Klassement

Liefst 62 jaren terug in de tijd en dus naar 1963, het jaar waarin ik 14 jaar werd. Toch is er uit dat jaar het menige bewaard gebleven vanwege het gegeven dat in die tijd de verzamelwoede al had toegeslagen. Inmiddels was ik in de tweede klas middelbaar onderwijs beland en werden de vele nieuwe ontdekkingen op allerlei gebied met klasgenoten gedeeld. Natuurlijk gebeurde dit vooral met de jongens uit de klas, waarbij de eerste – van onder de toonbank door oudere schoolgenoten gekochte ‘vieze boekjes’- licht seksuele ontdekkingen werden gedaan en veel over de meisjes in de klas, in de fietsenstalling, tijdens de pauze werd gesproken. Er kwam ook veel informatie tot mij via de wekelijkse leesportefeuille, die in de kapsalon van mijn ouders was te vinden. Ze hadden een abonnement op de editie van zes weken oud en dat betekende dat de tijdschriften na de week van levering mochten worden gehouden. Lang niet alles was interessant te noemen maar toch was er genoeg om te bewaren en weggestopt te worden onder in de houten bank, waarop de wachtende klanten in de salon zaten. Gedurende de weekenden was het soms een gevecht om als eerste bepaalde tijdschriften te lezen. Ikzelf vond de Katholieke Illustratie meer dan de moeite waard. Achteraf gezien ging dit vooral om de vele, prachtige, foto’s die in ‘zwart wit’ waren afgedrukt. Maar zeker ook om op de hoogte te worden gehouden omtrent de ontwikkeling op het gebied van de muziek. Daartoe was er ook ruimte gemaakt voor nieuwtjes op dit gebied, verzameld door Skip Voogd. Skip Voogd, die in december 2021 op 88-jarige leeftijd kwam te overlijden, wist je met zijn korte maar zeker voor die tijd informatieve nieuwtjes te trekken naar vaak de laatste twee pagina’s van het weekblad. Dit vooral omdat informatie over jongeren muziek en de filmwereld schaars elders waren te vinden in de leesmap. In het nummer van de Katholieke Illustratie van 7 december 1963 was bijvoorbeeld te lezen dat er in Frankrijk plannen waren te komen tot een filmproductie over het leven van Maurice Chevalier. Voogd voegde eraan toe: ‘een biografie dus. De meester van het Franse Chanson wordt er tot in zijn veertigste jaar in afgebeeld door Sacha Distel en de latere jaren is de hoofdrol voor Chevallier zelf gepland’. Skip had in dat nummer ook ruimte ingericht om te berichten over de snelle opkomst van een nieuwe Nederlandse zanger, die in december 1963 als populairste Nederlandse zanger was uitverkoren door de WK Poll en dus de lezers. Van Rob de Nijs werden enige uitspraken door Voogd terug gehaald waaronder zijn mening over een andere opkomende zanger, Johnny Lion. Dat had hij gehaald uit een artikel dat was verschenen in de Nieuwe Tilburgse Courant van 16 november 1963. De Nijs: ‘Hoe ik Johnny Lion vind? Ach ik heb weinig tijd om naar allerlei amateurs te luisteren. Alleen de echte groten interesseren me.’ Skip heeft daarna wel geprobeerd De Nijs zelf te spreken hetgeen niet was gelukt maar kon geen bevestiging krijgen of de gepubliceerde mening echt was gegeven. En beide heren waren in 1965 en 1966 gedurende een lange periode te zien met hun optredens in het Circus van Boltini, waar ze zij aan zij ‘Het ritme van de regen’ ‘Sophietje’ en meer het publiek deden verblijden. De rubriek, die Skip Voogd ons wekelijks bracht, heette ‘Alleen voor Tieners’. Naast muziek en filmnieuws was er ruimte voor het aanstippen van nieuwe boeken en was er een overzicht van de Nederlandse Teenager Hitparade. In de week van 7 december stond in die lijst Trini Lopez op nummer 1 met het nummer ‘If I had a hammer’, gevolgd door Johnny Halliday met ‘Tes Tendres Années’. Als Groninger deed het mij destijds al goed dat de uit onze provincie afkomstige Imca Marina op de achtste plaats stond met het Duitstalige nummer ‘Lass mein Herz nicht weinen’. Afsluitend aangaande de rubriek van Skip Voogd herinner ik mij dat er ook altijd wel ruimte was voor kleine weetjes die geen betrekking hadden op de eerder genoemde onderwerpen. Zo was er een bericht te lezen in de Wereldkroniek van 7 december 1963 waarmee hij zeker een glimlach op de gezichten van lezers heeft gekregen. Hij bracht het onder de noemer: ‘In het hol van de leeuw’. Het was namelijk dat in de maand september voorafgaand een New Yorkse kelner was veroordeeld tot een straf wegens een grote diefstal. Echter kon hij aan zijn bewakers ontsnappen en bleef lange tijd onvindbaar, ondanks de naspeuringen van de Amerikaanse politie. Skip Voogd kwam met bericht dat uiteindelijk de speurtochten van de politie tot succes hadden geleid: ‘En Hoe! De vluchteling werd gevonden in de kantine van de F.B.I., de wereldberoemde Amerikaanse Opsporingsdienst, waarbij hij notabene onder een andere naam werkte als bordenwasser.’ In de vroege winter van 1963 was er niet alleen een ijzige periode maar ook ruimte om bij de kachel te kruipen om bijvoorbeeld op zondag te luisteren naar de radio. Soms was er ruimte voor de Nederlandstalige service van Radio Luxemburg, een andere keer voor Hilversum 1 en 2. Als er sprake was van luisteren naar Radio Luxemburg, dan kon dat via de 208 meter tussen half 8 in de ochtend en 2 uur in de middag. Daarna verdween de Nederlandstalige service om ruimte te maken voor programma’s van de Oosterburen. Door de week duurden de Nederlandstalige – de Vlamingen spraken van Vlaamstalige programma’s – tot 1 uur in de middag. De zondag opende met een Katholieke Geestelijke causerie, zoals het werd omschreven, gevolgd door een vier minuten lang muzikaal intermezzo. Daarna was er ruimte voor een korte Evangelische dienst tot 8 uur waarna nog een tweetal religieuze programma’s volgden tot goed half 9. Daarna was het echt nog geen ruimte voor de meer onderhoudende programma’s want eerst volgde: ‘De week in de wereld’, met een overzicht van het wereldnieuws van de vorige week, gevolgd door een programma met interviews met mensen die in het nieuws stonden. Pas om kwart na 9 was er echt sprake van een ontspannend programma, ‘Leve de Zondag’, dat duurde tot 3 minuten voor 10 toen er ruimte was voor andermaal nieuwsflitsen. Het voornoemde programma werd trouwens gepresenteerd door de latere Veronica presentator Stan Haag. Daarna volgden er tal van korte amusementsprogramma’s waarbij namen van Henk en Teddy Scholten, Joop Reinboud, Louis Baret en Herman Emmink niet mogen worden vergeten als het ging om de presentatie. Een ander programma dat er op zondag uit ging was er een voor de kinderen, waarbij ‘Ibbeltje’ voorbij kwam met Annie MG Schmidt en Wim Ibo. Even de rode draad van het verhaal: Ibbeltje was een meisje van een jaar of 10 dat met haar vader, haar moeder en de twee katten Rosencrantz en Guildenstern in een huis woonde. Haar moeder was één van de meest bijzondere mensen in haar omgeving: ze was vroeger een kat geweest (een dikke rooie), en kon daardoor met katten praten. Een steeds weer terugkomende figuur was de schatrijke mijnheer Pinkepank die geen dubbeltje kon missen en de familie Katzwijm telkens een hak probeerde te zetten. Ibbeltje verscheen gelijktijdig op de radio als hoorspel en in het weekblad Televizier als verhaaltje met illustraties van Fiep Westendorp. Op de radio werd de 'luisterstrip' uitgezonden door Radio Luxembourg en Radio Veronica. Als sponsor was de Venz hagelslag belangrijk. De uitzendingen liepen van september 1962 tot mei 1963. Deze zijn in 1964 opnieuw uitgezonden via Radio Noordzee vanaf het REM eiland. Dat het niet goed ging met Radio Luxemburg was terug te lezen in de rubriek ‘Hallo, Hallo, Hier is Radio Luxemburg in de januari editie van ‘Muziek Parade’. Het was een aangekleed verzoek van Leo Persyn, voorzitter van de vriendenkring van het radiostation, die schreef: ‘De inkt van mijn brief voor het magazine van Radio Luxemburg, dat op 15 december verscheen, was nog niet helemaal droog toen ik een telefoontje kreeg van de Muziek Parade met het dringend verzoek de kopij met bijdrage voor deze rubriek te sturen. Ik ben dan ook maar onmiddellijk in de pen geklommen, maar uiteraard heb ik niet veel nieuws te vertellen. Het nieuws dat ik had staat in het laatste nummer van RL’s Magazine. Ik spreek alleen de hoop uit dat al onze vroegere leden zich rondom onze nieuwe banier zullen scharen en dat vele sympathisanten, zowel in Nederland als in het Vlaamse land, onze rangen weer zullen aanvullen. Zij, die zich reeds opnieuw lieten inschrijven als lid van de ‘Vriendenkring’ en die vandaag ‘Muziek Parade’ in hun bus vonden, kregen héél zeker niet het gevoel een verkeerde keus te hebben gemaakt.’ Hans Knot, 29 maart 2025

In deze aflevering neem ik je andermaal mee naar 1972 want op 6 januari dat jaar werd bekend dat de duikers, die op 15 mei 1971 een aanslag pleegden op de MEBO II, het zendschip van RNI, het jaar gevangenisstraf zouden houden. Dit daar hun rechtszaak in hoger beroep voor hen negatief uitviel. En dus had het Haagsche Gerechtshof het vonnis bevestigd conform de eis van de procureur-generaal. De duikers, die in opdracht van een directielid van Radio Veronica het zendschip binnen territoriale wateren dienden te krijgen, hadden hoger beroep aangetekend tegen het rechtbankvonnis. De rechters waren van mening dat de drie duikers de aanslag vooral hadden gepleegd uit geldelijk gewin en dat zij hadden moeten beseffen dat de brandstichting mensenlevens had kunnen eisen. Opmerkelijke vondst is een kleine annonce in de AVRO Bode van 8 januari 1972, waarin bekend werd gemaakt dat er een nieuwe organisatie was opgericht onder de naam ‘Free Radio Federatie’. Dit met als doel belangstellenden op het gebied van Vrije Radio ten dienste te zijn door het ondernemen van bepaalde stimulerende activiteiten zonder winstbejag. Als adres werd Kapittelstraat 7 in Weert aangegeven. Grote vraag is wie achter deze organisatie zat en wie er meer over weet. Op internet is er niets terug te vinden. In de vorige column meldde ik dat Meister en Bollier, eigenaren van de MEBO II, al op weg waren naar Zwitserland op het moment dat in het Grand Hotel in Scheveningen een inval plaatsvond door de opsporing autoriteiten en die vervolgens communicatieapparatuur in beslag namen. Op 1 juni 1972 werd bekend dat de apparatuur, die in 1970 in beslag was genomen, terug diende te worden gegeven aan Meister en Bollier. Het bleek dat de Haagse politierechter een dag eerder de toen 35-jarige Edwin Bollier had vrijgesproken van het wederrechtelijk in het bezit hebben van zendapparatuur. Bollier gaf aan dat de apparatuur alleen was gebruikt als ontvangstapparatuur en alleen werd ingezet als aan boord van het zendschip MEBO II er zich een noodgeval voordeed. Gezien de de lacunes die de telegraaf- en telefoonwetgeving vertoonde bij het onderscheid tussen radiotelefoon en zendontvangst-installaties, kwam de politierechter tot de vrijspraak. Ik maak even een kleine sprong en wel naar eind juni 1972 toen andermaal de duikers, die de aanslag op de MEBO II van RNI gepleegd hadden, in het nieuws kwamen. Ze hadden hun gevangenisstraf uitgezeten en waren behoorlijk ontevreden over de geldelijke vergoeding van de kant van de CV Veronica en dus zochten ze de publiciteit. Het bleek dat men een claim had neergelegd bij de directie van Radio Veronica van liefst 75.000 gulden. Men dacht recht te hebben als beloning voor het stichten van de brand op de MEBO II. De drie hadden Mr. Dr. Huisman uit Den Haag bereid gevonden hun belangen te behartigen. In een brief aan de directie van Veronica stelde hij dat dit bedrag niet kon worden afgedwongen maar dat het volgens hem redelijk en fatsoenlijk zou zijn dit bedrag uit te keren aan de Scheveningens. Het ging daarbij om Tom van de Linde, Tom Poelgeest en Jan Plat. Ze stelden akkoord te gaan met een eventuele schikking waarbij dit bedrag op tafel diende te komen zodat alle drie op een redelijke manier in staat waren een nieuw bestaan op te bouwen. Maar helaas werd het verzoek door de directie van Veronica op botte wijze geweigerd en werd de drie duidelijk gemaakt dat de directie op generlei wijze van plan was om een nieuwe investering te beginnen. Een dag later, op 1 juli 1972, was er al een reactie van de drie aanslagplegers en wel via een demonstratie voor het Veronicagebouw in Hilversum. De Telegraaf had, via een van de medewerkers, geprobeerd te bemiddelen tussen de duikers en de Veronicadirectie maar deze laatste meende dat bij uitbetaling van het gewenste bedrag sprake zou zijn van zwijggeld en bovendien was vanuit de directie van Radio Veronica men van mening dat de duikers zich niet aan de afspraak hadden gehouden daar er geen geweld zou worden gebruikt. Tom van der Linden stelde ontevreden te zijn en, als gevolg van het besluit van de directie van Veronica, ging men met zijn drieën in een auto voor de deur van Veronica aan de Utrechtseweg parkeren, net zo lang tot het gewenste bedrag werd uitgekeerd, hetgeen niet gebeurde. Een andere notitie die ik, enkele weken eerder maakte, had betrekking op de beide zendschepen die tot in begin maart 1968 waren gebruikt door Radio Caroline. Men was, na de invoering van de MOA, de Britse wet tegen de zeezenders, rustig doorgegaan met het verzorgen van uitzendingen maar beide zendschepen, de MV Mi Amigo en MV Fredericia, werden uiteindelijk in opdracht van de schuldeiser Wijsmuller, naar Nederland versleept. Op 30 mei 1972 noteerde ik dat er een openbare veiling had plaatsgevonden. Het was mogelijk geworden nadat in 1971 de rechtbank in Amsterdam had besloten dat beide schepen, die in de Amsterdamse Houthaven aan de ketting hadden gelegen, werden vrijgeven voor de verkoop. En dus vond de executieverkoop op maandag 29 mei 1972 waarbij het zendschip van Caroline North, de Fredericia, werd verkocht voor 26.500 gulden aan de scheepssloper Van Rijsdijk. De Mi Amigo ging voor 20.000 gulden in andere handen over, waarbij de naam van de nieuwe eigenaar niet bekend werd gemaakt. Later bleek dat de aankoop gebeurde door Gerard van Dam in opdracht van Ronan O’Rahilly. Er bleek later dat jaar een nieuwe herstart te zijn van het voor velen al legendarische station Radio Caroline. Hans Knot, 26 april 2025 Afbeelding: De MV Mi Amigo terug naar zee (Foto Richard Kinch)

Er zijn van die momenten dat intens wordt teruggedacht aan een bepaalde periode in het leven bij het zien van een bepaalde krantenknipsel. In mijn geval was het recentelijk een foto van de mijnenveger Galaxy bij een artikel in de Telegraaf van 1 februari 1973. Ik besefte mij dat vooral de tweede helft van 1972 en het jaar 1973 voor mij intense jaren waren. Ik was hoofdredacteur geworden van Pirate Radio News, een Engelstalige publicatie waartoe ik in 1969 voorzichtig mijn eerste brief stuurde, toen nog naar een adres in Delft. Het postbusadres van Dick van Schenk Brill, die het gestencilde blad samen met Willem Herrebrugh en niet veel later Jacob Kokje runde. In 1971, naar een fiks aantal boeken en publicaties te hebben aangeschaft en gelezen, besloot ik een verhaal te schrijven over de periode 1958-1971 en in te sturen naar het adres van Pirate Radio News (PRN). De heren in de redactie van toen besloten het als bijlage van een PRN mee te sturen en mij uit te nodigen voor een redactievergadering in Amsterdam ten huize van Willem Herrebrugh. Toen ik enkele uren later met de trein terugkeerde naar Groningen diende ik na te denken over het voorstel tot de redactie toe te treden en na te denken of ik het stokje wenste over te nemen om de eindredactie van PRN te gaan doen. Uiteindelijk heb ik mijn ‘ja woord’ gegeven en zijn Dick en Willem teruggetreden om zich vooral op hun studie te richten. Beiden hebben een glansrijke loopbaan gehad. Willem haalde het vooral op politiek gebied en zat onder meer enige tijd in de Tweede Kamer. Dick haalde zijn succesvolle loopbaan onder meer bij de Technische Hoogeschool en de latere universiteit in Tilburg. Jacob Kokje draaide nog een aantal jaren mee en was zo gefascineerd op de komst van RNI dat hij besloot, wonende in Leiden, zoveel mogelijk van dit station vast te leggen op tape. Vooral het gegeven dat RNI ook op FM goed was te ontvangen, leverde dit prachtige opnamen op. En het resulteerde in een prachtige dubbel lp die op 4 mei 1973 het daglicht zag. De historie van RNI was vooral het goede werk van Jacob waarbij ik hem mocht assisteren. Deze productie werd in de laatste week van Radio Noordzee zelfs lp van de week. Trouwens ook voor Jacob, zijn naam was inmiddels van Kokswijk, maakte een welverdiende uitgebreide universitaire carrière, met ook een aantal professoraten, onder meer in Seoul. En voor mij werd de weg naar de universiteit in 1975 een gegeven en nog immer, hoewel beperkt en vrijwillig, ben ik betrokken bij Orthopedagogiek en wel in het 50ste jaar. In ieder geval wil ik in deze en volgende column aandacht besteden aan 1972 en 1973 door een aantal berichten terug te halen in herinnering voor hen die in die jaren al bewust de zeezenders volgden. En voor andere lezers zal het misschien als nieuwe informatie gaan overkomen. 12 januari 1972 werd er in de kranten melding gemaakt dat de programma’s van Radio Veronica waarschijnlijk, na een eventuele onder tekening van het Verdrag van Straatsburg, niet uit de ether dienden te verdwijnen want ‘men’ was al druk bezig te kijken in hoeverre er de mogelijkheid was de programma’s over te hevelen in de programmering van Hilversum 3, wat velen het nationale popstation noemden maar door het merendeel van de zeezender-aanhang vooral uit boosheid nooit werd beluisterd. Niet duidelijk werd wie met die samenvoeging bezig was. Wel werd gemeld dat vanuit de leiding van Radio Veronica overleg was met verschillende parlementariërs om te kijken wat de toekomst kon opleveren. Op 25 januari 1972 werd vanuit de NOS gemeld dat de programma’s van Hilversum III veel populairder waren dan die van Veronica. Zelfs minstens twee keer zo veel beluisterd meldde de Telegraaf. Opmerkelijk dacht ik destijds dat deze krant dit meldde als grote voorstander tot behoud van Veronica. Maar men schreef: ‘Dit schrijft de NOS in een brief aan Tweede Kamerleden waarin ook bepaalde luistercijfers worden gedeeld. ‘De gegevens zijn ontleend aan de kijk- en luisteronderzoek, dat in opdracht van de afdeling studie en onderzoek van de NOS werd uitgevoerd door de NV Intomart.’ In de brief werd erop gewezen dat Veronica tot en met 1969 vrijwel het meest beluisterd was maar dat Hilversum III in het vierde kwartaal van 1970 de ommezwaai had gemaakt en vooral de verplaatsing van het programma ‘Langs de Lijn’ naar de zondagmiddagprogrammering van Hilversum III tot het succes leidde. Op 16 februari 1972 werd bekend gemaakt dat ‘Joost den Draayer’ Radio Noordzee zou verlaten. Begin maart 1971 was hij daar als deejay gaan werken, samen met onder meer Jan van Veen. In een persbericht werd bekend gemaakt dat hij per 1 maart 1972 zijn medewerking aan de programma’s zou stopzetten. Geruchten, die de ronde deden, als zou hij ruzie hebben met Guus Janssen jr., directeur van Strengholt de maatschappij achter de Nederlandse tak van RNI, werd door van Kooten (de naam waaronder Joost ter wereld kwam) ontkent. Een maandje later ging het gerucht de ronde dat er spoedig een einde ging komen aan de publicatie van ‘Veronica 192’, dat werd uitgegeven door Radio Veronica. Rob Out, destijds programmaleider maar ook de eindredacteur, kwam op 13 maart met het bericht naar buiten dat de publicatie zeker tot het moment dat het station vanaf zee definitief zou verdwijnen, zou blijven bestaan. Inmiddels weten we dat er een gouden toekomst voor het blad was weggelegd. Reden van de voortzetting was dat directie en aandeelhouders vooral onder de indruk waren van het enthousiasme van de medewerkers aan het tijdschrift. Maar ook van belang was het gegeven dat in de daaraan voorafgaande weken nieuwe abonnees met duizenden binnenstroomden. Belangrijke argumenten voor de leiding met de publicatie door te gaan. Afsluitend van deze column even terug naar de 10de maart 1972 toen er in de Parool een ingezonden reactie werd geplaatst in de rubriek ‘Zo maar’. Het bracht mij in gedachten terug naar een soort van uitwisseling in maart 1971 tussen Hilversum 3 en Radio Veronica waarbij zowel Lex Harding als Herman Stok waren betrokken. De heren waren gast in elkaars programma’s op Veronica en de VARA. Maar goed de ingezonden brief: ‘Voor de regering Biesheuvel ligt een onaangenaam karwei op te knappen, de ondertekening van het Verdrag van Straatsburg dat een eind moet maken aan de activiteiten van Radio Veronica en Radio Noordzee. Nu de beluistering van Hilversum III die van de piraten veruit overtreft, zal het verdwijnen van deze illegale zenders minder hard aankomen dan een paar jaar geleden het geval geweest zou zijn. Als de regering op korte termijn zou beslissen dat Hilversum III langer mag gaan uitzenden en de PTT de sterkte van de zender op de 240 meter zou opvoeren en het bovendien mogelijk maakt dat er via de FM-kanalen in stereo kan worden uitgezonden, dan zal het wegvallen van Veronica en Noordzee voor het publiek gemakkelijker te accepteren zijn. Liefst 53 jaar later is de luisterdichtheid van wat voorheen Hilversum III heette tot een absoluut dieptepunt gezakt en over de zeezenders en de vele herinneringen wordt nog volop gepraat en geschreven. Oh ja, de ingezonden rubriek was van de pen van VARA’s Herman Stok. Hans Knot, 12 april 2025

De Belgischer Rundfunk (BRF) viert dit jaar zijn 80-jarig bestaan. De Duitstalige publieke omroep van België begon op 1 oktober 1945 met zijn eerste uitzending vanuit Brussel, specifiek gericht op de inwoners van de Oostkantons. Sindsdien heeft de BRF als kerntaak om het nieuws uit België te brengen in het Duits en het sociale, culturele en maatschappelijke leven in Oost-België en de grensregio’s te belichten. Vandaag de dag bereikt de BRF zijn publiek via radio, televisie, internet en sociale media. Met een breed aanbod aan informatie en entertainment speelt de omroep een belangrijke rol in het dagelijks leven van de Duitstalige gemeenschap in België. Ter gelegenheid van het 80-jarig jubileum biedt de BRF een uitgebreid feestprogramma aan. Een van de hoogtepunten is de digitale tijdreis via brf.be/zeitreise. Gebruikers kunnen via dit platform beelden en geluidsfragmenten ontdekken die acht decennia aan (Oost-)Belgische geschiedenis in herinnering brengen. Een andere blikvanger is de tentoonstelling “80 Jahre BRF – Acht Jahrzehnte Musikgeschichte”, die vanaf eind april tot eind september te zien is in het BRF-gebouw in Eupen. De tentoonstelling wordt feestelijk geopend met een speciale Oldieshow op BRF1, waarbij bezoekers worden uitgenodigd om hun favoriete vinylplaten mee te nemen. Begin oktober verhuist de tentoonstelling tijdelijk naar het cultuurcentrum Triangel in St. Vith. Daarnaast organiseert de BRF een reeks concerten in verschillende muziekgenres – van klassiek en jazz tot pop en rock – in Eupen en St. Vith. In juni staat de jubileumenten centraal, een symbolische mascotte die verschillende locaties in Oost-België aandoet en waarmee geldprijzen te winnen zijn. Op 29 juni opent de BRF de deuren van het Funkhaus aan de Kehrweg in Eupen voor het grote publiek. Bezoekers krijgen de kans om de studio’s van binnen te zien, deel te nemen aan live-uitzendingen en optredens, en mee te doen aan activiteiten voor jong en oud. Er zijn onder meer rondleidingen, animatie voor kinderen, fotomomenten en wedstrijden voorzien. Rond de officiële verjaardag op 1 oktober worden twee plechtige evenementen georganiseerd: een officiële herdenkingsmoment in het Funkhaus in Eupen en een aparte bijeenkomst in het voormalige BRF-gebouw Flagey in Brussel. Ook in de reguliere programmatie zal er ruim aandacht zijn voor de geschiedenis van de BRF. Meer informatie over het jubileum en het volledige programma is beschikbaar op brf.be/80jahre.

In een nieuwe aflevering van het BBC TV-programma Great British Railway Journeys brengt presentator Michael Portillo een uitgebreid bezoek aan het zendschip van Radio Caroline: Ross Revenge. De aflevering, die dinsdag 29 april wordt uitgezonden, volgt Portillo tijdens zijn tocht door Essex, met als hoogtepunt zijn reis naar Blackwater River. De aflevering start in Romford, waar Portillo aankomt via de Liberty Line van London Overground. Hier bezoekt hij een modern rail operating centre dat het treinverkeer in heel Oost-Anglia aanstuurt. Vanuit Romford reist hij verder naar Upminster, waar hij het Chafford Gorges Nature Park verkent, een natuurgebied dat is ontstaan uit oude kalksteengroeven. Vervolgens neemt Portillo een schilderachtige treinreis door het moerassige landschap van het Dengie-schiereiland. Zijn reis eindigt aan een jachthaven aan Blackwater River, waar hij aan boord gaat van een boot om het voormalige zendschip Ross Revenge te bereiken. De Ross Revenge, in de jaren 80 van de vorige eeuw actief in de internationale wateren als zendachip voor Radio Caroline, ligt nu voor anker in Blackwater River. Tijdens het bezoek spreekt Portillo naast manager Peter Moore ook enkele dj's van Radio Caroline zoals van Nigel Harris, Ellie Boyce en Laura Pursey. Portillo’s bezoek aan de Ross Revenge biedt kijkers een inkijk in de geschiedenis van de onafhankelijke radio in het Verenigd Koninkrijk en laat zien hoe het schip vandaag de dag nog steeds een belangrijke rol speelt voor de radiozender en de lokale gemeenschap. De opnames voor deze aflevering vonden plaats in de zomer van 2024. De aflevering wordt uitgezonden op BBC Two om 18:30 uur Britse tijd (19:30 uur in Nederland en België). Afbeelding: Ross Revenge in Blackwater River (foto Vincent Schriel)

Te midden van het uitgestrekte landschap van Roemenië, in de buurt van de stad Brașov, bevindt zich een van de meest belanrijke zendlocaties van het land: het zendstation Bod. Deze langegolfzender, met een frequentie van 153 kHz, speelt al decennialang een grote rol in de verspreiding van radioprogramma’s, zowel binnen de landsgrenzen als ver daarbuiten. De oprichting en het belang van Bod De zender in Bod werd in de jaren ’50 opgericht, in een tijd waarin radio een van de belangrijkste media was voor nieuwsvoorziening, entertainment en staatscommunicatie. Het zendstation werd strategisch geplaatst om een groot deel van Roemenië en buurlanden te bestrijken. Met een krachtige 200 kW-zendinstallatie wist Bod niet alleen Roemenië en Moldavië te voorzien van radio-uitzendingen, maar reikte het signaal ook over de grenzen heen naar delen van Oekraïne, Bulgarije, Servië en Hongarije. Wat deze zender bijzonder maakt, is de mogelijkheid om signalen nog verder uit te zenden. Vooral tijdens de avonduren, wanneer de invloed van de ionosfeer toeneemt, kan de uitzending van Bod op 153 kHz reiken tot West-Europa, en in sommige gevallen zelfs tot Noord-Amerika, Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en delen van Azië, zoals Japan en China. Dit is mede mogelijk doordat andere grote Europese langegolfzenders, zoals die van Deutschlandfunk en NRK, inmiddels zijn gestopt met uitzenden op dezelfde frequentie. Gebruik door Roemeense radiozenders Door de jaren heen is de zendlocatie in Bod gebruikt door verschillende Roemeense radiozenders, waarvan Radio România Actualități en Radio Antena Satelor de bekendste zijn. Radio România Actualități, de nationale publieke omroep van Roemenië, heeft lange tijd gebruik gemaakt van de zender in Bod voor de verspreiding van nieuws, sport en muziekprogramma’s. Deze zender, die onderdeel is van de publieke omroep Radio România, richt zich op een breed publiek en biedt een mix van actualiteiten, talkshows en culturele programma’s. Radio Antena Satelor is een unieke radiozender in Roemenië, speciaal gericht op de landelijke bevolking. De zender werd in 1991 opgericht en richt zich op thema’s zoals landbouw, traditionele muziek en het dagelijks leven op het platteland. Voor veel inwoners van afgelegen gebieden vormt deze zender een belangrijke bron van informatie en vermaak. Beide stations hebben baat gehad bij de krachtige reikwijdte van de Bod-zender, waardoor zelfs de meest afgelegen dorpen en grensregio’s bereikt konden worden. Afbeelding: Zendlocatie Bod in Roemenië (foto's Wiki Commons)

Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft zich uitgesproken vóór het behoud van de programma’s van taakomroep NTR. Onder andere GroenLinks-PvdA, VVD, NSC, D66, SP, VOLT, PvdD en ChristenUnie steunen het voorstel om de NTR niet op te heffen, zoals minister Bruins (OCW, NSC) eerder voorstelde, maar in plaats daarvan te laten fuseren met de NOS. Hiermee blijft een reeks herkenbare programma’s behouden, waaronder Het Klokhuis, Nieuwsuur, De Kennis van Nu, De Gouden Boekenkast en het Sinterklaasjournaal. Deze programma’s vallen onder het wettelijke takenpakket van de NTR, dat zich richt op educatie, jeugd, cultuur en informatievoorziening. De voorgestelde opheffing van de NTR werd vorige week bekendgemaakt in een brief van minister Bruins over de hervorming van het publieke bestel. De Kamermeerderheid heeft dit voorstel nu afgewezen. In plaats daarvan krijgt de NTR een plek binnen een bredere taakomroepstructuur door samen te gaan met de NOS, waarbij de wettelijk vastgelegde taken behouden blijven. De uitzendingen van de betrokken programma’s gaan vooralsnog gewoon door. Met het besluit van de Kamer lijkt een groot deel van de educatieve en neutrale publieksprogrammering veiliggesteld binnen het toekomstige omroepbestel. Tegelijkertijd loopt er nog een bredere discussie over de herstructurering van het publieke bestel, waarbij taakomroepen, fusies en de toekomst van programmamerken onderdeel zijn van het parlementair debat. Dinsdag werd bekend dat AVROTROS en PowNed vanaf 1 januari 2029 samen het eerste omroephuis gaan vormen. Beide omroepen werken nu al samen op organisatorisch vlak, onder meer op het gebied van ICT, juridische zaken, financiën en HR.

De NTR maakt zich zorgen over haar toekomst binnen het publieke omroepbestel. Aanleiding is het voornemen van minister Bruins om de omroep in haar huidige vorm op te heffen. Naar aanleiding hiervan heeft de NTR een petitie gelanceerd met de oproep om de omroep te behouden als onafhankelijke partij binnen het publieke bestel. De aankondiging van het voornemen komt enkele weken voor het geplande Kamerdebat op 14 april waarin onder meer de positie van de NTR aan bod zal komen. Volgens de NTR ondermijnt het voorstel de wettelijke taak die de omroep nu al vervult op het gebied van educatie, cultuur, jeugd, wetenschap en informatievoorziening. De omroep benadrukt dat juist in een tijd waarin publieke media onder druk staan en desinformatie toeneemt, een neutrale positie van groot belang is. De huidige structuur waarin de NTR een wettelijk vastgelegde taak vervult zonder ideologische of levensbeschouwelijke missie, zou volgens de initiatiefnemers van de petitie behouden moeten blijven. De petitie roept op om de wetgeving rondom de NTR te respecteren en geen taken onder te brengen bij andere omroepen met een eigen missie. Daarbij wordt gewezen op het risico van versnippering van de programmering en het verdwijnen van neutrale, breed toegankelijke inhoud. In aanloop naar het Kamerdebat zet de NTR zich in om het belang van haar rol binnen het publieke bestel en de continuïteit voor medewerkers onder de aandacht te brengen van politiek en publiek. De organisatie vraagt burgers om de petitie te ondertekenen om steun uit te spreken voor het behoud van de NTR in haar huidige vorm.

In mei 2025 komt er een einde aan de middengolfuitzendingen van Radio208 in Denemarken. De zender, die sinds 17 december 2019 actief is op 1440 kHz, zal definitief worden uitgeschakeld. De frequentie, die momenteel met een vermogen van 300 watt uitzendt (eerder 650 watt), zal daarmee stilvallen. Eerder werd de zender op 1422 kHz in het centrum van Kopenhagen al beëindigd, nadat bleek dat deze opstelling niet voldeed aan de verwachtingen. Ook World Music Radio (WMR) heeft eerder afscheid genomen van de middengolf. De uitzendingen op 927 kHz werden ongeveer zes maanden geleden gestaakt en zullen niet worden hervat. WMR blijft echter beschikbaar via kortegolf en internetstreaming. Volgens de eigenaar van de zenders zijn er verschillende redenen om te stoppen met de middengolfactiviteiten. De hoge kosten spelen een grote rol: alleen al aan muziekrechten voor Radio208 werd de afgelopen jaren circa 530 euro per maand betaald. Daarnaast was er weerstand van lokale tegenstanders van middengolfuitzendingen, wat de operatie bemoeilijkte. Ook de veranderende regelgeving draagt bij aan de beslissing: vanaf 1 juli 2025 wordt het verkrijgen van een zendvergunning voor middengolf in Denemarken aanzienlijk lastiger, terwijl een permanente vergunning niet mogelijk is. De eigenaar geeft aan zich te willen concentreren op andere projecten, waaronder de verdere ontwikkeling van World Music Radio via kortegolf en internet, en de opzet van een nieuwe lokale, niet-commerciële FM-zender. Deze nieuwe FM-activiteit kan in tegenstelling tot Radio208 wel rekenen op een beperkte overheidsfinanciering. Met het aangekondigde vertrek van Radio208 en WMR van de AM-band komt er een einde aan een hoofdstuk in de Deense radiohistorie. Beide stations speelden de afgelopen jaren een niche-rol in het aanbod van onafhankelijke radioprogramma’s via de middengolf.

Vanaf eind juli 2025 hervat de gemeente Überherrn de openbare rondleidingen in de historische zendhal van Europe 1 in het plaatsje Berus. Bezoeken waren de afgelopen maanden niet mogelijk vanwege omvangrijke dakrenovaties. Met het afronden van de werkzaamheden wordt het voor geïnteresseerden opnieuw mogelijk het bijzondere gebouw onder begeleiding van een gids te verkennen. De rondleidingen duren ongeveer anderhalf uur en zijn toegankelijk voor groepen tot maximaal 25 personen. De kosten bedragen tien euro per deelnemer. Aanmelden kan via het cultuurbureau van de gemeente Überherrn, telefonisch (+49 6836 909122) of per e-mail. De zendhal van Europe 1 in Überherrn-Berus is een technisch en architectonisch monument. De installatie gold jarenlang als de krachtigste langegolfzender ter wereld. Sinds de beëindiging van de uitzendingen is de hal behouden in oorspronkelijke staat. In 1999 kreeg het complex de status van monument en in 2021 werd het erkend als historisch bouwwerk binnen de ingenieursbouwkunst van Duitsland. De zender is gebouwd in 1954, kort na de oprichting van de Europese Radio- en Televisie GmbH in het toen nog zelfstandige Saarland. Het gebouw is vormgegeven als een geopende sint-jakobsschelp, een ontwerp dat zijn oorsprong vindt in de tentbouwtraditie waarmee in de Verenigde Staten voor de Tweede Wereldoorlog werd geëxperimenteerd. De hal van Europe 1 wijkt af van vergelijkbare bouwwerken uit die periode door de toepassing van slechts één symmetrie-as, wat het een zeldzaam voorbeeld maakt binnen zijn soort. Andere vergelijkbare gebouwen uit die tijd zijn de Schwarzwaldhalle in Karlsruhe en de “Schwangere Auster” in Berlijn. Toch blijft het bouwwerk in Überherrn uniek binnen de architectonische ontwikkelingen van zijn tijd. Sinds 2016 is de zendhal in handen van de gemeente Überherrn en maakt deze deel uit van het nationale programma voor stedenbouwkundige erfgoedprojecten. Afbeeldingen: De historische zendhal van Europe 1 in het plaatsje Berus, Duitsland (foto Vincent Schriel)

Radio Veronica komt met een nieuwe hitlijst die volledig gewijd is aan de muziek uit de jaren zeventig: de Top 1000 van de ’70s. De stemperiode is inmiddels gestart en loopt tot en met donderdag 24 april. Vanaf vrijdag 25 april is de volledige lijst te horen op de zender. De jaren zeventig waren een bepalend decennium voor de popmuziek, met een breed spectrum aan genres en artiesten die tot op de dag van vandaag invloedrijk zijn. Van glamrock tot disco, van punk tot classic rock: het muzikale aanbod was divers en weerspiegelde de maatschappelijke veranderingen van die tijd. Artiesten als Queen, AC/DC, Fleetwood Mac, ABBA en David Bowie groeiden in deze periode uit tot iconen. Tegelijkertijd kreeg muziek een sterkere rol binnen jeugdcultuur en sociale bewegingen. Jongeren gingen zich steeds meer afzetten tegen de gevestigde orde, en muziek werd een belangrijk middel om identiteit en betrokkenheid bij maatschappelijke thema’s uit te drukken. De flowerpowerbeweging, de opkomst van punk en het groeiende bewustzijn rond vrouwenrechten en gelijkheid vormden een belangrijk cultureel decor. De Top 1000 van de ’70s volgt eerdere themalijsten van Radio Veronica op, zoals de Top 370 van de jaren ’70 in 2005, de Back to the 70s Top 770 in 2020, en de Super 70s Top 770 in 2022 en 2023. Met de uitbreiding naar een lijst van duizend nummers wordt nog meer ruimte geboden aan de muziek uit het decennium. Stemmen kan nog tot donderdag 24 april via de website van Radio Veronica. Onder alle deelnemers wordt een prijs verloot: twee kaarten voor het concert van Neil Young op 1 juli in het Stadspark in Groningen.

Radio Bene staat de komende week volledig in het teken van de jaren 50 met de uitzending van de Evergreen 250. Vanaf 21 april kunnen luisteraars vijf dagen lang tussen 13:00 en 16:00 uur genieten van een door de luisteraars samengestelde lijst van 250 tijdloze nummers uit een decennium dat de basis legde voor de moderne popmuziek. De jaren 50 waren een bloeiperiode voor uiteenlopende muziekgenres zoals rock-’n-roll, doo-wop en country. Grote internationale namen als Elvis Presley, The Everly Brothers, The Shirelles, Eddie Cochran en Johnny Cash veroverden wereldwijd de hitlijsten. Ook artiesten van eigen bodem kregen een prominente plek: Bobbejaan Schoepen uit België en Johnny Jordaan uit Nederland waren geliefde stemmen in het Nederlandstalige muzieklandschap. De Vlaamse hitlijsten uit die tijd waren onder andere terug te vinden in de muziekbladen Juke Box en Song Parade. De Evergreen 250 van de jaren 50 is te beluisteren vanaf 21 april tot en met 25 april van 13:00 tot 16:00 uur op Radio Bene, de presentator is Lars De Groote .

Een nieuwe podcastserie van Omroep West belicht de onbekende heldendaden van de Haagse verzetsvrouw Mies Walbeehm. Tijdens de Tweede Wereldoorlog redde zij meer dan honderd onderduikers, ondanks de constante dreiging van ontdekking en verraad. Haar inspanningen bleven lange tijd grotendeels onbekend, mede omdat zij na de oorlog geen onderscheidingen ontving. Walbeehm bood onderdak aan grote aantallen onderduikers in haar driekamerflat aan de Haagse Reinkenstraat. Op een gegeven moment verbleven daar 24 mensen tegelijkertijd, terwijl anderen via haar netwerk naar verschillende onderduikadressen werden geholpen. Ze nam enorme persoonlijke risico’s en bleef na haar vrijlating uit een concentratiekamp in 1945 direct weer mensen helpen. De podcastmakers onderzochten ook haar betrokkenheid bij de naoorlogse Weinreb-affaire. In de verhoren rond deze omstreden zaak duikt haar naam regelmatig op. Friedrich Weinreb werd uiteindelijk veroordeeld wegens verraad, nadat was gebleken dat hij met misleidende verhalen mensen in gevaar bracht in plaats van te redden. De vijfdelige podcastserie ‘Het Haagse Achterhuis’ is vanaf vandag, 15 april 2025, te beluisteren via Omroep West en de bekende podcastplatformen. Omroep West won onlangs ‘De Luistervink 2024’ voor de beste audioproductie van de regionale omroepen met een eerdere productie, ‘De Supermarktmoord’, die inmiddels 150.000 keer is beluisterd. Afbeelding: Het Haagse Achterhuis (foto Omroep West)

AVROTROS en PowNed hebben de handen ineengeslagen en zullen samen het eerste omroephuis vormen binnen het hervormde publieke bestel. De besturen van beide omroepen hebben ingestemd met dit voorlopige besluit, waarmee ze de weg vrijmaken voor een gezamenlijke organisatie, die vanaf 1 januari 2029 van start gaat. Beide omroepmerken zullen hun eigen identiteit behouden, maar zullen opereren onder een gezamenlijke Raad van Toezicht. De samenwerking is een reactie op de geplande hervormingen van de publieke omroep, die de komende jaren een drastische herstructurering zullen ondergaan. De fusie van AVROTROS en PowNed in een omroephuis is dan ook een logische stap. De twee omroepen werken momenteel al samen op verschillende administratieve terreinen, zoals ICT, juridische zaken, financiën en HR. Deze samenwerking zal verder worden uitgebreid zodra de formele oprichting van het omroephuis een feit is. Het nieuwe omroephuis zal een significant deel van de OCW-gelden ontvangen, met een omzet die goed is voor ruim een kwart van het totaal beschikbare budget. Dit moet ervoor zorgen dat de omroepen op gelijke voet blijven staan binnen het nieuwe bestel, dat uit vier tot vijf omroephuizen zal bestaan. De samenwerking tussen AVROTROS en PowNed moet een efficiënte en slagvaardige publieke omroep opleveren, die tegelijkertijd de identiteit van beide merken respecteert. De betrokken directeuren, Taco Zimmerman (AVROTROS) en Dominique Weesie (PowNed), benadrukken de noodzaak om de publieke omroep toekomstbestendig te maken, ondanks de beperkte middelen waar de omroepen mee te maken zullen krijgen. Op dit moment kunnen leden van beide omroepen nog stemmen over de vormgeving van de samenwerking en verdere invulling van het gezamenlijke omroephuis.

Voormalig nieuwslezer Harmen Siezen is op 84-jarige leeftijd overleden. Zijn familie heeft het overlijden vandaag bevestigd. Siezen werkte ruim dertig jaar voor het NOS Journaal en werd in die periode een vertrouwd gezicht voor vele televisiekijkers. Siezen begon zijn carrière in de journalistiek bij de Wereldomroep en de AVRO. In de jaren zestig was hij ook werkzaam bij Radio Veronica, waar hij naast radioprogramma's ook de nieuwsbulletins verzorgde. In 1969 trad hij in dienst bij het NOS Journaal, aanvankelijk als verslaggever. Al snel groeide hij door tot nieuwslezer, een rol die hij uiteindelijk meer dan drie decennia zou vervullen. In totaal presenteerde hij meer dan 17.000 journaaluitzendingen. Zijn stijl van presenteren stond bekend als beheerst, kalm en onderkoeld. In 1989 stapte Siezen kort over naar TV10, een vroeg initiatief voor commerciële televisie in Nederland. Na het mislukken van dat project keerde hij terug naar de NOS. Naast zijn rol als nieuwslezer presenteerde hij ook andere programma’s, waaronder De Jonge Onderzoekers, Zienswijze en later De Nationale Nieuwsquiz, die hij tussen 1995 en 2007 presenteerde. Zijn laatste uitzending als nieuwslezer vond plaats op 13 september 2002. Tijdens deze uitzending werd hij aan het einde verrast met bloemen door collega Philip Freriks. Na zijn afscheid verscheen hij nog sporadisch op televisie. In zijn latere jaren leidde hij een teruggetrokken leven. Siezen was sinds 1966 getrouwd en had twee kinderen. De oorzaak van zijn overlijden is niet bekendgemaakt. Afbeelding: Harmen Siezen (foto Wikimeida Commons)

De zendlocatie Zehlendorf, gelegen nabij Oranienburg, Duitsland, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot 1936. In dat jaar werd, ter gelegenheid van de Olympische Zomerspelen in Berlijn, een kortegolfzender opgericht als onderdeel van de permanente radiodiensten. Deze faciliteit, destijds bekend als de Funksendestelle Rehmate, beschikte over 26 verschillende antennes en speelde een belanfrijke rol in de radiocommunicatie van die tijd. Na de Tweede Wereldoorlog werd het grootste deel van het zendstation door de Sovjet-bezettingsmacht ontmanteld als herstelbetaling. Slechts drie houten zendmasten bleven overeind. Twee daarvan werden in 1948 gebruikt voor de bouw van een 100 meter hoge zendmast in Golm, die dienstdeed tot 1979. In 1952 besloot de DDR op de locatie van het voormalige zendstation Rehmate een centraal langegolfzendstation te bouwen. Tussen 1956 en 1958 werd een driehoekige vlakantenne geïnstalleerd, opgehangen aan drie 150 meter hoge, geïsoleerde vakwerkmasten. Tussen 1960 en 1962 werd een tweede, hoofdantenne gebouwd: een 351 meter hoge vakwerkmast met een conische kooiantenne. Met deze antenne kon een zendvermogen van 750 kilowatt op de langegolf worden bereikt, aanvankelijk op 185 kHz, later verlaagd naar 177 kHz om interferentie te verminderen. Op 18 mei 1978 stortte de hoofdmast in nadat hij werd geraakt door een Russische MiG-21 straaljager. De Sovjet-Unie beloofde een nieuwe mast te leveren en herbouwde deze binnen een gebied van 300 meter dat tijdelijk als Sovjet-exclave werd verklaard om aan minder strenge veiligheidsvoorschriften te voldoen. In augustus 1979 was de nieuwe mast, met een hoogte van 359,7 meter, voltooid. Na de Duitse hereniging in 1990 werd de faciliteit overgenomen door Deutsche Telekom AG. Aanvankelijk waren er plannen om het station te sluiten; de kooiantenne van de hoofdmast werd verwijderd en het zendvermogen werd tijdelijk teruggebracht tot 100 kilowatt. Echter, in de tweede helft van de jaren negentig werd het langegolfzendstation gemoderniseerd en kreeg de hoofdmast een nieuwe kooiantenne. Het zendvermogen werd opnieuw verhoogd naar 500 kilowatt. In 2000 werd een 129 meter hoge vakwerkmast gebouwd voor middengolfuitzendingen, die onder andere programma’s van MEGARADIO en de Voice of Russia uitzond. Op 29 augustus 2005 schakelde het langegolfzendstation als eerste grote Duitse zender over op Digital Radio Mondiale. Echter, op 31 december 2014 werd de langegolfuitzending stopgezet als onderdeel van de algemene beëindiging van AM-radio-uitzendingen in Duitsland. De driehoekige vlakantenne werd in 2003 buiten gebruik gesteld en de bijbehorende masten werden in 2007 gesloopt. De 129 meter hoge mast werd in 2015 afgebroken, en de laatste mast van 359,7 meter werd in 2017 gesloopt, waarmee een einde kwam aan de radiouitzendingen vanaf deze locatie. Gedurende zijn bestaan heeft de zendlocatie Zehlendorf diverse radiostations gefaciliteerd, waaronder de centrale langegolfzender van de DDR en later programma’s van MEGARADIO en de Voice of Russia. Afbeeldingen: Zendlocatie Zehlendorf (Wikimedia Commons)

Een kwart eeuw geleden hielden de medewerkers van de vroegere zeezender Veronica een twaalfdaagse reünie vanuit hun oude studio Lapershoek in Hilversum. De impact daarvan op mij was toen enorm. Geboren in 1967 had ik 192 of 538 nooit bewust gehoord. Wel onbewust, want Veronica stond in onze huiskamer en auto altijd aan. Toen ik in 1976 de muziek ontdekte en radio ging luisteren, klonken sommige geluiden op die vrijdagavond op Hilversum III - het enige uurtje Veronica toen - mij dan ook bekend in de oren. De Veronica, Veronica-tune (gespeeld door Cees Schrama en zijn band, weet ik nu), de Nummer 1-jingle van Tom Collins, de stem van Lex Harding. Omdat het publieke Veronica goed was in het uitventen van het eigen verleden (door in programma's als Mono en in gelegenheidsuitzendingen (25 jaar Veronica in 1984) oude fragmenten te laten horen) én ik zeer in radio geïnteresseerd was, leerde ik al snel over het roemruchte zeeverleden van die omroep. In augustus 1999 heb ik al een radio-archiefje. Maar omdat mijn voorbeeld in deze, Ad Bouman, in de programma's over het oude Veronica altijd fragmenten draait, bewaar ook ik alleen fragmenten. Op zaterdag 21 augustus 1999 zit ik bij de radio met een stapel cassettes. Veronica-veteranen Ad Bouman en Juul Geleick hebben een gelegenheidsfrequentie gekregen om twaalf dagen lang op de middengolf het oude Veronica-gevoel nog één keer live terug te brengen. De Veronica-programma's werden altijd vanaf zee uitgezonden, maar twee dagen van tevoren opgenomen. Veel van die tapes waren bewaard. Zodoende kon Veronica, zo'n beetje als enige, al die jaren het eigen verleden in studiokwaliteit recyclen. Maar nu zouden voor het eerst sinds 1974 die oude programma's op ongeveer het oorspronkelijke tijdstip integraal worden herhaald. Ik begon om 10 uur op te nemen. Niet de platen natuurlijk, alleen de stem van Tom Collins. 'Is het niet leuker om die hele programma's te bewaren', zei mijn vrouw. EUREKA! Weer 25 jaar later De Veronica 12-daagse is vandaag net zolang geleden als het verdwijnen van de zeezenders toen was. Van de oud-deejays van toen, die enthousiast meededen aan de reünie, zijn er vele overleden: Tom Mulder, Hans Mondt, Rob Out, Jan van Veen, Cees van Zijtveld, de directeuren Verweij. Tineke de Nooij, toen centrale presentator, maakte in die uitzendingen grapjes over een 50-jarige jubileumuitzending. Die zou nu zijn. 'Dat wordt dan vanuit Huize Avondrood, zei ze toen. Inmiddels woont ze zelf in het Rosa Spier Huis en werken de laatste oud-medewerkers vandaag mee aan herdenkingen zoals op Radio 5. Maar goed, die radioverzameling van mij. Dankzij het internet heeft het verzamelen van 'oude radio' een vlucht genomen. Waar vroeger oude mannen veel geld vroegen voor een derde of vierdegraads kopie van een oud radioprogramma, zijn er nu fora waar radiogekken als ik oud materiaal uitwisselen. Gewoon, als mp3'tjes. Dat ik meer dan 10.000 uur oude radio heb - zeezenders, publieke omroep, Nederlands, Amerikaans, Engels, Vlaams, Duits en van 1925 tot nu - is een afwijking. En ik heb zeker niet altijd zin om me in dat verleden te wentelen. Maar het feit dat ik een verdwenen programma op kán zetten en dus niet ben veroordeeld tot de kapotgeformatteeerde radio van 2024 is geweldig. Dankzij Veronica 1224 in 1999 en dankzij de opmerkzaamheid van mijn vrouw. Edwin Wendt, 31 augustus 2024 Afbeelding: Norderney van Radio Veronica (Nationaal Archief / Hans Peters, Hans / Anefo / Wikipedia)

Adriaan Van Landschoot is, naar nu bekend is geworden, op maandag 21 april 2025 overleden, op de dag dat hij 77 jaar werd. Zijn lichaam werd aangetroffen in het water aan de Blekersdijk in Gent. Volgens het parket van Oost-Vlaanderen gaat het om een wanhoopsdaad. Van Landschoot werd geboren op 21 april 1948 in Assenede. Hij begon zijn loopbaan als kapper, maar bouwde al snel een carrière uit in de muziekwereld. In de jaren 70 en 80 richtte hij meerdere platenlabels op, waaronder ADM, en was hij betrokken bij succesvolle Belgische acts zoals Dream Express, LLD, Pop In Wonderland en Stella. Hij stond mee aan de basis van de carrières van artiesten als Petra, Good Shape en Enzo. Zijn producties waren regelmatig te zien in het populaire muziekprogramma Tien Om Te Zien. Met het klassieke crossoverproject Adya, dat hij oprichtte, boekte Van Landschoot ook internationaal succes. In samenwerking met onder meer het London Philharmonic Orchestra bereikte hij hoge noteringen in de hitlijsten in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Ook produceerde hij de Vlaamse hit Schat, wat kost een zoen van jou van zanger Francis. Naast zijn werk als producent was Van Landschoot ook actief in de radiowereld. In 1973 richtte hij Radio Atlantis op. Het station zond uit vanaf een schip op de Noordzee, geïnspireerd op zeezenders als Radio Veronica. Van Landschoot maakte ook naam als voorvechter van Vlaamse muziek. In de jaren 80 kwam hij onverwacht in beeld tijdens een live-uitzending van het journaal op de VRT, waar hij pleitte voor meer aandacht voor Vlaamse artiesten op de nationale radio. Deze actie kreeg ruime media-aandacht en wordt vaak genoemd als kantelpunt in het beleid rond Vlaamse muziek op de openbare omroep. In de latere jaren van zijn leven kampte Van Landschoot met de ziekte van Parkinson. Afbeelding: Adriaan Van Landschoot in 2009

De Russische dienst van Radio Svoboda, onderdeel van Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL), is met ingang van 15 april 2025 gestopt met haar uitzendingen op de middengolffrequentie 1386 kHz. De programma’s blijven echter beschikbaar via digitale platforms, waaronder de officiële website Svoboda.org, YouTube, satelliet (Eutelsat Hotbird 13G) en diverse podcastdiensten. Ook via Telegram blijven de uitzendingen bereikbaar. De stopzetting van de AM-uitzendingen vindt plaats te midden van een juridische en financiële strijd tussen RFE/RL en het Amerikaanse overheidsagentschap USAGM (U.S. Agency for Global Media), dat verantwoordelijk is voor de financiering van de zender. RFE/RL voert in Washington D.C. een rechtszaak waarin het eist dat USAGM de eerder door het Amerikaanse Congres goedgekeurde 75 miljoen dollar alsnog beschikbaar stelt voor het lopende begrotingsjaar. Hoewel het agentschap op 15 maart de betaling bevroren heeft, zijn er op last van de rechter tijdelijke betalingen hervat. USAGM verklaart dat de bevriezing past binnen bredere inspanningen van de Amerikaanse overheid om overheidsuitgaven te verminderen en inefficiëntie te bestrijden. Radio Svoboda kent een lange geschiedenis. De Russische dienst begon haar uitzendingen in 1953 op korte golf en werd bekend vanwege haar berichtgeving tijdens de Koude Oorlog. In de jaren 1990 werd ook uitgezonden via FM-frequenties in Rusland, met heruitzendingen in tientallen regio’s. Deze verspreidingsstructuur werd echter afgebouwd na het aantreden van Vladimir Poetin. Sinds 2017 is Radio Svoboda door de Russische overheid aangemerkt als “buitenlandse agent”, en sinds 2024 als “ongewenste organisatie”. De huidige situatie roept internationale bezorgdheid op. Verschillende Amerikaanse congresleden, Europese politici en mensenrechtenorganisaties roepen de VS op om mediavrijheid te waarborgen en journalisten die werken onder de paraplu van USAGM te beschermen. De toekomst van RFE/RL en haar Russische dienst lijkt mede afhankelijk van de uitkomst van de rechtszaak en politieke beslissingen in Washington.