Doorzoek de gemeenschap

In een eerdere column meldde ik al dat in 1974 door mij toch nog redelijk vaak naar de televisie werd gekeken terwijl dit al decennia lang minimaal is. Zo vond ik een knipsel terug uit januari 1974 over een klein probleem bij een destijds door de AVRO opgestart programma met als titel ‘Wie-Kent-Kwis’. Het was presentator Peter Knegjens die vanaf september 1973 vijf afleveringen presenteerde van het programma, dat tot in 1983 werd opgenomen in de televisie programmering van de AVRO. In eerste instantie werd het programma op vrijdagavond of zaterdagavond gebracht, later werd het ook op doordeweekse avonden geprogrammeerd. Begin januari 1974 werd bekend dat de regisseur van het programma, Fred Oster, de presentatie van Knegjens ging overnemen. In de berichtgeving werd vermeld dat Peter Knegjens de programmaleiding van de AVRO had verzocht hem uit zijn functie te ontheven daar het niet langer samenging met andere drukke activiteiten die hij in die periode had. Het plotselinge verzoek plaatste de leiding voor een probleem want waar vond men snel een opvolger voor Knegjens? Gelukkig werd AVRO's regisseur en producer Fred Oster bereid gevonden de taak van Knegjens over te nemen. Omtrent Knegjens was vanaf de start van het programma verschillend gesproken. Sommigen vonden hem een fenomeen, anderen vonden hem totaal niet geschikt voor de presentatierol. Hijzelf heeft trouwens nooit iets aangetrokken van welke kritiek dan ook. Andere bronnen meldden destijds dat Knegjens helemaal niet om ontheffing uit zijn functie had gevraagd maar dat hij was ontslagen wegens vermeende dronkenschap. Later in de maand, op 22 januari 1974, werd meer bekend toen Knegjens zelf meer vertelde omtrent de reden van het stoppen met de presentatie. Het bleek dat hij, na het terugkijken van de vijfde aflevering, zeer ontevreden over zichzelf was en contact nam met John Schelfhout van de AVRO en vertelde over zijn beleving. Hij nam vervolgens enkele weken bedenktijd, waarna hijzelf de knoop doorhakte. Na dit besluit voelde hij zich niet alleen opgelucht maar vergeleek het in een interview het gevoel als een vrouw die een kind op de wereld had gebracht. Ondanks het gegeven dat Knegjens had gemeld de werkzaamheden niet meer aan te kunnen met allerlei andere activiteiten meldde zich een dag na het bekend worden van het indienen van zijn ontslag een andere omroep zich aan om van zijn kwaliteiten te kunnen gebruik maken. Knegjens meldde in de GPD kranten dat hij er verder niet over mocht en wilde zeggen behalve dat het ging om de V.P.R.O. In voornoemd interview werd in het kort nog ingegaan op de vermeende dronkenschap, die in diverse kranten was vermeld. Knegjens vertelde nog eens dat hij op die betreffende vrijdag veel spanning voelde en op advies van een aantal collega’s een paar borreltjes te hebben gedronken om op die manier wat losser te kunnen presenteren. Maar hij gaf toe dat het drinken van die twee whisky’s te veel was geweest en hij dat zelf snel merkte toen hij onder de vele hete studiolampen zich bevond. Het maakte hem te los in presentatie. Hij vertelde verder in de maand juli 1973 door de AVRO leiding te zijn gevraagd voor de Wie Kent Kwis maar vooraf wel drie keer een screentest diende te ondergaan. Ook werd wel duidelijk hoe het kwam dat Knegjens zijn ogen opende en tot het besluit kwam. Hij stelde: “De eerste problemen deden zich voor na de vierde uitzending en ik ging de week na Kerst uitrusten bij familie. Toen ik weer terugkwam, kwamen de telefoontjes van de relaties. Mijn vrouw nam ze aan, dat is een geweldig wijf. Die voelt precies de ondertoon van zo'n gesprek aan, c'est la ton qui fait...? De relaties lieten doorschemeren dat ik ze had laten schieten. Ik had ze natuurlijk wel een leuke kaart gestuurd voor oud en nieuw, maar toch..." Er moest een keuze gemaakt worden en derhalve besloot Peter te kiezen voor zijn werkzaamheden die hij al een kwart eeuw uitoefende, namelijk die van Public Relations Officer voor tal van bedrijven. Hij stelde ook ontevreden te zijn geweest over de te korte contacten met de deelnemers aan de Kwis. Vooraf had Fred Oster gesteld dat hij per maand 2,5 dag kwijt was aan voorbereiding en uitzending maar volgens Knegjens was, als hij het optimaal had kunnen voorbereiden en er goed contact met de deelnemers vooraf was geweest, minimaal twee weken aan elke uitzending nodig waren geweest. En nog iets over Peter Knegjens zijn radiowerk. Het was Tom Scheurs van de AVRO die hem benaderde als sportverslaggever actief te worden voor sporten als atletiek, zwemmen, boksen en motorsport. In 1948 was hij het die de enorme successen van Fanny Blankers-Koen tijdens de Olympische Spelen van 1948 in Londen versloeg. Decennia lang bleef hij actief en in de jaren tachtig van de vorige eeuw was hij één van de presentatoren van het late avond radioprogramma ‘Met het Oog op Morgen.’ Knegjens overleed in 1996 op 79-jarige leeftijd. En de Wie-Kent-Kwis haalde hoge kijkcijfers in de loop der jaren, mede door het geïntroduceerde finale spel waarin marmotten in een doolhof de weg naar de uitgang dienden te vinden. Volop werd er naar het programma gekeken en op maandagen op de werkvloer nog eens uitgebreid besproken. In 1976 werd het programma genomineerd voor de Gouden Televizier Ring en uiteindelijk als winnaar uitgeroepen. Vrij snel werd de beslissing ingetrokken toen bleek dat vele inzendingen voor dit programma nader werden beschouwd en bleek dat er ontzettend veel waren geschreven met hetzelfde handschrift, terwijl maar één inzending per persoon op de post mocht worden gedaan. Hans Knot, 13 november 2021

Deze keer neem ik je nostalgisch mee naar de maand februari 1974. Op 9 februari bleek dat de AVRO had besloten te kiezen voor een nieuwe presentator voor het populaire weekend programma ‘Wie-kent-kwis’. Velen zullen het jammer hebben gevonden dat Fred Oster de nieuwe presentator was geworden, daar ze eigenlijk zijn voorganger liever het programma zagen presenteren. Maar het was een beslissing die in een paar minuten was genomen. Fred Oster was namelijk de producer van het programma. De show, die al zeven afleveringen had geteld, werd genoodzaakt overgenomen door Oster. De officiële presentator werd namelijk door de directie van de AVRO op staande voet ontslagen wegens vermeende dronkenschap waardoor deze niet in staat was geweest de presentatie op een waardige manier voor zijn rekening te nemen. Het ging daarbij om Peter Knegjens, van huis uit leraar Nederlands en na de Tweede Wereldoorlog de radiowereld binnengekomen als sportverslaggever. Na zijn ontslag bij de AVRO zouden we nog geruime tijd van hem kunnen genieten, onder meer daar Kees Buurman hem vroeg zich te voegen bij het presentatieteam van ‘Met het Oog op Morgen’. Knegjens, die, als tekstschrijver in de reclamewereld, prachtige uitdrukkingen tot het Nederlandse volk liet komen, was de bedenker van bijvoorbeeld ‘Heerlijk Helder Heineken’. Hij nam in 1974 een single op met als titel op de voorkant: ‘Dat ziet er gezond uit’. Het kwam niet verder dan een notering in de tipparade. https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=peter+knegjens+dat+ziet+er+gezond+uit In 1989 besteedde de VPRO in het programma ‘De Radiovereniging’ aandacht aan de loopbaan van Knegjens, waarbij ook zijn werk als sportverslaggever goed werd belicht. Zeker de moeite waard dit prachtige radiodocument te beluisteren. https://www.vpro.nl/speel~POMS_VPRO_626463~peter-knegjens-de-radiovereniging~.html Ondertussen was er een golf van ontevredenheid merkbaar binnen de journalistieke wereld omdat binnen het NOS-bestuur meer en meer werd vergaderd zonder toelating van journalisten. Besloten vergaderingen werkten beter volgens het bestuur. Op de zogenaamde vragenuurtjes was al een aantal maal hierover gesproken met de voorzitter Schüttenhelm. En ondanks dat hij daarvoor zijn verontschuldigingen had aangeboden en beterschap had beloofd, werd er bijna niets veranderd. En volgens bepaalde journalisten was de situatie alleen maar erger geworden. Leden van de Ondernemingsraad van de NOS mochten wel aanwezig zijn bij de vergaderingen maar de pers en eventueel publiek dienden geheel weg te blijven. Er was een foefje die het mogelijk maakte dat de vergaderingen een besloten item werden. In het reglement van orde was opgenomen dat wanneer de voorzitter drie andere personen bereid vond dat het een besloten vergadering diende te worden, was dit al genoeg de deuren voor anderen gesloten te houden. Hadden we het net over Knegjens en zijn muzikaal uitstapje, dat weinig hit kansen had, dan kan ook nog gemeld worden dat in dezelfde periode ook weer een stukje zwart vinyl verscheen van Rob Out, voorman van Radio Veronica. Die keer samen met zijn toen 5-jarige dochter Birgit. Het nummer ‘Pappie wat gebeurt er’ was geschreven door Dimitri van Tooren. Helaas, maar ook deze song haalde hitlijsten niet en vertrok na drie weken uit de Tipparade. Zijn dochter vroeg aan vader Out wat er allemaal kon gebeuren als hij bijvoorbeeld zou komen te overlijden. Een liefderijk liedje dat toch wel meer hit potentie had dan ‘Dat ziet er gezond uit’. Het Grand Gala du Disque werd ook weer in het voorjaar van 1974 gehouden. Tal van artiestennamen werden er in de weken vooraf bekend gemaakt. Jurgen Marcus, Tony Orlando and Dawn, Three Degrees, Dobbie Gray, Barry White, Georges Moustaki en Cornelis Vreeswijk. Zo maar een greep uit het programma. De presentatie was in handen van Willem Duys, die in 1974 werd bijgestaan door Willem van Kooten. Er kwam trouwens op 15 februari, de dag dat het festival was te zien en te beluisteren vanuit het RAI complex in Amsterdam, een einde aan een mooie traditie daar een eind kwam aan het Grand Gala du Disque. Dan kwam ik nog een aantekening tegen waarin een in het noorden van ons land destijds populaire groep, een fanclub had waarvan het bestuur het stoom uit de oren kwam. Wat was namelijk het geval? De toen bekende radio- en tv-presentator, en tevens omroeper, Hans van Willigenburg (KRO) had het verbruid bij de fans van het Hoogezandster orkest Ellen and the Moodmakers. Aanhangers hadden bij hem in zijn radioprogramma ‘Van twaalf tot twee’ een speciaal nummer van de groep aangevraagd, waarna hij besloot deze niet te draaien en een ander nummer de ether instuurde. Let wel het gebeurde in 1974! Als straf hebben ze Hans van Willigenburg voor het leven benoemd tot lid van de fanclub en ere- Moodmaker. Men ging er bij de fanclub van uit dat hij met opzet een andere plaat had gedraaid. Onmiddellijk na de uitzending klom een luisteraar en fanclublid uit Havelte, de heer F.H. Luuterop, in de pen en opperde gericht aan de presentator de zin: ‘Uit het oog’ (het noorden van ons land) en ‘Uit het hart’ (The Moodmakers). Volgens de fanclub diende het erelidmaatschap voor Van Willigenburg om hem te laten bekeren. En tenslotte iets rond de in de zomer van 1972 opgenomen serie die in december 1972 en 1973 voor het eerst voor de televisie was te zien. Een serie gemaakt naar het door Anne de Vries in 1936 geschreven boek ‘Bartje’. Alle rollen in de serie werden gespeeld door personen die roots hadden in Drenthe. Bartje was dan ook een streekroman en delen van het gesproken woord in de serie was Drentse streektaal, waardoor ondertiteling van de serie noodzakelijk was. Er was intens in de Nederlandse huishoudens naar de serie gekeken en men ging er in Drenthe vanuit dat de populariteit van de serie van invloed zou zijn op het toerisme. Half februari 1974 werd echter bekend gemaakt dat er geen ‘Bartje-effect’ was geweest inzake het toerisme in Drenthe en dat er geen massa’s mensen naar Drenthe waren gekomen om een vakantie door te brengen of een dagreisje te maken. Er was slechts een uitzondering voor die gebieden, waar de televisieopnamen hadden plaats gevonden en er een kleine groei was waargenomen. In het jaarverslag over 1973 van de VVV van Ruinen was te lezen in haar jaarverslag dat mogelijk velen destijds waren afgeschrikt door de te verwachten massale toeristenstroom en derhalve de anders zo rustige provincie hadden gemeden. Maar een goede zomer en een fraaie herfst hadden er toe geleid dat men van redelijke resultaten kon spreken. In voornoemde gemeente hadden in 1973 335.750 betaalde overnachtingen plaats gevonden. Hans Knot. 31 oktober 2020