas, in de fietsenstalling, tijdens de pauze werd gesproken. Er kwam ook veel informatie tot mij via de wekelijkse leesportefeuille, die in de kapsalon van mijn ouders was te vinden. Ze hadden een abonnement op de editie van zes weken oud en dat betekende dat de tijdschriften na de week van levering mochten worden gehouden. Lang niet alles was interessant te noemen maar toch was er genoeg om te bewaren en weggestopt te worden onder in de houten bank, waarop de wachtende klanten in de salon zaten. Gedurende de weekenden was het soms een gevecht om als eerste bepaalde tijdschriften te lezen. Ikzelf vond de Katholieke Illustratie meer dan de moeite waard. Achteraf gezien ging dit vooral om de vele, prachtige, foto’s die in ‘zwart wit’ waren afgedrukt. Maar zeker ook om op de hoogte te worden gehouden omtrent de ontwikkeling op het gebied van de muziek. Daartoe was er ook ruimte gemaakt voor nieuwtjes op dit gebied, verzameld door Skip Voogd. Skip Voogd, die in december 2021 op 88-jarige leeftijd kwam te overlijden, wist je met zijn korte maar zeker voor die tijd informatieve nieuwtjes te trekken naar vaak de laatste twee pagina’s van het weekblad. Dit vooral omdat informatie over jongeren muziek en de filmwereld schaars elders waren te vinden in de leesmap. In het nummer van de Katholieke Illustratie van 7 december 1963 was bijvoorbeeld te lezen dat er in Frankrijk plannen waren te komen tot een filmproductie over het leven van Maurice Chevalier. Voogd voegde eraan toe: ‘een biografie dus. De meester van het Franse Chanson wordt er tot in zijn veertigste jaar in afgebeeld door Sacha Distel en de latere jaren is de hoofdrol voor Chevallier zelf gepland’. Skip had in dat nummer ook ruimte ingericht om te berichten over de snelle opkomst van een nieuwe Nederlandse zanger, die in december 1963 als populairste Nederlandse zanger was uitverkoren door de WK Poll en dus de lezers. Van Rob de Nijs werden enige uitspraken door Voogd terug gehaald waaronder zijn mening over een andere opkomende zanger, Johnny Lion. Dat had hij gehaald uit een artikel dat was verschenen in de Nieuwe Tilburgse Courant van 16 november 1963. De Nijs: ‘Hoe ik Johnny Lion vind? Ach ik heb weinig tijd om naar allerlei amateurs te luisteren. Alleen de echte groten interesseren me.’ Skip heeft daarna wel geprobeerd De Nijs zelf te spreken hetgeen niet was gelukt maar kon geen bevestiging krijgen of de gepubliceerde mening echt was gegeven. En beide heren waren in 1965 en 1966 gedurende een lange periode te zien met hun optredens in het Circus van Boltini, waar ze zij aan zij ‘Het ritme van de regen’ ‘Sophietje’ en meer het publiek deden verblijden. De rubriek, die Skip Voogd ons wekelijks bracht, heette ‘Alleen voor Tieners’. Naast muziek en filmnieuws was er ruimte voor het aanstippen van nieuwe boeken en was er een overzicht van de Nederlandse Teenager Hitparade. In de week van 7 december stond in die lijst Trini Lopez op nummer 1 met het nummer ‘If I had a hammer’, gevolgd door Johnny Halliday met ‘Tes Tendres Années’. Als Groninger deed het mij destijds al goed dat de uit onze provincie afkomstige Imca Marina op de achtste plaats stond met het Duitstalige nummer ‘Lass mein Herz nicht weinen’. Afsluitend aangaande de rubriek van Skip Voogd herinner ik mij dat er ook altijd wel ruimte was voor kleine weetjes die geen betrekking hadden op de eerder genoemde onderwerpen. Zo was er een bericht te lezen in de Wereldkroniek van 7 december 1963 waarmee hij zeker een glimlach op de gezichten van lezers heeft gekregen. Hij bracht het onder de noemer: ‘In het hol van de leeuw’. Het was namelijk dat in de maand september voorafgaand een New Yorkse kelner was veroordeeld tot een straf wegens een grote diefstal. Echter kon hij aan zijn bewakers ontsnappen en bleef lange tijd onvindbaar, ondanks de naspeuringen van de Amerikaanse politie. Skip Voogd kwam met bericht dat uiteindelijk de speurtochten van de politie tot succes hadden geleid: ‘En Hoe! De vluchteling werd gevonden in de kantine van de F.B.I., de wereldberoemde Amerikaanse Opsporingsdienst, waarbij hij notabene onder een andere naam werkte als bordenwasser.’ In de vroege winter van 1963 was er niet alleen een ijzige periode maar ook ruimte om bij de kachel te kruipen om bijvoorbeeld op zondag te luisteren naar de radio. Soms was er ruimte voor de Nederlandstalige service van Radio Luxemburg, een andere keer voor Hilversum 1 en 2. Als er sprake was van luisteren naar Radio Luxemburg, dan kon dat via de 208 meter tussen half 8 in de ochtend en 2 uur in de middag. Daarna verdween de Nederlandstalige service om ruimte te maken voor programma’s van de Oosterburen. Door de week duurden de Nederlandstalige – de Vlamingen spraken van Vlaamstalige programma’s – tot 1 uur in de middag. De zondag opende met een Katholieke Geestelijke causerie, zoals het werd omschreven, gevolgd door een vier minuten lang muzikaal intermezzo. Daarna was er ruimte voor een korte Evangelische dienst tot 8 uur waarna nog een tweetal religieuze programma’s volgden tot goed half 9. Daarna was het echt nog geen ruimte voor de meer onderhoudende programma’s want eerst volgde: ‘De week in de wereld’, met een overzicht van het wereldnieuws van de vorige week, gevolgd door een programma met interviews met mensen die in het nieuws stonden. Pas om kwart na 9 was er echt sprake van een ontspannend programma, ‘Leve de Zondag’, dat duurde tot 3 minuten voor 10 toen er ruimte was voor andermaal nieuwsflitsen. Het voornoemde programma werd trouwens gepresenteerd door de latere Veronica presentator Stan Haag. Daarna volgden er tal van korte amusementsprogramma’s waarbij namen van Henk en Teddy Scholten, Joop Reinboud, Louis Baret en Herman Emmink niet mogen worden vergeten als het ging om de presentatie. Een ander programma dat er op zondag uit ging was er een voor de kinderen, waarbij ‘Ibbeltje’ voorbij kwam met Annie MG Schmidt en Wim Ibo. Even de rode draad van het verhaal: Ibbeltje was een meisje van een jaar of 10 dat met haar vader, haar moeder en de twee katten Rosencrantz en Guildenstern in een huis woonde. Haar moeder was één van de meest bijzondere mensen in haar omgeving: ze was vroeger een kat geweest (een dikke rooie), en kon daardoor met katten praten. Een steeds weer terugkomende figuur was de schatrijke mijnheer Pinkepank die geen dubbeltje kon missen en de familie Katzwijm telkens een hak probeerde te zetten. Ibbeltje verscheen gelijktijdig op de radio als hoorspel en in het weekblad Televizier als verhaaltje met illustraties van Fiep Westendorp. Op de radio werd de 'luisterstrip' uitgezonden door Radio Luxembourg en Radio Veronica. Als sponsor was de Venz hagelslag belangrijk. De uitzendingen liepen van september 1962 tot mei 1963. Deze zijn in 1964 opnieuw uitgezonden via Radio Noordzee vanaf het REM eiland. Dat het niet goed ging met Radio Luxemburg was terug te lezen in de rubriek ‘Hallo, Hallo, Hier is Radio Luxemburg in de januari editie van ‘Muziek Parade’. Het was een aangekleed verzoek van Leo Persyn, voorzitter van de vriendenkring van het radiostation, die schreef: ‘De inkt van mijn brief voor het magazine van Radio Luxemburg, dat op 15 december verscheen, was nog niet helemaal droog toen ik een telefoontje kreeg van de Muziek Parade met het dringend verzoek de kopij met bijdrage voor deze rubriek te sturen. Ik ben dan ook maar onmiddellijk in de pen geklommen, maar uiteraard heb ik niet veel nieuws te vertellen. Het nieuws dat ik had staat in het laatste nummer van RL’s Magazine. Ik spreek alleen de hoop uit dat al onze vroegere leden zich rondom onze nieuwe banier zullen scharen en dat vele sympathisanten, zowel in Nederland als in het Vlaamse land, onze rangen weer zullen aanvullen. Zij, die zich reeds opnieuw lieten inschrijven als lid van de ‘Vriendenkring’ en die vandaag ‘Muziek Parade’ in hun bus vonden, kregen héél zeker niet het gevoel een verkeerde keus te hebben gemaakt.’ Hans Knot, 29 maart 2025