Doorzoek de gemeenschap

Hierbij het In Memoriam dat ik maakte voor 40 Up Radio ter gelegenheid van het overlijden van Hubert van Hoof. Je hoort fragmenten uit onder meer De Noen Show, Op Slag van Maandag, Paraplu en Weg Met de Generatiekloof, een bezoek aan Wolfman Jack, gedeelten uit een gesprrek met L1 en toepasselijke Hubert-muziek. Samenstelling door mijzelf, Edwin Wendt. https://dev.40upradio.nl/index.php/podcast/hubert-on-the-air-in-memoriam-07-01-2024/ Vanaf deze pagina naar 'programmering'- zondag - Hubert On the Air - uitzending 7 januari.

Dat nou uitgerekend Patrick Kicken de noodklok moet luiden over de commercieel klinkende nieuwe koers van 3FM. Dat Kicken het na één uitzenddag in het nieuwe schema '538 Light' noemt, lijkt terecht. Kicken was echter ook een van de vele 'wolven in het bos' die in de afgelopen jaren op elke slak zout legde waar het 3FM betrof en menig luisterrapport reageerde dat 3FM echt verkeerd bezig was. Natuurlijk moest er worden ingegrepen vanwege de kelderende luistercijfers. Overdag dan. Maar het schrappen van avondshow 3 Voor 12 is en blijft een onbegrijpelijke keuze. Het enige programma waarmee 3FM zich wezenlijk onderscheidt van elk ander pop- en rockstation in het Nederlands taalgebied, werd door Kicken betiteld als een welkome ingreep in 'die alternatieve shizzle van de VPRO'. Prima als een programma dat - met zijn voorlopers - al decennia bewijst de vinger aan de pols te houden van het clubcircuit je geen hol interesseert. Schudt de hand van de nieuwe zenderbaas, die het ook enkel afrekent op luistercijfers. Maar ga dan niet interessant lopen doen in de Telegraaf dat je het zo erg vindt. For the record: net als Kicken ben ik ook oud-medewerker van 3FM en gaat de zender ons beiden aan het hart. Hij zat er achter de microfoon, ik werkte achter de schermen. En o ja: hij voor de TROS, ik voor de VARA. Misschien zit daar toch een verschil. Patrick Kicken in De Telegraaf: 3FM doet alsof het een commerciële zender is | Radiowereld Edwin Wendt, 13 september 2022

Veertig jaar, ouder wilde Felix Meurders niet worden als disc-jockey. Sport, politiek, actualiteiten, overal konden ze hem voor blijven inzetten, maar plaatjes draaien, dat moest de jongere generatie maar doen. In augustus 1986, bij terugkeer van vakantie, vertelde Felix zijn VARA Radio 3-chef dat hij die week 40 was geworden en – dus – wilde stoppen met zijn deejaywerk. Een afscheidsprogramma, daar had hij geen zin in. En wég was de beste deejay van Nederland. ‘Fast forward’ naar januari 2021: 34 jaar en vijf maanden, een half mensenleven en zowat een hele carrière later. In ‘FM op 5’ is Felix Meurders sinds 2 januari terug als deejay. Niet op 3FM natuurlijk, maar op Radio 5. De zender die door sommigen als de ‘bejaardenzender’ wordt betiteld, maar ondertussen zónder etherfrequentie twee keer zoveel luisteraars heeft als 3FM. Werd de inmiddels 74-jarige Meurders in zijn vorige radioleven, bij Spijkers Met Koppen op Radio 2, door medepresentator Dolf Jansen en de cabaretiers nog weleens geplaagd met zijn senioriteit, op 5 is hij binnengehaald als held door zijn generatiegenoten die hem nog kennen als collega – of luisteraar - van Hilversum III. Zo is Tineke de Nooij niet vergeten hoe het NOS-team van Hilversum III, waar Felix onderdeel van was , haar in 1974 gastvrij binnenhaalde toen zeezender Veronica moest stoppen. Nu was het haar beurt om Felix een warm welkom op zijn nieuwe zender te bereiden. De grote vraag was natuurlijk of hij het nog kan, een programma maken met zelfgekozen plaatjes, gepresenteerd met vaart en humor en een beetje ondeugd? Om met de muziek te beginnen, die was van ouderwets VARA-dinsdagniveau. VARA-producer uit de jaren zeventig Rolf Kroes stelde dat de dinsdag altijd muziek uit alle decennia van de pophistorie bevatte. Inderdaad, ‘FM op 5 ‘ bevatte klassiekers uit elk decennium vanaf de fifties – Don & Phil, The Stones, The Who, Kate Bush, Abba, Pretenders, Common Linnets - naast minder bekend oud werk: een albumtrack van Sting, van Solomon Burke en eentje van Springsteen en bijna vergeten singles van Barrett Strong, The Staple Singers en Edwyn Collins. Uit Nederland niet alleen een evergreen als Laat Me van Shaffy, maar ook Daniël Lohues – ‘Dat vinden ze in Drenthe leuk’ – en uit Felix’ eigen Limburg Arno Adams. Frank Boeijen kwam uit het Spijkers-live-archief, ‘Een Klank van de VARA-plank’, heette dat vroeger op dinsdag. Een échte Meurders-radiohit uit 1977 werd uit de kast getrokken, Evelyne, en Felix belde met maker Bert Deconinck om met een knipoog te informeren hoeveel Evelynes hij tussen de lakens had gehad: best veel, maar die wilde jaren zijn voorbij sinds Bert een vaste vriendin heeft. Dan de presentatie. Heerlijk om te horen hoe de 74-jarige Felix nog steeds weet te versnellen op een intro als The Last Time van The Stones en even later kiest voor een kernachtige, droge aankondiging in de beste Nationale Hitparade-traditie: ‘The Who’. Dat zijn programma de opvolger is van Nederland Zingt Gospel wordt aan het begin van elk uur gememoreerd met een plaat in gospelstijl en met een verwijzing om vooral te luisteren naar het verplaatste EO-programma die avond. De te verwachten Felix-knipoog blijft achterwege. Een paar korte telefoongesprekjes met mensen die deze zaterdag iets vermeldenswaard meemaken, geven het programma een luchtig magazinekarakter. Met 45 jaar radiojournalistiek in de achterzak is dit Meurders wel toevertrouwd. Een niet al te bijzonder spelletje – Wie belt als eerste het ‘geheime telefoonnummer?’ - krijgt wel erg veel aandacht en wordt nét iets te vaak opnieuw uitgelegd. Hopelijk behoort dit tot de kinderziektes waar Meurders en redacteur Nicolette Schouten snel aan gaan schaven zodat ‘FM op 5’ het beste programma van de zender wordt, net als Gesodemeurders dat in de jaren ’70 en ’80 was op Hilversum III. Edwin Wendt, 4 januari 2021 Afbeelding: Felix Meurders (foto Vincent Schriel)

De BUMA-Industry Award. Een onderscheiding deze week toegekend aan Frits Spits voor zijn verdiensten voor de Nederlandstalige muziek. Op zich een terechte waardering voor deze grote vakman. Toch hoort er wat perspectief bij. In de Avondspits (1978-1988 en 1990-1995) presenteerde hij de Nederlandstalige Popweek, een paar keer per jaar vanaf december '82. De hausse aan NL-pop die in dat jaar begon, was vooral gefaciliteerd door de VARA, die al vanaf 1978 beginnende, nog niet gecontracteerde bandjes als Klein Orkest, Toontje Lager, The Scène, Het Goede Doel en Doe Maar studiotijd in de VARA-studio (twee hele opnamedagen met een NOS-technicus) en zendtijd op Hilversum 3 (uitgebreid in De Popkrant op radio en TV en iets gecomprimeerder in andere VARA- programma's) gaf. Spits speelde daar toen nog geen bepalende rol in. Wel kun je zeggen dat hij er bij de VARA, waar hij tot 1982 naast de NOS-Avondspits voor werkte, loyaal aan meehielp. VARA-producers Rolf Kroes en Koos Zwart waren de echte wegbereiders. Maar wie kent hen nog? Frits wel. Nadat ik bovenstaande tekst op Facebook had gepubliceerd, kreeg ik een reactie van Jan van der Plas. Deze muzikant, muziekjournalist, Neerlandicus en jarenlang belangenbehartiger voor de popsector, herinnert zich zijn eigen begindagen als frontman van de Katwijkse band Les Zazous. Nooit grootschalig doorgebroken in Nederland, maar wel een aantal jaren behorend tot de subtop in het clubcircuit. “Begin jaren tachtig werden wij met Les Zazous in de polder gescout door Rolf Kroes. Hij reisde stad en land af om bands voor De Popkrant te scouten. Hij maakte ons wegwijs in de studio en Hilversum. Dat deed hij niet alleen voor ons, maar ook voor Het Goede Doel, What Fun!, The Dutch, The Scene, Doe Maar, Het Klein Orkest en al die andere bands die opnamen mochten maken voor De Popkrant. Voor de Nederpop was hij van onschatbare waarde.” Edwin Wendt: 8 oktober 2020

Zijn naam ontbrak in een nota bene door de VARA zelf verspreide 'Top 40 aller tijden' met belangrijke radiomakers die vorig jaar verscheen vanwege honderd jaar radio. Namen als Gerard Ekdom, Jack Spijkerman en Sjors Fröhlich spraken kennelijk meer tot de verbeelding. Blijkbaar is vergeten dat de afgelopen week op 88-jarige leeftijd overleden Aad Bos behoorde tot de écht groten van de naoorlogse radio. Vanaf de late jaren vijftig was hij medebepalend voor de vooruitstrevende manier waarop de VARA omging met muziek: eigen opnamen in de VARA-studio's, opnamen van concerten in het land. In de programma's ging het niet om singletjes en hitjes, maar om een bewuste keuze uit het beste nieuwe materiaal dat die week was uitgekomen. Aad Bos had zelf een persoonlijke voorkeur voor jazz, maar hij vond dat een maker van een muziekprogramma een brede kennis van alle genres moest hebben. Wat de VARA al deed voor de jazz, eigen opnamen in de VARA-studio maken en concerten in het land opnemen voor uitzending, gebeurde vanaf de tweede helft van de jaren zestig ook met de popmuziek: beat, progressieve pop, later met punk en new wave. Het is zelfs de vraag of de hausse aan Nederlandstalige pop (Doe Maar, Klein Orkest, The Scene) er zonder de VARA en zonder initiator Aad Bos was geweest: het was de VARA die in 1978 besloot voortaan elke week een nieuw bandje zonder platencontract twee dagen studiotijd te geven. Bovengenoemde bands behoren tot de honderden die zo hun eerste professionele opnamen ('Een klank...van de VARA-plank') maakten en zonder plaat toch veelvuldig op de radio werden gedraaid. Onder leiding van Aad Bos groeide de VARA-muziekradio, de dinsdag op Hilversum III, uit tot een plek waar popmuziek volwassen werd benaderd. De makers waren zoals gemeld niet alleen gekozen om hun vlotte babbel, maar ook om hun muziekkennis. De voorkeuren van deze makers en samenstellers waren voor de VARA belangrijker waren dan populariteit in de hitparade. Waar andere omroepen zich richtten op singletjes en hitjes, zag de VARA dat de LP, het 'album', vanaf circa 1970 het belangrijkste medium voor díe muziek en de VARA werd en draaide van nieuwe albums de nummers die zij het beste vond. Soms waren dat de singles, soms niet. Hoewel Aad Bos al 33 was toen in 1965 Hilversum III begon, is het is niet overdreven hem de 'architect' te noemen van de VARA-dinsdag. Hij haalde Felix Meurders, Leo van der Goot, Frits Spits, Alfred Lagarde en Peter Holland naar de VARA. Als je grote radiomakers zoekt: dit zijn ze. Bos was een baken binnen het dolende clubje dat de VARA- Radio 3 was toen ik er eind 80s/ begin 90s een paar jaar mocht werken. Helaas had hij toen al een rol op de achtergrond. Van zijn eigen programma's vond ikzelf met name Het Zondagse Gezicht van de VARA op 3 een genot om naar te luisteren. Toen het in april 1979 begon, was ik 11 en zat ik de hele week met mijn cassettedeck bij Hilversum III. Bos behoorde tot de school van 'een plaat draai je helemaal', interessant voor een thuistaper als ik, die naast de Nationale Hitparade van Felix al snel méér muziek en andere muziek wilde. Aad bood dat. Op zondag van 11.00 tot 14.00 uur hoorde ik mooie nieuwe albumtracks, voorzien van interessante achtergrondinfo, elke week rond 12.30 uur een klein halfuurtje actuele live-muziek ('het Rondje Live') en om 11.40 en 13.40 de Zilveren Plaat en de Koperen Plaat: aandacht voor platen die – je raadt het al – die week precies 25 en 12,5 jaar oud waren. Aad Bos draaide niet alleen dat ene nummer, maar liet ook andere versies in totaal andere genres horen, zodat het vaak een kwartier lang over één nummer ging. Helaas werd het programma later bekort tot tweeënhalf uur, twee uur en uiteindelijk een uurtje en verdween het na vijfenhalf jaar helemaal. Bos ging nog wel een paar jaar verder in de dinsdagnacht, tot 1986. Mensen die het in 2020 bij de radio voor het zeggen hebben, vinden dat dit alle radiowetten tart: op zondagochtend en -middag drie uur lang actuele albumtracks, livemuziek en een afwisseling van pop, rock, Nederlandstalig luisterlied, jazz en blues en een écht diepe duik in een moment uit de pophistorie. Ik leerde het programma als piepjonge, leergierige luisteraar kennen voordat ik de Hilversumse mores (en die bij de VARA zelf) van binnenuit leerde kennen, tien jaar later, in een tijd dat angst en voorzichtigheid het helaas ook bij die omroep hadden overgenomen. Aad Bos is een monument van een manier van radiomaken waarin liefde en passie voor en kennis van de muziek vooropstonden en die in ieder geval mij onnoemelijk veel mooie luisteruren heeft opgeleverd. En een onuitroeibare liefde voor een prachtig medium. Van de hierboven genoemde mensen zijn alleen Felix en Frits nog actief op de landelijke radio. Aan hen zal het niet liggen. Hopelijk heeft Aad Bos bij meer mensen het vlammetje ontstoken. Edwin Wendt, 2 maart 2020. Afbeelding: Aad Bos (foto collectie Beeld en Geluid)

De radiozender die ooit in populariteit het vlaggenschip van de publieke omroep was, 3FM – heeft een absoluut dieptepunt in populariteit bereikt. Dit leidt tot veel leedvermaak op de sociale media. Helaas wekt het merendeel van de ‘reaguurders’ niet de indruk de zender in de afgelopen jaren nog wel eens beluisterd te hebben. Inderdaad, 3FM heeft een stevig (imago-) probleem, omdat kennelijk niemand de zender weet te vinden. De radiobaas van de NPO, Jurre Bosman, heeft aangekondigd dat hij dit jaar gaat ingrijpen. Daadkracht, staat altijd goed op je cv. Daarbij wordt eraan voorbijgegaan dat 3FM een duidelijk alternatief biedt voor de hitjes op de commerciële zenders, met uitzondering van het vorig jaar herrezen KINK FM. Wat 3FM doet, is verwant aan wat KINK laat horen, al moet worden gezegd dat het profiel van KINK ('festivalmuziek') duidelijker is. Dat station heeft dan ook geen erfenis mee te torsen dat ‘vroeger alles beter was’. Op KINK gidsen Michiel Veenstra (ex 3FM), Tim op ’t Broek en Femke van der Veen hun luisteraars door het alternatieve muziekaanbod. Op 3FM bieden met name Eva Koreman, Vera Siemons en Sagid Carter in de avonduren zeven dagen per week een prachtige staalkaart van relevante nieuwe pop, rock en dance, van plaat en live in de studio. Met passie en verstand van zaken. Daarnaast heeft de zender een recente pedorel van een daarna direct ontslagen jock in haar voordeel omgedraaid door te komen met - in zijn voormalige zendtijd - een reeks themaprogramma 's over jongerenonderwerpen (seks, relaties, onzekerheid). Heel triest als deze zender wordt afgerekend op de luistercijfers en de onwetendheid van teveel kennelijk onverschillige mensen. De ‘architect’ van dit nieuwe 3FM Sharid Alles heeft de cijfers tegen en zal vroeg of laat wel moeten opstappen of de eer aan zichzelf houden. Dat zou heel zonde zijn. Het is – om maar iets te noemen – aan haar te danken dat de drie jaar geleden door toenmalig 3FM-jock Roosmarijn Reijmer geuite hartekreet dat er ook eens ruimte moest komen voor vrouwelijke jocks niet meer van toepassing is. Anno 2020 is de helft van de totale 3FM-zendtijd door vrouwen ingevuld. Inderdaad, voer voor de zuurpruimen, die roepen dat deejay geen vrouwenberoep is. Zoals burgemeester, Kamerlid (of zelfs stemgerechtigde) dat eerst ook niet waren? Want Eva, Sagid, Vera, Jorien en Angelique zijn géén excuus-Truusjes, maar vrouwen met verstand van zaken en liefde voor de muziek, waarbij de een (Sagid, Eva) wat beter dan de ander in staat is die liefde op de luisteraar over te brengen. Werkvolk en talenten door en naast elkaar. ’t Zijn net mannen, zou je zeggen. Als baas Sharid Alles inderdaad weg gaat of weg moet, is te hopen dat een opvolger in ieder geval die avonden intact laat. De pogingen van Alles om die muziek te laten doorstromen naar de daguren (wat wel degelijk gebeurt) worden kennelijk onvoldoende op waarde geschat. Omdat radio nu eenmaal slow business is. Edwin Wendt, 22 februari 2020.

De radiowereld is weer eens te klein na een stuntje van Stenders: 'Helaas, geen tijd meer' voor Borsato in de Top 2000. Schande spreken luisteraars én vreemd genoeg collega's. Stenders is gewoon een goeie deejay. Dat betekent dat hij geen robot is, maar een mens van vlees en bloed én een muzikale smaak. Vanwege die muzikale zendingsdrang is ie ooit radio gaan maken. In tegenstelling tot veel vakgenoten kun je dat bij hem nog wél horen. Dus oprecht geuite verbazing over het 200 plaatsen zakken van Sunshine of your love 'terwijl dit in de Top 2000 hét jaar van het eerbetoon aan de overleden Cream-drummer Ginger Baker had moeten zijn'. Aan Borsato heeft ie een hekel, dus deelt ie even een speldenprikje uit. In een hitlijst. Zo deed Felix Meurders dat ook wel. Maar hij niet alleen. Iedereen is vergeten dat de tijdgenoten van Felix, Ferry Maat en Lex Harding ook platen uit de hitparade sterk bekritiseerden (Lex noemde in de Top 40 Rappers Delight 'de slechtst plaat van de hele jaren zeventig'. Zal ie spijt van hebben gehad toen de rap in '80/'81 dé trend was geworden) of zelfs weigerden te draaien (Ferry Maat: Gijzelaar, In de disco). Alleen Felix had de naam altijd kritisch te zijn. Aanvankelijk ('73/'78) verpakte die zijn kritiek in leuke woordspelingen, maar toen de hitparade naar een derderangs tijdstip was verbannen, werd Meurders als hitparadepresentator chagrijnig en werd zijn commentaar dat ook. Dus stopte hij met de hitparade. Wat Stenders ook al decennia geleden deed. In zijn eigen programma's laat ook Stenders zijn muzikale voorkeur doorklinken, net als zijn voorbeelden Meurders en Goot dat deden. In de Top 2000 staan overwegend geweldige nummers. 'de Stand van het Land' noemt Stenders de lijst dan ook met respect. Hij zal er graag aan meepresenteren. Als er dan een enkele 'kutplaat' tussendoor komt, mag hij dat van mij laten merken. Graag zelfs. Edwin Wendt, 27 december 2019

Rob Stenders, van juni 1986 tot oktober 1987 presentator van VARA's Verrukkelijke 15, vroeg zijn luisteraars op Radio 2 deze week om hun favoriete platen uit die legendarische alternatieve hitlijst. Waar komt de Verrukkelijke 15 (1983-1989) eigenlijk vandaan? Eind 1978 moest Felix Meurders, freelance programmamaker op verschillende zenders en deejay voor VARA en NOS, stoppen met de Nationale Hitparade op het best denkbare tijdstip op Hilversum 3, vrijdagmiddag van 4 tot 6. De Veronica Omroep Organisatie (VOO) zou extra zendtijd krijgen en Lex Harding had de indelers van de zenders wijsgemaakt dat ze op dat tijdstip net zo goed de VOO zendtijd konden geven. Dan zou de VOO wel wat inschikken op andere zenders. De bazen hadden meer op met klassieke muziek dan met die popherrie, dus die vonden het wel best. De Nationale Hitparade zou naar de zondagavond gaan. Ook mooi toch? (NOT!). Tussen de hitparadewisseling en de definitieve herindeling van de zenders zaten drie maanden, van 1 januari tot 1 april 1979. Had dé hitparade van Hilversum ineens geen zendtijd en de 'concurrent' van de VOO had de tijd van Felix ingepikt. De Nationale Hitparade werd tijdelijk verbannen naar woensdagavond van 19.00 tot 19.30 (!) uur. Felix wilde eigenlijk stoppen en diende een plan in voor een 'alternatieve hitparade', die op die zondagavond door de NOS zou kunnen worden uitgezonden. Felix had een programma in gedachten waarbij goede nieuwe platen zouden worden gedraaid, becommentarieerd door de popkenners van die dagen en waarin die hitlijst een leidraad zou zijn. De NOS-leiding zag het niet zitten, dus Felix laadde zich maar weer op voor een nieuw rondje gewone hits. In de resterende maanden van '79 klonk de show best lekker, had dezelfde vaart als op de vrijdagmiddag, maar in de loop van 1980 werd de tegenzin van Felix steeds duidelijker hoorbaar. Eind '81 droeg hij het stokje over aan Frits Spits. Toen de VARA-dinsdag - waar Felix sinds oktober 1974 aan meewerkte - in 1983 een 'meer herkenbare' koers wilde gaan varen (er werd fantastische muziek gedraaid, maar die viel wat tussen wal en schip), kwam Felix' oude ideetje van die alternatieve hitparade weer boven drijven. Per 1 oktober 1983 presenteerde Jeroen Soer de Verrukkelijke 15. De inhoud van het muziekpakket werd volledig door de H3-ploeg van de VARA bepaald, luisteraars stemden over de volgorde van de top-15 uit de hitlijst van die week plus door de deejays en producers aangedragen tips. Daarbij speelde niet mee of een plaat op single stond of niet. In een van de eerste weken tipte Felix Meurders een eigen live-opname van VARA, gemaakt tijdens de anti-kernwapendemonstratie op het Malieveld. Over de Muur van Klein Orkest was puur voor die demonstratie geschreven, maar Felix herkende een evergreen. De V15-stemmers deden mee en Over de Muur stond wekenlang op 1. Naderhand verwaterde die Verrukkelijke 15. Er kwamen nieuwe deejays, die stiekem (of openlijk) liever bij Veronica werkten en met dat alternatieve gedoe niet zoveel op hadden. Bovendien werd de input van de eigen deejays via dat tiplijstje op zeker moment zelfs geschrapt. De ooit bijzondere Verrukkelijke 15 was verworden tot een tweedehands Top 40 met 25 platen te weinig. De laatste uitzending, najaar 1989, kwam eigenlijk een jaar of twee te laat. Het vuur van de Verrukkelijke 15 werd een paar jaar later weer opgepookt via de commerciele radiozender KINK FM. Opgezet vanuit Veronica, maar wel door oud-VARA-mensen als Jan Hoogesteijn, Rob Stenders en Alfred Lagarde. De eigen alternatieve hitlijst van die zender heette Outlaw 41. Presentator Arjen Grolleman (net als Jeroen Soer ook al overleden) gebruikte de oude tune van de Verrukkelijke 15 voor de Outlaw 41. Je zou het een eerbetoon kunnen noemen. Sinds 1 februari is KINK terug en daarmee ook de Outlaw 41. Opnieuw met die oude tune? Luister, en oordeel zelf. Edwin Wendt, 8 februari 2019.

Over Bart, Veronica het Theater en…mijzelf. ‘Veronica gaat Radio 5 overnemen!’ reageerde op Facebook een aantal mensen opgetogen op het nieuws dat Bart van Leeuwen de nieuwe presentator wordt van Theater van het Sentiment. Ik sprak in een eerste reactie de hoop uit dat de mensen die meeuwen en Drie-In-Eén-jingles verwachten het verkeerd zouden hebben. Bart stelde me gerust: Theater van het Sentiment wordt geen ‘Goud van Oud 2.0’. Weliswaar is hij na Tineke, Jeroen van Inkel en Jan van Veen – die ook per 1 januari op Radio 5 debuteert – de vierde ‘Veronicaan’ op 5, Bart stapt in een bestaand programma, waar de anderen vooral zichzelf en hun eigen programma meebrengen. Voor de duidelijkheid: ik ben een hartstochtelijk Veronica-liefhebber. Qua leeftijd ben ik te jong om de zeezenders ‘live’ te hebben meegemaakt, sinds de jaren tachtig zorgde Ad Bouman ervoor dat al die historische fragmenten te horen waren in VOO-programma’s als Mono en later De Avond van het Sentiment. De ultieme belevenis was voor mij de herdenking van ’25 jaar 31 augustus’ in de zomer van 1999. Twaalf dagen lang zond Veronica een reünieprogramma uit vanuit Lapershoek. Tineke maakte dagelijks live-programma’s in gesprek met oud-collega’s, het geheel werd uitgezonden op 1224 middengolf. De meeste uren werden gevuld met historische programmabanden uit het archief van Adje en Juul. Voor het eerst hoorde ik op zaterdagmorgen 20 augustus 1999 een volledig uur Tom Collins Show uit mei 1971. In het uur erna waren Jan van Veen en Willem van Kooten te gast bij Tineke, ’s middags werd een volledige Nationale Zaterdagmiddag Gebeurtenis uitgezonden met Lex en Will zoals ze begin jaren zeventig klonken. Daarna Goud van Out uit ‘68 en Joost Mag het Weten uit ‘66. En dat was nog maar de eerste dag! Van Veen zou een uurtje blijven, beloofde hij die zaterdag, maar hij is twaalf dagen lang niet weggegaan. Hé, we zijn ook in Arnhem te ontvangen, belde hij opgetogen naar de studio. Mijn cassetterecorder draaide overuren: complete uren Joost Mag Het Weten, Top 40, Lexjo, Ook Goeiemorgen met Harmen Siezen, Eddy Becker, Tom Collins, Klaas Vaak en Bart van Leeuwen, Goud van Out en de Rob Out Show en veel meer moois. Bijna 20 jaar later heb ik mede dankzij contacten via internet een mega-radioarchief met duizenden uren historische radio (ieder heeft recht op zijn afwijking toch?), maar die interesse in oude radioprogrammafragmenten, ontwaakt dankzij Ad Bouman in de vroege jaren tachtig bij de VOO, veranderde in een verzameling complete programma’s die begon bij Veronica 1224 in 1999 (de reünie van 2004 was ook mooi, met Bart als ‘host’). De cirkel was voor mij rond toen ik rond 2010 een paar jaar deel uitmaakte van de redactie van Theater van het Sentiment. Legaal grasduinen in de radioarchieven van de omroep en het materiaal monteren tot mooie collages voor een fantastisch programma. Toen de KRO 85 jaar bestond in 2010 maakte ik – deels uit Beeld & Geluid, maar vooral uit mijn eigen archief - 24 blokjes historische KRO-audio voor de vier feestafleveringen van het Theater. Anno 2019 wordt dat programma geen twaalf uur per week meer uitgezonden, de redactie bestaat ook niet meer uit twee presentatoren, drie muzieksamenstellers, vier redacteuren, een regisseur en een eindredacteur. Het Theater is veranderd en dat is goed, maar de naam is niet voor niets gehandhaafd. Het Theater van het Sentiment staat ergens voor. Niet alleen vanwege die paar jaartjes letterlijk en figuurlijk ‘aan boord’ van de Norderney en de MV Mi Amigo, maar juist vanwege al zijn andere veelzijdige radiowerk kan Bart van Leeuwen de perfecte kapitein worden van dit vlaggenschip van de NPO. Edwin Wendt, 10 december 2018 Foto: Bart van Leeuwen (Harm ten Brink)

Met de start van het middagprogramma van Frank van der Lende heeft 3FM een begin gemaakt de vernieuwing van de programmering, die in augustus wordt voltooid. Oudgedienden Rob Stenders en Gerard Ekdom maken dan (naar verluid vrijwillig) plaats voor de jonge garde. Hoewel dat laatste relatief is. Timur Perlin, die samen met Rámon Verkoeijen het lunchprogramma gaat verzorgen, werd vorige week 39 jaar. Zenderbaas Wilbert Mutsaers liet in diverse interviews doorschemeren dat hij op geen enkele manier bezig is met paniekvoetbal, zoals wel werd gesuggereerd toen enkele maanden geleden kort na elkaar Coen & Sander én Gerard Ekdom hun vertrek van ‘3’ aankondigden. Intussen verdwijnen hun programma’s veel eerder van de zender dan ze zelf hadden verwacht. Gá dan maar, moet Multsaers hebben gedacht. De opvolgers, eigen kweek van 3FM, stonden allang klaar. In zijn eerste week bij daglicht moest Frank van der Lende nog wat zoeken naar zijn vorm. Wat al wel duidelijk is, is dat de zender heeft gekozen voor een radicaal ander geluid op dit tijdstip. 3FM bestrijdt Coen & Sander niet met hun eigen wapens –bijvoorbeeld door een duo als Timor & Rámon er tegenover te zetten- maar kiest voor een eigen koers. En koers waarin de muziek weer het belangrijkste ingrediënt is. Frank is open over zichzelf en over wat hem bezighoudt, maar verliest zich niet in minutenlange monologen of tweegesprekken over allerhande onderwerpen. Hij draait platen, speelt er een spelletje bij en vertelt zo nu en dan wat eigenaardigs. Wie meer over Frank wilde weten, kon op de tropische eerste vrijdag van juni naar het Who The Fuck Is Frank-feest in Utrecht komen. In Stairway to Heaven traden van vier tot zes ’s middags drie live-bands op –kom daar maar eens om op een andere landelijke etherzender op vrijdagmiddag- en luisteraars konden Frank vragen stellen. Over de tattoos op zijn armen, over zijn levenshouding –altijd op zoek naar het positieve in elk mens- over zijn favoriete artiest –Jim Morrison! Dat Frank een muziekliefhebber is, was al duidelijk uit zijn nachtuitzendingen en uit de daguren die hij in de afgelopen maanden al maakte. Deze 26-jarige ging maandag direct vanuit zijn eerste uitzending naar de Ziggodome om daar naar rockdinosaurussen Fleetwood Mac te kijken en luisteren. Dat hij uit dit concert juist het onder Fleetwood Mac-volgers zeer geliefde nummer pikte om de volgende dag op de radio te draaien, is bijzonder. Landslide uit 1975 –door de nog prille Stevie Nicks geschreven voor ‘haar’ Lindsey Buckingham – staat in geen enkele standaardplaylist. Het is juist dankzij de tand des tijds een monument geworden. De decennia vol coke en persoonlijke wrok zijn voorbij en Stevie en Lindsey lopen in 2015 weer hand in hand het podium op om dit nummer, allebei bijna 70 jaar oud, samen ten gehore te brengen. Frank dus, hij was in zijn tienerjaren drummer in punkbandjes en koos, toen hij tussen twee hobby’s moest kiezen, toch voor die andere hobby, de radio, zo vertelde hij vrijdag. Dat kennismakingsprogramma smaakte overigens naar meer. Misschien moet Frank, als zijn bazen het goed vinden, eens overwegen hier een wekelijks uitstapje van te maken: het weekend in vanuit een groot café met livemuziek en rechtstreekse interactie met de luisteraars. Zoals gezegd is de komst van Franks middagshow slechts de voorbode van veel meer veranderingen op 3FM. In de programmering, die inmiddels is gepubliceerd, valt een aantal dingen op. De programmering in het weekend wordt radicaal omgegooid. Op de Mega Top 50 na –overigens wel een uurtje korter- zit zowat geen programma na 1 september nog op hetzelfde tijdstip. Mutsaers heeft ervoor gekozen de talenten die de afgelopen jaren zijn opgeleid te laten doorstromen naar de dagprogrammering in het weekend. Daar was ruimte doordat Timur en Rámon, die voorheen de lunch in het weekend deden, opschuiven naar het doordeweekse lunchblok. Elke deejay was blij met de veranderingen, zegt Mutsaers. Inderdaad zullen Annemieke (de verplaatsing van de ochtend naar de late middag is logisch voor iemand met een progressieve muzieksmaak als zij) en Sander Hoogendoorn (lunch in plaats van weekendontbijt) hun verplaatsing beschouwen als promotie. Het is nog altijd toe te juichen dat de hitparadeterreur uit de jaren 80 op het toenmalige Radio 3 (elke dag een of meer hitparades) voorbij is. Maar elke zichzelf respecterend muziekstation dient een hitparade te hebben. Bovendien zijn in de jaren negentig gemene loopgravenoorlogen uitgevoerd tussen de Top 40 (terug naar ‘de commerciëlen’ waar die ook is begonnen) en de Mega Top 50 (wat uiteindelijk de publieke lijst werd). Dat 3FM een profiel heeft dat niet op hitparademuziek is gericht, is ook toe te juichen. De zender onderscheidt zich ermee van 538 en consorten. Maar die ene hitparade die ze dan hebben, de Mega Top 50, verdient wel een fatsoenlijke uitzendtijd. Twee uurtjes op zaterdagmiddag is dan wat karig. Maar dat is een schoonheidsfout in een programmering die blaakt van het zelfvertrouwen. 3FM vaart al jaren een eigen koers, leidt de eigen talenten op. Die nieuwe namen zijn nu allemaal halverwege de twintig, aldus Mutsaers. Over vijf jaar zijn ze begin dertig. Dan zullen de commerciëlen wel weer bellen, voorspelt hij. Tegenover namen die nu door de commerciële partijen zijn weggekaapt (Coen & Sander, Bart Jan Kuhne van het 3FM nieuws, binnenkort nieuwschef bij 538) staat de komst naar 3FM van Eva Koreman. De voormalige sidekick van Van Inkel is binnenkort te horen op vrijdagavond. Giel Beelen, die elf jaar geleden de strijd aanbond tegen de plaag van deejays met een sidekick, had zijn baas gevraagd of hij op het vernieuwende 3FM ook iets nieuws mocht proberen. Zijn wekelijkse duoshow met Eva Koreman start in september. Wél opmerkelijk: de afzonderlijke omroepen en hun achterbannen spelen vanaf 1 september geen rol van betekenis meer op 3FM. Ruim de helft van alle zendtijd is toegewezen aan BNN. De Avro en de TROS daarentegen, in het verleden niet bepaald de kleinste omroepen en vorig jaar door dwang van bovenaf gefuseerd tot AvroTros, zijn na het vertrek van Gerard Ekdom geheel uit de doordeweekse programmering verdwenen. Alleen op zaterdag en zondag zijn nog een paar AvroTros-programma’s te horen. Timur en Rámon wilden graag de lunchshow doen, aldus Mutsaers. In het verleden moest de zenderbaas dan regelen dat zij op papier van werkgever veranderden (de salarisstrook werd dan voortaan door de Avro in plaats van door BNN betaald). Ook vielen ze dan onder de bevoegdheid van de radiobaas van de AVRO of de TROS. Maar ze waren deejays op 3FM en dat bleven ze. Die tussenstap van de aparte omroep is weg. De door de 3FM-baas gewenste lunchshow stopt, hij zoekt vervangers van zijn gading en geeft vervolgens de zendtijd doodleuk aan de omroep waar deze jongens werken. De NCRV heeft formeel nog wél elke dag 3FM-zendtijd. Maar ook dat is een papieren truc. Het programma van Paul Rabbering, dat toch echt uit de KRO-stal komt, staat nu in de programmering als KRO/NCRV. De afzonderlijke omroepen zijn hiermee, in ieder geval op 3FM, definitief lege hulzen geworden. Edwin Wendt, 8 juni 2015

Voor de meer dan gemiddeld geïnteresseerde muziekliefhebber lijkt de vraag voor de hand liggend: waarom geen Beach Boys, Doors, Abba en andere grote namen uit het verleden prominent in de ‘ultieme 50 jaar 3FM Top 100’? Ik heb me dat ook afgevraagd en ben tot de volgende conclusie gekomen. 3FM, een halve eeuw geleden ontstaan omdat de omroepen een derde radionet wilden vullen met hoogstaande cultuur en- toen daar geen geld voor was- tegen hun zin maar plaatjes zijn gaan draaien –dat kostte niks- vierde afgelopen weekend de 50ste verjaardag. Drie dagen lang draaiden de deejays ‘desert island discs’ van henzelf en van hun luisteraars. Dat waren vooral platen van de afgelopen 20 jaar. Vooropgesteld: het ene uur was bepaald het andere niet. De gelegenheidsduo’s (door loting op een bepaald tijdslot bij elkaar gezet) hadden ook allemaal hun eigen tasjes met LP’s en cd’s bij zich. Muziekliefhebber Annemieke Schollaerdt kwam met Endgame, een verrassende keus van het REM-doorbraakalbum Out Of Time uit ’91, maar tien minuten later werd ook Wild Is The Wind van Bowie (’76) gedraaid. En zondagmorgen draaide Herman Hofman Wouldn’t It Be Nice (66) van The Beach Boys. Uit de statistieken van Vincent blijkt dat The Beatles gelukkig niet zijn vergeten. Waarom staan zij en The Doors dan slechts één keer in de Top 100 en Janis Joplin of The Beach Boys helemaal niet? Het feestje dat werd gevierd was de 50ste verjaardag van 3FM. Als ik naar mezelf kijk, ik ben geboren in ’67 en mijn ‘relatie’ met Hilversum III startte begin 1976, toen Bohemian Rhapsody net van de nummer 1 af was. Willempie had die plek inmiddels ingenomen. Het waren de respectievelijke eerste singletjes van mij en mijn 2 jaar jongere zusje. Veertig jaar later staat Bohemian Rhapsody op 2 in de Top 100 van 50 jaar 3FM, Willempie is daar ‘net’ buiten gevallen. Ik ben Hilversum III/Radio intensief blijven volgen tot medio jaren negentig. Verkering/huwelijk/kinderen zorgden ervoor dat ik de zender daarna uit het oog verloor. In de periode van de net gestarte horizontalisering (Carola Hamer/Magic Friends/Arbeidsvitaminen) had ik er ook weinig te zoeken. Dat veranderde rond 2005 weer. Giel volgde langslaper Stenders op als dagopener, Ekdom en Veenstra kwamen op stoom en er werd steeds meer niet-hitparadegerelateerde muziek gedraaid. In de afgelopen jaren is gelukkig de invloed van de deejay op de gedraaide muziek weer toegenomen. Feitelijk kiest de deejay nu weer zelf zijn plaatjes, zoals het hoort. En dat merk je, als aandachtig luisteraar. Anders dan andere zenders worden echt oude platen op deze zender gedraaid: of ze nu Chuck Berry of Aretha Franklin heten, Janis Joplin of The Lovin’ Spoonful, anders dan op andere ‘jongerenzenders’ komen ze op 3FM (gedoseerd) voorbij. Waarom dan maar beperkt tijdens de driedaagse op Pampus en helemaal summier in de top 100? Zoals gezegd: 3FM zag Abraham en vierde dat. Wat doe je zelf als je 50 word? Dan nodig je je vrienden uit. Je vrienden van nu. De jochies waarmee je op de kleuterschool speelde, zullen geen uitnodiging krijgen. Ikzelf was ‘bevriend’ met 3FM van 1976 (ik was 8, de zender was toen 11 jaar oud, op weg naar de brugklas) tot 1995 (3FM 30 jaar, ‘gesetteld in de Vinexwijk’). Daarna verloren we elkaar uit het oog, tot een jaar of zes, zeven geleden. Maar de vriendschap is nu wel eenzijdig. Ik volg de zender van afstand, kan de (meeste) nieuwe muziek die ze draaien waarderen, al mag het wel wat scherper, en ben blij met de regelmatige ‘duik in het hitverleden’. Ik hoop dat mijn kinderen, behalve via mijn platenkast ook via 3FM op Hendrix, The Beatles en The Doors uitkomen. Met The Peppers en Nirvana (ook al ‘oudgedienden’ he?) is dat ook gelukt. Maar ik ga natuurlijk als bijna-vijftiger niet meer meedoen aan de spelletjes op de zender. Samenvattend: ik heb zelf op geen enkel moment de neiging gevoeld me aan te melden voor de ‘bonte avond’ met de deejays op Pampus. Maar ik gun ze hun feestje. En eerlijk gezegd ben ik blij dat vanaf vandaag alles weer als normaal is. Want door het jaar heen draaien ze minstens net zo’n goede mix van oude en nieuwe muziek als tijdens het jubileumfeest. Edwin Wendt, 5 oktober 2015

Zolang ik muziekfreak ben, sinds begin 1976, ben ik ook gek van muziekradio. Het overlijden van grote artiesten is altijd een goede lakmoesproef die de deejays moeten doorstaan. Felix Meurders slaagde in 1980 en 1981 groots bij de dood van John Lennon en Bob Marley, die beide op dinsdagochtend bekend werden gemaakt. De VARA maakte er beide keren onvergetelijke radiodagen van. Kurt Cobain's dood werd bekend op zaterdagochtend. de TROS vond toen hitpar...ades belangrijker, Amy Winehouse werd passend herdacht op zaterdagavond op Radio 2 door Hans Schiffers. Giel Beelen (NPO 3FM) en Gerard Ekdom (NPO Radio 2) kregen op 11 januari rond achten Bowie voor hun kiezen. Beiden gooiden direct hun programma's open, draaiden alleen nog Bowie en maakten een afgewogen keuze tussen classics en wat minder bekende nummers, afgewisseld met luisteraarsreacties en terzake doende telefoontjes: Ivo ten Hove, die tot op het laatst met Bowie werkte, en een journalist die hem in '97 interviewde. Naar de kommersjeelen heb ik niet geluisterd, dus misschien heb ik veel gemist, maar op 2 en 3 heb ik tussen 8 en 12 (tussen het werk door, zappend in de auto onderweg) vrijwel alles gehoord wat ik wilde horen. Wild is The Wind werd toevallig tegelijk gedraaid op beide zenders even na negenen, minpunten voor Giel (weet helaas meer van de muziek van nu dan van de popgeschiedenis) die aangaf dat hij het nummer eigenlijk niet kende en het afkondigde als 'origineel van Johnny Mathis'... . Bonuspunten voor Bart Arens op NPO Radio 2, die er om kwart over tien de volledige Station To Station (ruim tien minuten in gooide. Nee, dat had zijn TROS in 1980 nog niet gedaan. Kort voor twaalven maakte een 3FM-luisteraar de cirkel rond bij Michiel Veenstra met zijn verzoek voor Little Wonder (1997-drum 'n' bass avant la lettre). Enige nadeel van de radio anno 2016: een documentaireprogramma als Poster of Het Steenen Tijdperk is er helaas niet meer, dus doen we dat ook niet over Bowie. Misschien moet de hoop gevestigd zijn op diezelfde Veenstra, die bij Arjan Snijders in de 50 jaar 3FM serie liet weten dat hij de portretten met interviews erin graag maakt. Hij versnippert ze nu in blokjes in zijn ochtendshow. Maar hij kon zich zo'n Poster-achtig uurtje op een weekendavond ook anno 2016 wel voorstellen op NPO 3FM. Edwin Wendt, 11 januari 2016

Ga je gang maar, zei Lex Harding tegen Bert van Breda. Lex had het inmiddels wel gehad met dat eeuwige terugblikken op de zeezenders. Maar gaandeweg werd hij steeds enthousiaster over een zeezendermuseum op een leegstaande etage in Nijkerk. Zo kon het gebeuren dat ook Lex er voluit voor ging, al zijn oude contacten aanhaalde zodat naast de oude programmatapes van Radio Veronica (in beheer bij oud-Veronicatechnici Ad Bouman en Juul Geleick) nu ook de privé-archieven van andere oud-Veronicanen in het museum zijn uitgestald. En Lex zat zich op de warmste dagen van 2016 drie slagen in de rondte te werken om mooie teksten over de Veronicageschiedenis uit zijn pc te toveren. Apetrots verzorgde Lex de opening, samen met oer-Veronicanen Tineke en Joost den Draaijer. Uiteraard op 31 augustus, uiteraard om zes uur ’s avonds. De geïnteresseerde snapt de symboliek van dit tijdstip. Joost maakte zich in ’68 al niet druk om wat men van hem vond, liep gewoon weg bij het populaire radiostation omdat de bazen niet wilden wat hij wilde. Bij de inmiddels 75-jarige Joost is niks veranderd, zo bleek. Misschien waren er wel meer bezoekers die een kleine omissie of tikfout aantroffen in de tekstjes van Lex. Maar alleen Joost durft tijdens de officiële opening zijn pen uit zijn zak te pakken en Hardings nog nauwelijks gedroogde tekstpaneeltjes voor het oog van Lex en de andere bezoekers eigenhandig te ‘redigeren’. In zijn dankwoord aan de medewerkers aan deze ‘permanente expositie’ noemde Lex onder meer Het Instituut voor Beeld & Geluid in Hilversum. Opmerkelijk, want van de zeezenders is in het B+G-pand hoegenaamd niets te vinden. Een half mensenleven nadat de strijd tussen ‘piraten’ en de overheid door de laatste werd gewonnen, moet het onderscheid tussen publiek en commercieel kennelijk nog steeds in stand worden gehouden. Het valt Lex en de zijnen dus niet kwalijk te nemen dat zij hun eigen boontjes doppen. Maar de samenwerking die wel mogelijk is, wordt ook niet gezocht. Jacqueline en Jaap waren er woensdag ook bij in Nijkerk, van het na wateroverlast net weer geopende RockArt Museum in Hoek van Holland. Een deel van hun inventaris is verhuisd naar Nijkerk, want daar zijn nu twee volledige Veronica-radiostudio’s ingericht, één uit de 192-tijd en één uit de latere 538-jaren. Ook is een zaal in het 192-museum ingericht met de geschiedenis van de nederpop, een geste aan sponsor Universal. Deze platenmaatschappij gooit momenteel hoge ogen met een omvangrijke serie cd’s rond de grootste nederpop- en nederbietacts uit de 60s en 70s. (Binnenkort verschijnen er overigens vier cd’s in deze serie samengesteld door de al genoemde Joost den Draaijer). Maar het is diezelfde nederpop die zo royaal wordt behandeld in het museum in Hoek van Holland. Het is de vraag hoe groot én hoe verschillend de groep is die beide musea gaan bedienen. Zou samenvoeging en concentratie geen beter eindresultaat opleveren? Nu zijn er twee musea op allesbehalve ideale locaties. Nijkerk is weliswaar in de achtertuin van de initiatiefnemers, maar het ligt niet op een toeristische A-locatie. Bovendien is te hopen dat zij de collectie niet voor zichzelf tentoonstellen. RockArt heeft al eens laten doorschemeren dat het Hoek van Holland graag voor de Haagse regio zou verruilen. De meest logische plek voor een zeezender- en nederpopmuseum, is dat niet die plek op het strand van Scheveningen, waar iedereen tot 42 jaar geleden in de verte die twee scheepjes zag liggen? De Pier is toch weer open? Edwin Wendt, 1 september 2016

Niet alleen omdat 3FM sinds kort een nieuwe zenderbaas heeft, staat de zender voor de tweede keer in iets meer dan een jaar op een kruispunt. Vorig jaar was het noodzakelijk opvolgers te vinden voor publiekstrekkers Coen & Sander en Gerard Ekdom, die daags na elkaar hun vertrek bekendmaakten. Het einde van de ochtendshow van Giel Beelen werd vorige week bekendgemaakt , een paar dagen later gevolgd door de mededeling dat ook Timur Perlin ermee ophoudt. Hij maakt de lunchshow, met ‘sidekick’ Rámon Verkoeijen. Intussen is duidelijk dat ook Paul Rabbering, maker van RAB Radio (14:00-16:00 uur) 3FM gaat verruilen voor Radio 2. Sowieso verdwijnen, vrijwel of helemaal tegelijkertijd, dus de presentatoren van de uren van 06:00 tot 10:00 en van 12:00 tot 16:00 (misschien zelfs van 12.00 tot 18.00). 3FM begint dus écht met een schone lei aan 2017. Of het vertrek van Giel en Paul vrijwillig is of niet, feit is dat 3FM met Giel een gezichtsbepalende kracht kwijtraakt ‘in de spits’. De twee andere belangrijke ‘blokken’ zijn de lunchuren (die dus ook veranderen) en de middag-‘drivetime’. Naar verluidt maakt ook Frank van der Lende de verwachtingen in de late middag niet waar. Misschien voldoet hij wel aan de inhoudelijke verwachtingen van zijn bazen, de luisteraars weten zijn programma onvoldoende te vinden. Dat er iets moet veranderen, was al duidelijk voordat in de laatste weken de stoelendans op 3FM (en ook op Radio 2) bekend werd. Als publieke zender hoeft 3FM niet direct in paniek te raken als ze op de belangrijke uren voorbijgestreefd worden door de (commerciële) concurrentie, maar er zit wel een ondergrens aan. Met een marktaandeel van rond de 6% wordt de voormalige ‘verdienzender’ van de publieke omroep zo langzamerhand een marginale speler. Dan kun je twee dingen doen: óf op zoek gaan naar een manier om dat tij te keren of je écht helemaal gaan concentreren op de publieke taak en een werkelijk eigen rol gaan spelen in muziekkeuze en programmavormen. Dan zou het huidige 3voor12-Radio de nieuwe norm kunnen gaan worden, zij het enigszins vertaald naar middag- en ochtendmaatstaven. Weg met de door 538 en Radio 10 (Evers, Van Someren) geclaimde lolbroekerij en sidekicks, meer aandacht voor nieuwe muziek, met het zwaartepunt op rock en alternatieve dance, interviews en live-muziek en verantwoorde keuzes uit het muziekverleden. Als helemaal voor dat laatste gekozen wordt, zullen sommige van de huidige deejays een spoedcursus ‘minder ego, meer muziekkennis’ moeten gaan volgen, enkele moeten als ‘niet geschikt’ worden afgevoerd, andere zouden er wellicht bij opbloeien. Mark van der Molen (nu elke nacht van 12 tot 2 te horen – onthoud die naam!) zou dan wel eens een belangrijke rol kunnen gaan spelen in de lunchuren of de late middag. Hij heeft zich in het verleden al bewezen bij het muziekliefhebbersstation Kink FM, dat ooit werd opgezet (in 1995 al) door Rob Stenders en Jan Hoogesteijn onder de vlag van het toen net commercieel geworden Veronica. Ook Annemieke Schollaardt weet hoe ze een programma moet maken waarin de muziek centraal staat. Luister maar op zaterdag- en zondagmiddag. Roosmarijn doet dat ook al elke avond en Michiel Veenstra heeft zich in het verleden bewezen als maker van een muziekprogramma met vaart in de vroege avonduren. Ook bij Herman Hofman (elke zaterdag- en zondagochtend vroeg) draait het om de muziek. Hij heeft in de 50 jaar 3FM-serie op KX Radio al te kennen gegeven dat hij ‘ooit in de toekomst’ de ochtendshow wel eens zou willen doen, ver voor het nieuws rond Giel bekend werd. Domien Verschuren (nu in de vroege avond) wordt in de media nu genoemd als vervanger van Giel in de ochtendshow, maar het is zeer de vraag of hij sterk genoeg is om de concurrentie met Ekdom (Radio 2), Evers (538) of Mattie & Wietze (Q) aan te gaan. Dan blijven over de huidige weekendnamen Sander Hoogendoorn (‘een eigenwijs punkertje’ noemt die zichzelf), hitparademan Barend van Deelen en zijn duopartner Wijnand Speelman (hoewel zij zich tegenwoordig liefst ook zoveel mogelijk los van elkaar profileren) en de straks ‘dakloze’ sidekick van Timur, Rámon Verkoeijen. Nu Frank van der Lende het kennelijk niet in zijn eentje redt, zouden Sander & Frank als duo misschien een publieke concurrent voor Coen & Sander kunnen zijn. Ook Barend en Wijnand hebben chemie als duo. Of we zien straks Mark van der Molen (alleen of in een duo) in de middag-drivetime. Net als Giel en Paul, die dus al dan niet vrijwillig plaatsmaken, loopt ook Michiel Veenstra tegen de veertig. Michiel zit bij BNN en dat zendt alleen op 3 uit. Een ‘natuurlijke’ carrière via 2 en uiteindelijk 5 (zoals vorig jaar bij Stenders en Ekdom en nu bij Paul Rabbering en bij Hans Schiffers, die 2 voor 5 verruilt) is bij hem dus alleen mogelijk als hij van werkgever verandert. Dat kan overigens heel makkelijk, als de zenderbazen iemand graag willen houden. Zo werd Ekdom (AVRO op 3) het afgelopen jaar ineens VARA op 2 en Stenders (POWNED op 3) werd AVROTROS op 2. En voor Radio 2-baas Jurre Bosman maakt het écht niet uit voor welke omroep Ruud de Wild zijn uurtjes gaat maken. Wil KRO/NCRV niet? Dan zijn zij hun twee uurtjes op 2 kwijt en gaan die naar de omroep die Ruud wel wil hebben. Terug naar 3: wat gaat die zender doen met al die oude en nieuwe namen? Grote kans dat Mark van der Molen, Herman Hofman en Eva Koreman meer zendtijd op doordeweekse dagen overdag krijgen. Frank verdwijnt helemaal of hij wordt gekoppeld aan een duopartner (Sander of Eva), Giel verschuift naar het weekend of verdwijnt helemaal van de zender. Wat er met Michiel Veenstra gebeurt, hangt af van de koers die 3FM gaat kiezen. Wordt vastgehouden aan het voorzichtige ‘left of center’ wat de zender nu uitstraalt, dan kan Veenstra nog wel een tijdje mee in de oude Arbeidsvitaminen-uurtjes. Giel én Michiel ‘verbannen’ naar het weekend lijkt niet verstandig, want daarmee wordt het weekend, nu nog de plek waar nieuwe talenten warmdraaien voor een plekje doordeweeks, echt heel duidelijk een ‘afvoerputje’ van 3FM. In de nieuwsberichten over het einde van Giel’s ochtendshow lieten zowel Domien Verschuuren als de nieuwe 3FM-baas Basyl de Groot doorschemeren dat er in het nieuwe jaar veel verandert op 3. De Groot heeft een hoop te doen. Welke kant het op gaat, is voor de buitenwacht nog onzeker. Maar het is wel leuk om te weten dat hij 21 jaar geleden debuteerde op de al eerder genoemde, legendarische ‘alternatieve’ zender Kink FM. Stenders zat er destijds elke dag van 17:00 tot 19:00 uur leuke nieuwe en oude plaatjes te draaien, Basyl de Groot van 19:00 tot 21:00 uur. Het is hetzelfde Kink FM waar 3FM inmiddels Mark van der Molen vandaan heeft gehaald en – op de achtergrond- Menno Visser, de muzieksamensteller van 3 voor 12 Radio. De nieuwe baas van alle muziek die op 3 wordt gedraaid, Diederik van Zessen, komt via een omweg – Pinguin Radio- ook van Kink. Internetstation Pinguin werd opgezet door de achterblijver van Kink FM toen dat moest stoppen. Van Zessen is de opvolger van De Groot, die zijn functie als ‘hoofd muziek’ moest opgeven om de zendercoördinator van 3FM te worden. Misschien laat De Groot, nu hij echt de baas van ‘drie’ gaat worden, iets meer van die ‘roots’ doorklinken op de publieke zender? Edwin Wendt, 26 september 2016

Het vertrek van Giel Beelen uit de ochtend werd door NPO 3FM aangegrepen als startmoment voor een nieuwe koers. Meer aandacht voor nieuwe muziek en voor de plekken waar jongeren elkaar opzoeken, zowel in het echte leven als online. Twee weken na de start van dit ‘nieuwe 3FM’ blijkt dat de publieke jongerenzender de muzikale koers inderdaad vrij ingrijpend heeft gewijzigd. Het aantal oude platen is drastisch teruggeschroefd, per uur worden er hooguit een of twee gedraaid, afgezien van de late ochtenduren (‘Arbeidsvitaminen’-tijd) waarin alle stations meer ‘gouwe ouwen’ laten horen. Zoals elk station heeft ook de publieke jongerenzender een ‘playlist’ met nieuwe platen die vaak, regelmatig of af en toe worden gedraaid. De playlist van 3FM staat gewoon op hun site, inclusief een link naar Spotify. Bij 3FM staan daar momenteel 57 platen op, de meeste zeer nieuw, maar ook de bewezen hits. De Megahit (zo heet de hittip van NPO 3FM) van afgelopen week, ‘On Hold’ van The XX, is de meestgedraaide plaat sinds de start van ‘het nieuwe 3FM’. Tussen 15 en 23 november kwam die ruim veertig keer voorbij (bron: Radiologger.nl). Bijna net zo vaak hoorden de luisteraars Call It Off. Wie? Dit punkbandje uit Eindhoven bestaat nog maar kort, maar mag zich de hele maand 3FM Serious Talent noemen en hun ‘Abandoned’ is in bijna elk programma te horen. Ze toeren met de Britse punkers Vant, van wie ‘Peace & Love’ ook in de top-5 van meestgedraaide nummers staat. Dit is andere koek dan wat QMusic en 538 laten horen. Toch valt er iets op bij het nieuwe 3FM: de rol van de VPRO. De omroep die sinds eind jaren zestig de voorste linies opzocht in het maatschappelijk debat, maar ook in de popmuziek, had het lang moeilijk op de popzender. Tot begin jaren negentig konden mensen als Fons Dellen, Jan Donkers, en Luc Janssen hun gang gaan, maar toen er één coördinator voor de hele zender kwam, liet die weten dat de VPRO alle luisteraars wegjoeg. De VPRO-uren zorgden voor een ‘luisterlek’. Plagerig noemde de VPRO haar dagelijkse blok voortaan ‘Het Lek’. Erger werd het toen zendercoördinator Paul van der Lugt liet weten dat hij de VPRO liefst helemaal van de zender zag verdwijnen. Het spreekwoordelijke ‘vijf voor twaalf’ leidde tot de programmatitel die nog altijd bestaat, 3voor12. Drie zenderbazen verder is de VPRO allang uit het verdomhoekje. Die oude titel ‘Het Lek’ kreeg een nieuwe betekenis toen de muziekredactie van de VPRO nauw ging samenwerken met de ‘dagploeg’ en steeds vaker platen via de avondplaylist naar de dagplaylist ‘lekten’. Met ingang van de nieuwe programmering is dat systeem zover doorgevoerd dat een doorsnee uitzending van 3voor12 voor ongeveer de helft bestaat uit platen die ook ’s morgens en ’s middags worden gedraaid. Dat die platen doorstromen, is uitstekend, maar het betekent wel dat het programma 3voor12 op dit moment geen toegevoegde waarde biedt. Als daar niets aan verandert, is dat niet alleen het einde van de al bijna vijftig jaar bestaande voorhoedefunctie van de VPRO-popradio, het betekent ook dat NPO 3FM een voorhoede mist. Om in sporttermen te blijven: met het vertrek van Giel Beelen uit de ochtend werd een spits op de reservebank gezet (hij is in januari terug in de ‘achterhoede’). Opvolger Domien Verschuuren mag nog even in zijn rol van spits groeien. Dat is bovendien een kwestie van poppetjes en het ging bij het nieuwe 3FM om de muziek. Als 3FM overdag de rol van 3voor12 heeft overgenomen, moet de voorhoede worden geherdefinieerd. Luisteraars in de late avond zijn aandachtiger en veeleisender dan dagluisteraars. Veel commerciële stations kennen dit onderscheid niet. Daar stampen de hits 24 uur per dag door. NPO 3FM heeft die hits grotendeels vervangen door eigen keuzes in de dagprogrammering, waarvoor hulde. Maar dan nog moet juist een publieke zender als NPO 3FM ’s avonds verdieping bieden ten opzichte van wat overdag te horen is. Edwin Wendt, 25 november 2016

In de ruim dertig jaar dat hij op de landelijke radio te horen is, heeft Rob Stenders nooit écht concessies gedaan aan wie hij is. Dat leidde ertoe dat hij vaker dan wie dan ook van werkgever wisselde, nooit werd weggestuurd, maar altijd zelf op zoek ging naar groener gras bij de buren. Soms was hij hierdoor even helemaal niet op een radiostation te horen, zoals na zijn vertrek bij de publieke omroep VOO in 1991. Hij stootte er zijn hoofd omdat radiobaas Lex Harding in hem niet de liefde voor muziek en voor het medium radio leek te herkennen waarmee deze zelf twintig jaar eerder als radiomáker op de zeezender Veronica de jonge Rob had beïnvloed. Anno 2017 erkent pensionado Harding het gelijk van Stenders door zelf weer juist díe platen te draaien op zijn eigen LX Classics, een internetzendertje gemodelleerd naar KX Classics van Stenders. Op beide kanalen klinkt de voorliefde door voor de ‘betere’ pop en rock uit de sixties en seventies. Precies op tijd maakte Stenders in 2015 de overstap van 3FM (waar de vijftiger vanwege zijn vakmanschap al een paar jaar ‘blessuretijd’ was gegund) naar Radio 2. Daar introduceerde hij een nieuwe invulling van het fenomeen ‘verzoekplatenprogramma’. In de Platenbonanza worden gewoon de platen gedraaid die Stenders wil draaien, het aantal verzoeken is zo groot dat hij muzikaal elke gewenste kant op kan, inclusief zijn geliefde ‘hard to find classics’. Het muzikale palet van Rob Stenders is breed genoeg om hiermee een grote groep luisteraars tevreden te stellen. Hoezeer Stenders’ Platenbonanza een schot in de roos is, bleek in maart 2017, toen dit dagelijkse middagprogramma een week lang werd gepromoveerd tot hét format voor de hele zender: 24 uur per dag draaiden alle deejays de platen die de luisteraars per e-mail, social media en telefoon aanvroegen. Ook het Paasweekend bood opnieuw ruimte aan een zenderbrede ‘Paasbonanza’. Een dikke middelvinger naar alle stations die hun muziekkeuze laten bepalen (en beperken) door een panel of computerprogramma dat platen afwijst omdat ze luisteraars zouden wegjagen. Op het Radio 2 dat Stenders (samen met vooral Gerard Ekdom) geruggesteund door de zenderleiding mag vormgeven, vindt muzikale veelzijdigheid een nieuwe vorm. Dit is belangrijk voor Radio 2 in een tijd dat de publieke radiozenders zich alle herpositioneren. Waar voormalig grootverdiener 3FM zichzelf in de marge aan het heruitvinden is, verjongt Radio 5 in de richting van het Radio 2 van twintig jaar geleden (toen Frits Spits en Ferry Maat er de grote namen waren) en aast Radio 5 intern op de FM-frequentie van 3FM (‘Hun doelgroep luistert toch alleen online’) en opereren alleen Radio 1 en Radio 4 momenteel in de publicitaire luwte. Radio 2 is niet langer ‘het station van je ouders’, roept de zender. Al zou Stenders qua leeftijd allang kinderen kunnen hebben (en hebben de meeste van zijn collega’s die daadwerkelijk), boegbeelden Stenders en Ekdom hebben naar Radio 2 inderdaad het elan van 3FM meegenomen en vertaald naar een nét iets bredere doelgroep. Stenders blijft natuurlijk Stenders, dus als hij een bepaalde plaat graag wil draaien en die wordt niet aangevraagd, roept hij de luisteraar gewoon op die plaat aan te vragen. Geheid dat het dan verzoekjes om díe plaat. Dat is een ‘fuck the system’ met een mooie strik er omheen. Edwin Wendt, 24 april 2017

Roosmarijn Reijmer gooit in NRC Handelsblad de knuppel in het ‘letterlijke’ hoenderhok: het is hoog tijd voor een vrouw in de dagprogrammering van 3FM. Ze heeft gelijk. Op zich gaat het niet om man of vrouw, de beste moet op de zender. Maar er werken nu voldoende goeie vrouwelijke deejays bij 3FM. Roos is nu al zes jaar de enige met een plek doordeweeks, al is het aan de ‘randen van de nacht’. Het weekend zit inmiddels bomvol vrouwelijke deejays: Annemieke Schollaerdt – zij zou in 2011 de VPRO-uren gaan presenteren, maar koos voor haar privéleven en bedankte voor elke avond van huis zijn. Roos sprong wel in het gat. Voor Annemieke is het nu als eind-dertiger inmiddels te laat om van het weekend door te schuiven naar de werkdagen. Gemiste kans, eigen schuld. (Ook in het verleden liet een vrouw haar positie op 3 uit handen glippen: Claudia de Breij verkoos het theater boven een dagelijkse lunchshow op 3FM.) Eva Koreman verdient nu echt een plek doordeweeks. Ik begrijp dat ze een serieuze kandidaat was voor de lunchshow met Ramon maar dat ze is afgevallen vanwege 'iets mindere chemie dan Mark'. Vaag. Eva was, toen ze in 2015 debuteerde bij 3FM, degene die er (onbewust) voor zorgde dat in de duoshow met Giel híj als voormalig ‘enfant terrible’ ineens oud klonk. In haar solo-nachtprogramma’s bewees ze over een groot inlevingsvermorgen te beschikken en echt een band met luisteraars te kunnen opbouwen. Zo maakte ze een mooie uitzending in de Bataclan-nacht. In haar weekend-lunchprogramma’s laat Eva nu opnieuw horen dat zij de veelzijdige vakvrouw is die 3FM nodig heeft. De laatste twijfels worden weggenomen bij Radio Gaga. Het ís televisie, maar eigenlijk radio met beeld. Hier toont Eva zich elke dinsdag een uitstekend interviewer – of eigenlijk gesprekspartner – van haar luisteraars en haalt ze zonder moeite mooie verhalen naar boven. Chris Zegers, die op papier veel meer ervaring heeft, staat hier duidelijk op het tweede plan. 3FM, durf eens en zet Eva in de spits. Desnoods in plaats van of samen met Frank in de middag, maar nog liever in de ochtend in plaats van Domien. Is het probleem van die nietszeggende ochtendshow ook direct opgelost. Als Roosmarijn echt een eind wil maken aan de door haar in NRC omschreven machocultuur in het 3FM-team (Waar zij en haar seksegenoten opmerkingen over 'Het voljoghurren van vrouwen' moesten accepteren) moet ze misschien eens nagaan of er toevallig een vacature 'Eindredacteur 3FM' is. Edwin Wendt, 27 juni 2017

Je zal maar van 'de populaire kranten' afhankelijk zijn voor je nieuwsvoorziening. De Telegraaf en het AD schrijven in de aankondiging van Andere Tijden over de allereerste ontgroening die de landelijke pers haalde. Dat was in 1962, toen bekend werd hoe de eerstejaars, als vanouds kaalgeschoren om hen 'van hun identiteit te beroven', halfnaakt in een hok werden samengedreven terwijl een incontinent varken tussen hen door liep. Om de feestvreugde wat te vergroten, riep een van de ouderejaars: 'En nu gaan we Dachautje spelen'. Dit ging een aantal eerstejaars, vijftien jaar na de oorlog, toch wat ver en er werd wat gemord, met name door de eerstejaars van Joodse komaf. Maar ja, ze wilden toch graag bij het corps en bonden in. Op één na. In de aankondiging van de eerste 'Andere Tijden' van dit seizoen, afgelopen zaterdag op tv, staat hoe vier prominente eerstejaars van toen, onder wie Edwin Rutten (Ome Willem) en oud-politicus Gerrit Jan Wolffensperger, geschokt terugkijken op het incident en de concentratiekamp-achtige foto van destijds. Degene die het verhaal destijds aan de grote klok hing, wordt door Telegraaf en AD anoniem betiteld als 'de vader van een afvallige feut'. Nu werd die 'afvallige feut' ook door Andere Tijden geinterviewd. Hij was letterlijk de enige die op die avond in 1962 zijn rug recht hield en direct opstapte: 'Bij zo'n club wil ik niet horen', zei hij tegen zijn vader, die een boze brief aan NRC schreef. Of de redacteuren van AD of Telegraaf Wim Noordhoek niet herkenden of dat de makers van Andere Tijden het nodig vonden om wél Rutten en Wolffensperger te 'highlighten' en niet degene die de zaak werkelijk aan het rollen bracht, - bovendien een prominent programmamaker uit de VPRO-historie - blijft onduidelijk. Feit is: die 'afvallige feut' speelde vanaf 1968 een belangrijke rol in de omroephistorie: Wim Noordhoek maakte vele, vele uren radio over journalistieke onderwerpen, cultuur en (pop- /rock-)muziek. Na de uurtjes LP-muziek bij het open zolderraam in '68/ '69 op Hilversum 2 (de VPRO wilde avankelijk niet op Hilversum III), de Joe Blow Show en 'Amigos de Musica' met Jan Donkers volgden onder meer vele uren de Avonden op de toenmalige 'verdiepende' zender Radio 5. Terug naar het verhaal: deze 'Amigo de musica', in de aankondiging een anonieme 'afvallige feut' uit 1962, is in de documentaire werkelijk de enige die met walging over de gang van zaken in dit corpsballenwereldje spreekt. Bij alle anderen klinkt toch door dat het er nu eenmaal bij hoorde en dat je het diende te slikken om tot het 'old boys network' te gaan behoren. Daarom 55 jaar later alsnog hulde aan 'Amigo' Wim Noordhoek. Edwin Wendt, 17 september 2017

‘Stenders neemt het op voor Stasse’, luidde het nieuwsbericht. Een volgende episode in de Radio 2-soap? Die soap begon afgelopen zomer, toen bekend werd dat Stenders’ Platenbonanza zou verdwijnen van Radio 2. Oké, Stenders had dit op zijn minst een beetje aan zichzelf te wijten, omdat hij zijn baan (deejay op Radio 2 voor AVROTROS) had opgezegd omdat hij zich beter zei thuis te voelen bij een van zijn vorige werkgevers, BNNVARA. Die omroep wilde hem wel terug hebben, dus verwachtte Stenders dat hij zijn populaire verzoekplatenprogramma-met-een-twist wel kon voortzetten op dezelfde zender en hetzelfde tijdstip voor die andere omroep. Formeel is dat niet zo geregeld, maar de waarheid gebied te zeggen dat de zendgemachtigde tegenwoordig minder belangrijk is dan de deejay. Er zijn legio voorbeelden waarbij is geschoven met deejays en met omroepen om de door de zenderbaas gewenste deejay op de juiste plek te krijgen. Ook Stenders heeft daar in het verleden van geprofiteerd. In hoeverre Stenders bij zijn laatste ‘move’ keurig heeft gewacht tot alles al was geregeld, weten alleen de insiders. Voor de buitenwacht lijkt dit er echter niet op. AVROTROS hield keihard vast aan haar zendtijd tussen 14.00 en 16.00 uur, met of zonder Stenders. Omdat diens besluit – terug naar BNNVARA – vast stond, haalde AVROTROS Annemieke Schollaardt weg van 3FM en zette haar op de Bonanza-uurtjes. Nu is Annemieke’s A-Lijst niet origineel als je het vergelijkt met Stenders’ Platenbonanza. Maar laten we eerlijk zijn: wat beide programma’s doen, is verzoekplaatjes draaien. Dat is écht geen format dat door Stenders is bedacht, het is zo oud als de muziekradio zelf. De meerwaarde zit hem in de brede muziekkennis van de programmamaker en de gave om de lawine van app’jes en sms’jes al improviserend om te zetten in een lekker en gevarieerd radioprogramma. Stenders kan dat. Annemieke kan dat ook, maar wordt door veel Stenders-fans niet voor vol aangezien en weggezet als een amateur die ‘zijn idee’ aan het kopiëren is. In werkelijkheid is haar popkennis en de breedte van haar smaak vergelijkbaar met die van Stenders. Ook zij kleurde op 3FM al vaak buiten de formatlijntjes door op de ‘jongerenzender’ ineens een plaat van Chuck Berry of Carole King te draaien. In haar eerste uitzending op Radio 2 verraste ze al met bijvoorbeeld October van U2, een week later opende ze met Badlands van Springsteen. Annemieke verstaat haar vak. De luisteraars vergeten dat zij het gat opvult dat is ontstaan om maar één enkele reden: het omroeppolitieke geklooi van veteraan Stenders. Zij lijkt nu de pech te hebben dat ze wordt platgewalst tussen twee radioreuzen, Rob Stenders en Stefan Stasse. Hij is immers vorige week de derde hoofdpersoon in ‘Stendersgate’ geworden. Vorige week maakte de NPO haar gewenste nieuwe Radio 2-programmering per 1 januari aanstaande bekend. Daarin staat Rob Stenders weer gewoon tussen 14.00 en 16.00 uur met Platenbonanza. Annemieke mag voortaan van 20.00 tot 22.00 uur een programma gaan maken. Dat is nu nog de zendtijd van De Staat van Stasse. Toevallig, zegt de NPO, was Radio 2 al van plan Stefan Stasse te verkassen: deze leeftijdgenoot van Stenders past beter bij het verjongende Radio 5. Prima toch? Alleen is hij dan niet meer te ontvangen op de doorsnee autoradio. Kniesoor die daarop let. Toen besloot Stenders zich te roeren. "Stefan Stasse is een Staat apart. Beter, mooier, persoonlijker zal radio nooit meer worden,’’ schreef Rob op zijn website. “Zijn programma is een baken van originaliteit en beeldt van de eerste tot de laatste noot de essentie, urgentie en bestaansrecht van radio in twee uur uit. Zal radio ooit dichterbij de luisteraar komen? Ik oefen me gek maar zonder de blauwdruk van Stefan ben ik nergens.’’ Met die adhesiebetuiging oogstte Stenders niet alleen maar lof. Volgers van zijn Facebookpagina reageren voor een deel instemmend, anderen laten een kritischer geluid horen: ‘’Hier word ik langzaam een beetje gallisch van, Ga je Stefan Stasse ineens aanhalen en prijzen, voel je je wat schuldig misschien ??? Hoe ik de Platenbonanza ook mis ..... jij hebt de keuze gemaakt om over te stappen! Het viel minder goed uit voor je dan verwacht, gedraag je als een man, neem je verlies en ga niet ten koste van anderen die uurtjes claimen.’’ En: ‘’Ik ben niet meer zo'n fan. Door jouw geklooi drukt de dodelijk saaie Annemieke in de avond Stefan Stasse van de zender, terwijl dat de laatste echte radiomaker is....bah.’’ Hoe oprecht de bewondering van radiomaker Stenders voor vakgenoot Stasse zonder twijfel is, zijn bewering dat hij werkt naar de blauwdruk van Stefan Stasse komt weinig geloofwaardig over. Stefan Stasse is een radiomaker van de ‘theatre of the mind’-school. Voor elke aan- of afkondiging, elke presentatietekst geldt dat Stefan die wil laten klinken alsof hij niet vanuit een radiostudio komt, maar van een andere denkbeeldige plek. Stasse is daarmee schatplichtig aan Peter van Bruggen, die dit genre tot in de finesses beheerste en in bijvoorbeeld het Weeshuis van de Hits ten gehore bracht. Met Van Bruggen had Stenders nooit veel op. Hij was zelfs een van de mensen die 3FM in 1997 hielp The Breakfast Club van Peter van Bruggen en Jeanne Kooymans van de zender te krijgen. In plaats van op zoek te gaan in het ‘theater van de geest’, zoals Stefan Stasse dat ook deed in het door hem bedachte Theater van het Sentiment, nu nog altijd op Radio 5 te horen, is Stenders altijd pure deejay programma’s blijven maken. Daarin ontwikkelde en vernieuwde hij zich wel doorlopend. Zo was hij de ene keer de kalme presentator die informatie gaf bij de gedraaide platen in Stenders’ Popdossier, terwijl hij de andere keer leiding gaf aan een studio vol gasten en sidekicks, zoals in Stenders Vroeg. Dankzij al die verschillende ‘Stendersen’ is de luisteraar hem na ruim drie decennia nog altijd niet moe, zo blijkt. In Platenbonanza ging het de laatste anderhalf jaar weer vooral om de muziek. Stenders draaide zijn keuze uit wat de luisteraars wilden horen en deed dat met zoveel kennis en vakmanschap dat hij een van de populairste Radio 2-programma’s maakte. Toch is de vraag hoe de publieke opinie in deze zaak zich gaat ontwikkelen. Die zou weleens kunnen kantelen ten nadele van Stenders. In de eerste weken van september overheersten boosheid en onbegrip over de domme actie van Radio 2 om het vlaggenschip Platenbonanza te laten zinken. Oud-Veronicabaas Lex Harding, voor wie de publieke omroep altijd synoniem is geweest voor Het Slechte, nam de kans waar en schreef een open brief over de minachting van de luisteraar als Radio 2 juist dit programma zou schrappen. Inmiddels klinkt dus ook onbegrip voor de vervolgacties van Stenders. Bovendien vergat Lex in zijn open brief dat het Rob Stenders zelf is die gestopt is. In het gewone leven, buiten de kaasstolp die ‘Hilversum’ heet, is het niet gebruikelijk dat iemand die weggaat bij een baas als vanzelfsprekend alle secundaire arbeidsvoorwaarden -in dit geval zendtijd- mag meenemen naar een volgende baas. Zeker niet als daar niet vooraf afspraken over zijn gemaakt en je plekje al is ingenomen door nieuwe mensen, bij wie ook verwachtingen zijn gewekt. Edwin Wendt, 17 oktober 2017

Het voorval met zangeres Maan (die van schrik in huilen uitbarstte toen ze tijdens een live-optreden in de radiostudio van 538 met een streaker werd geconfronteerd), zegt veel over het gevaar van monopolieposities in de media. Goed beschouwd is deejay Frank Dane, die de grap bedacht, een volgende MeToo-dader. Hij is, als vertegenwoordiger van een populaire radiozender waarvan Maan afhankelijk is, in een machtspositie. Maan heeft zijn zender nodig. In plaats van haar in haar artistieke waarde te laten, stelt hij haar bloot aan puberale lol. Juist nu zo'n grap uithalen getuigt van heel weinig realiteitszin. Dezelfde Dane is ook co-presentator van RTL Boulevard, waar hij in de laatste weken herhaaldelijk over MeToo-gerelateerde zaken sprak. Tenzij hij onnadenkend de autocue voorleest, zou hij dus moeten weten dat alles wat maar een beetje riekt naar seksuele intimidatie momenteel onder een vergrootglas ligt. Toch zal Dane niet hard aangepakt worden. Radio 538 behoort namelijk, zoals vrijwel alle grote commerciele radiozenders, tot het almaar uitdijende imperium van John de Mol. Ook in Dane's andere broodheer RTL-4 heeft De Mol op zijn minst belangen. Hij is weliswaar eigenaar van concurrent SBS-6, maar zus Linda is een van RTL4's gevierde sterren. Als tegenwicht op de voornamelijk negatieve reacties op de foute grap (zanger Tim Knol voorop met een oproep tot een boycot van 'kutzender' 538) bood omroep WNL (zeg maar: Telegraaf-tv) vanmorgen ruimte aan 'opvoeddeskundige' Phaedra Werkhoven die stelt dat Maan's reactie nogal overdreven is. WNL is opgericht door Sjuul Paradijs, destijds hoofdredacteur van De Telegraaf, van het Nederlandse mediaconcern Telegraaf Media Groep. Voorzitter is Frank Volmer, tevens directeur van de Telegraaf Media Groep. Het citaat van Werkhoven bij WNL, met excuses voor haar kromme Nederlands: 'Ik begrijp niet zo goed dat je daarvan meteen moet huilen eerlijk gezegd. Ik vond het ook wel een beetje van...pff, zo erg is het nou ook weer niet'. De Telegraaf en De Mol, hebben die misschien ook iets met elkaar te maken? Een volledige overname van De Telegraaf door De Mol ketste afgelopen zomer af, hij beperkt zich voorlopig tot 'een strategisch belang' van bijna 30 procent. Natuurlijk heeft Maan vanmiddag de excuses van deejay Dane geaccepteerd. Haar volgende plaatje wil ze ook weer gedraaid krijgen. Overigens: ook Maan is 'van' De Mol: zij begon haar carrière in diens The Voice of Holland en staat nu onder contract bij 8BallMusic, waarin De Mol partner is. Hier zijn dus twee De Mol-onderdanen een 'MeToo'tje' aan het uitvechten. https://www.msn.com/nl-nl/nieuws/other/onbegrip-voor-tranen-maan/ar-BBGb6fD?li=AAazPsO&ocid=spartanntp Edwin Wendt, 04-12-2017

Op het vlak van documentaire radioprogramma’s houdt de BBC al bijna vijftig jaar een traditie hoog met programma’s van een uur of series van meerdere uren over één artiest of stroming. Op BBC Radio 2 en BBC 6 zijn nog altijd oude en nieuwe documentaires te horen. In Nederland bestond deze vorm van radio ook. De zeezender Radio Veronica begon in 1972 met een ‘eeuwigdurende’ Beatles Story. Het verhaal over de grootste band uit de muziekgeschiedenis werd er zeer diepgravend verteld. Niet tot het einde, want toen de serie twee jaar bezig was, in augustus 1974, moest Radio Veronica stoppen. The Beatles Story was toen pas gevorderd tot 1965. Over die eerste jaren waren toen al zeventig afleveringen gemaakt. Als in dat tempo was doorgegaan, had The Beatles Story tot zeker 1976 gelopen. Inmiddels was in 1974 Tom Mulder (voormalig Veronica-medewerker Klaas Vaak) bij de TROS begonnen met het programma Poster, een uurtje thematische behandeling van de popgeschiedenis op donderdagavond. Ook hij begon met een Beatles Story, dertien delen gekocht van de BBC, die deze in 1972 had uitgezonden. Het leidde tot wat collegiale plaagstootjes tussen Veronica en TROS, die dus tegelijk een Beatles Story uitzonden. Poster ging na dertien delen Beatles verder met ondermeer een eveneens aangekochte Rolling Stones Story, gevolgd door de Geschiedenis van de Popmuziek en series over The Beach Boys en Simon & Garfunkel. Hierna volgde een eigen productie, 23 delen Geschiedenis van de Nederlandse Popmuziek, waarvoor Tom Mulder en producer Juul Geleick het hele land door reden om pioniers als Peter Koelewijn en Andy Tielman, Anneke Grönloh en Willeke Alberti te interviewen, terwijl mensen als Skip Voogd en Willem van Kooten in de serie vertelden hoe die prille Nederpop werd opgepikt door de publieke en commerciële radio in Nederland. Poster bestond tot 1984. Pas in het najaar van 1987 vulde de AVRO het gat op. Alweer vormde een serie over The Beatles het startsein van een reeks popdocumentaires onder de noemer Het Steenen Tijdperk. In de jaren daarna ging het over Elvis Presley, Jimi Hendrix, het ontstaan van de rock ’n’ roll, Motown en The Rolling Stones. Toen Het Steenen Tijdperk in 1993 (na een korte pauze) verhuisde naar de zondagmiddag op Radio 2 was er geen ruimte meer voor documentaires, maar stonden de oude hitparades voortaan centraal. Opnieuw was het de TROS die reageerde. De oude titel Poster werd weer van stal gehaald. In de week dat Het Steenen Tijdperk afzwaaide als documentair programma, begon Poster aan de nieuwe reeks. Het programma zou het nu tot 2003 volhouden, afwisselend op Radio 2 en Radio 3. Parallel hieraan was er medio jaren negentig één kortlopende documentaire serie van de VARA op zaterdagavond op Radio 3, Het Verhaal van de Popmuziek. Met het verdwijnen van Poster in 2003 verdween de popmuzikale radiodocumentaire als genre in Nederland. Individuele programmamaker lieten merken dit te betreuren, het meest expliciet Michiel Veenstra, die voor de NTR het programma Met Michiel maakt. Toen dit 3FM-programma nog in de avond werd uitgezonden, zette Michiel in eerste instantie regelmatig ‘classic albums’ centraal op een manier die deed denken aan dit gelijknamige (internationale) tv-programma. Hiervoor werd bestaand interviewmateriaal gebruikt. Later interviewde hij zelf hedendaagse artiesten over hun nieuwe albums of singles. Deze interviews knipte Michiel tot hapklare brokjes van 30 seconden tot een minuut die tussen de platen in werden gemonteerd. Het resultaat: minispecials van zo’n vijftien minuten – inclusief twee platen - over één artiest. In sommige gevallen keerde zo’n artiest een week lang elke dag terug, zodat verspreid over die week een heel uur over deze artiest te horen was geweest. Toen Veenstra in 2015 verhuisde naar de ochtenduren op 3FM handhaafde hij het ‘spotlicht op één artiest’, maar beperkte hij dit tot één quote. In de serie ’50 Jaar 3FM’ van KX Radio vertelde Michiel in januari 2016 dat hij een ‘Poster-achtig’ programma graag zou terugzien op de zaterdag- of zondagavond op 3FM. Het zou ook wel passen bij zijn omroep. Dat is er nog niet van gekomen en het is te betwijfelen of dat er nog van komt. ‘Poster’ is inmiddels aan een derde leven begonnen, op het themakanaal Sterren.nl. Daar wordt weliswaar per aflevering één artiest geïnterviewd, met pophistorie of zelfs de bredere benaming muziekhistorie heeft dit niets meer te maken. Willeke Alberti, een van de eerste gasten in de nieuwe Poster-reeks, leek een goede keus. Zij heeft, zeker binnen het genre waar de zender zich op richt, een indrukwekkende carrière van zestig jaar om op terug te blikken, met haar platen en herinneringen hadden met gemak vijf of zes uren in de oude Poster-stijl gevuld kunnen worden. Daar heeft Sterren.nl niet voor gekozen. Met Willeke werd een uurtje gezellig gekeuveld, er werden drie willekeurige plaatjes gedraaid en dat was het. Behalve enkele grote namen uit de Nederlandse (lichte) muziek als Willeke Alberti, Rowwen Hèze en Lee Towers hebben inmiddels ook Peter Beense en Sieneke en zelfs Willem Barth (?) en René Karst (??) hun eigen Poster-aflevering achter de rug. Een te korte carrière om een uur mee te vullen? Geen nood, in Poster anno nu worden ook platen van andere artiesten gedraaid. Dat zijn géén platen die in de interviews worden besproken of die met de artiest in kwestie iets te maken hebben. Het zijn volstrekt willekeurige platen. Zo werd bij Willeke Alberti (keus genoeg zou je zeggen) ‘New York New York’ van Frank Sinatra gedraaid! Sterren.nl is vrij om te doen wat het wil, maar het zou netjes zijn daar niet de naam van Poster voor te misbruiken. Hoe ziet dán de toekomst eruit voor de popgeschiedenis in documentairevorm op de radio? Is die er wel? De AVRO begon enkele jaren geleden met een eigen webkanaal waarop programmamakers in dienst van – of gelieerd aan – deze omroep zich konden uitleven in documentaires over hun favoriete artiesten of stromingen. Jac van IJll, die samensteller was van Het Steenen Tijdperk op Radio 2, maakte een diepgravende serie over Motown en toenmalig radiobaas van de AVRO Koop Geersing zette zich met zijn opvolger Arjan Snijders aan een ‘Macca Podcast’ van vele tientallen delen, waarin de meest obscure opnamen van Paul McCartney werden gedraaid en besproken. Deze was ook te horen op internetstation KX Radio. Elitair? Misschien, maar het voordeel van de podcast is dat de sandwichformule, de maximale aandachtspanne van de gemiddelde luisteraar en andere radiowetten niet gelden. Het aanzetten en beluisteren van een podcast is een bewuste keuze. De groep die voor deze vorm van ‘narrowcasting’ kiest is vele malen kleiner dan de groep die kiest voor het ouderwetse ‘broadcasting’, maar wel vele malen aandachtiger. De AVRO bestaat niet meer. De radiobaas van fusieomroep AVROTROS is niet de voormalige radiobaas van de AVRO geworden, maar die van de TROS. Onder diens bewind is de podcast inmiddels de nek omgedraaid. Dat betekent dat voornoemde podcasts nergens meer te vinden zijn, met één uitzondering. Drie Beatles-fanaten, waarvan er één in het dagelijks leven radioproducer bij AVROTROS is, verzorgen elke veertien dagen een podcast over de muziek en het leven van The Fab Four. Wibo Dijksma, Jan Cees ter Brugge en Michiel Tjepkema laten in The Fab4Cast horen hoe diepgravende radio over één artiest of stroming tegenwoordig kan klinken. Met het verdwijnen van de AVROTROS-podcast hebben zij hun serie kunnen onderbrengen bij de Beatles-fanclub. Via hun eigen Facebook-pagina en website en via de Beatles-fanclub is elke twee weken een aflevering te downloaden. Dat gaat nu al bijna drie jaar door en inmiddels is het aantal afleveringen de zeventig gepasseerd. Aflevering 70 ging ruim een uur lang over het nummer Strawberry Fields Forever, dat de start vormde van de opnamesessies voor het album Sgt Pepper (maar daar uiteindelijk niet op kwam). In hoeveelheid afleveringen zijn Wibo, Michiel en Jan Cees Radio Veronica nu genaderd, in diepgravendheid gaat het drietal er aan voorbij. Aan vrijwel alle Beatles-albums tot 1967 zijn een of meer afleveringen gewijd, meestal op het moment dat het bewuste album precies vijftig jaar oud was. Sgt Pepper jubileert op 1 juni aanstaande, dus tot die tijd worden alle dertien songs van de plaat aan een bijna wetenschappelijk onderzoek onderworpen. Later dit jaar is het tijd voor Magical Mystery Tour, volgend jaar volgt The White Album. Tussendoor zijn er afleveringen over zij-onderwerpen als The Beatles & Harry Nilsson, manager Brian Epstein, de in 2016 overleden producer George Martin, afleveringen over specifieke soloplaten van The Beatles, John Lennon’s ‘Lost Weekend’ (de wilde periode zonder Yoko Ono in 1974) en zelfs een aflevering over het solowerk van Yoko. Het risico is dat dit soort projecten verzand in geneuzel van een stelletje Beatles-nerds onder elkaar, die een uitzending maken voor zichzelf en voor andere Beatle-freaks, die vooral vinden dat er nooit iemand anders zulke goede muziek heeft gemaakt als The Fab Four. Zo zijn Jan Cees, Michiel en Wibo gelukkig niet. Het drietal, dat elkaar bij toeval leerde kennen en daarna besloot met deze serie te starten, deelt een scherp soort humor, zet elkaar voor de open microfoon regelmatig op een vriendelijke manier voor schut en is zeker niet blind voor de mindere prestaties van George, Paul, John of Ringo. ,,Zou er iemand te vinden zijn die écht fan van Ringo is?,’’ vroeg het trio zich af bij het begin van de serie. In aflevering 38, ‘Een kritische blik op Ringo’s solocarrière’, stelt Fab4Cast zich samen met Ron Bulters van de Beatles Fanclub de vraag of het terecht is dat er altijd wat lacherig wordt gedaan over ‘misschien niet de beste drummer ter wereld, misschien niet eens de beste drummer van The Beatles’. Aflevering 71, ‘De veelste grote Yoko Ono Sjoo’, beantwoordt de vraag ‘Yoko Ono of Yoko Oyes?’. “De een vindt het onuitstaanbaar kattengejank, volgens de ander was ze haar tijd ver vooruit.’’ Fab4Cast bedient de Beatles-nerd die nooit van zijn leven iets anders zal beluisteren dan The Beatles, maar is voor elke muziekliefhebber goed beluisterbaar omdat het wordt gemaakt door muziekliefhebbers met een bredere focus en de noodzakelijke relativering. De mannen – en hun gasten – doen dit allemaal in hun vrije tijd en hebben ook niet de illusie dat er een verdienmodel aan te hangen is, in tegenstelling tot de makers van de Amerikaanse evenknie, die nog wel eens wil bedelen om donaties. Je zou dat een schril contrast kunnen noemen met de positie die de vroegere makers van Poster en Het Steenen Tijdperk hadden. Zij mochten op basis van de omroep-cao op pad en konden betaald in de boeken en audio-archieven duiken. Feit is dat de omroep deze taak tegenwoordig laat liggen. Daar zou je over kunnen klagen. De luisteraar kan maar beter blij zijn dat er liefhebbers zijn die vele uren vrij tijd steken in het documenteren van hun favoriete muziek. www.fab4cast.nl/ http://beatlesfanclub.nl/category/fab4cast/ Edwin Wendt, 21 maart 2017

In samenwerking met de Beatles fanclub zenden Wibo Dijksma, Jan Cees ter Brugge en Michiel Tjepkema elke twee weken een documentair programma uit over The Beatles. Op internet. De inmiddels meer dan zeventig delen lopende serie wordt verspreid via de Beatles Fanclub. Ik heb samen met de mannen twee afleveringen gemaakt over The Beatles op de Nederlandse radio. de eerste is deze week online gekomen. In deze aflevering aandacht voor onder meer The Beatles Story op Radio Veronica, de terugbetaling van de gestolen mondharmica door de KRO, Veronica's Beatles dag en meer. Verder een exclusief interview met Lex Harding over zijn Beatles-momenten (vanaf Radio 227 in1967-inclusief historische audio) en over de Veronica Beatles dag. Dankzij Juul Geleick (Stichting Norderney) heb ik in deze aflevering masteropnamen kunnen laten horen van Beatlesdag-jingles. https://soundcloud.com/avrotros/fab4cast-73-the-beatles-de-nederlandse-radio-deel-1 Edwin