Doorzoek de gemeenschap

Dit artikel van Piet van der Vooren werd voor het eerst gepubliceerd op 27 augustus 2009 in 'de Teylinger', een wekelijks verschijnend nieuwsblad in de gemeente Teylingen. Als er iets is waarvoor de jingle 'Herinnert u zich deze nog?' van Veronica-diskjockey Lex Harding van toepassing is, dan is het dit artikel wel. Al moet je waarschijnlijk wel 50-plusser zijn om het 'meegemaakt te hebben'. Aanstaande maandag, 31 augustus, is het alweer 35 jaar geleden dat er een einde kwam aan de uitzendingen van de zeezender Radio Veronica. Dat wordt door de inmiddels toch wel uitgedunde schare aanhangers van weleer op verschillende manieren herdacht, onder andere door middel van een tentoonstelling in museum RockArt in Hoek van Holland. Eén inwoner van Sassenheim is echter op een wel heel bijzondere manier verbonden aan de geschiedenis van Radio Veronica, al had hij zelf niet zoveel met dit populaire radiostation. De nu 72-jarige Hans Walenkamp was indertijd namelijk verantwoordelijk voor het lostrekken van de Norderney, het zendschip van Veronica, van het Scheveningse strand nadat het daar op 2 april 1973 tijdens een zware storm op geworpen was. De toen 35-jarige Hans Walenkamp werkte nog geen half jaar als bergingsinspecteur bij het sleep- en bergingsbedrijf Smit toen hij voor zijn eerste Nederlandse klus te maken kreeg met bekende Veronica-diskjockeys als Rob Out en Tineke. En met 'oom' Bull Verwey, de legendarische directeur van de beroemde zeezender Veronica. De Sassenheimer bewaart zijn herinneringen aan het lostrekken van het Veronica-zendschip Norderney in een plakboek vol met krantenknipsels. Hij kan nu nog steeds aanstekelijk vertellen over die roerige gebeurtenis uit 1973. Op maandag 2 april van dat jaar woedde een zware storm over Nederland en 's avonds tegen negen uur sloeg een hoge golf het voor de kust van Scheveningen liggende zendschip Norderney van Radio Veronica van zijn anker. Rond kwart over negen- zag de bemanning zich genoodzaakt de uitzendingen van de populaire zender te beëindigen omdat het strand in zicht kwam. Vlak daarna arriveerde de Scheveningse reddingsboot Bernard van Leer bij het schip en ging de bemanning van boord. Het werd toen stil op de 538 meter, de golflengte van Veronica. Rond half twaalf liep het schip uiteindelijk op het strand, na maar net één van de havenhoofden gemist te hebben. Auto directeur Hans Walenkamp landde de volgende dag op Schiphol na een bergingsklus in Bangladesh. Tot zijn verbazing stond de auto van de directeur van Smit op hem te wachten. De chauffeur vertelde hem dat hij direct naar Scheveningen moest omdat het schip van Veronica op het strand was gelopen. Walenkamp: "Ik kan me nog herinneren dat het slecht weer was en dat het hard waaide en ik ben toen met de auto van de directeur meteen vanaf het vliegveld naar Scheveningen gebracht. Het was mijn eerste Nederlandse klus en ook de eerste keer dat ik te maken had met een stranding. Ik werkte toen nog geen half jaar als bergingsinspecteur bij Smit, na eerder gevaren te hebben op lijndiensten en vrachtschepen. Voor Smit was ik in die eerste maanden, waarin ik kennis maakte met het bergingsvak, betrokken geweest bij de berging van schepen in het buitenland. Nu dus mijn eerste binnenlandse klus en ook mijn eerste stranding. Ik kreeg samen met een uitvoerder de verantwoordelijkheid voor de berging van het Veronica-schip. Bij Veronica was directeur Bull Verwey mijn contactpersoon. Waarschijnlijk had Smit al meteen na de stranding contact met hem opgenomen. Er is toen een contract afgesloten voor het lostrekken van het schip op basis van 'no cure, no pay'. Smit zou dus alleen betaald krijgen als we het schip van het strand zouden krijgen. De Norderney was een stevig gebouwd schip met een opvallende lange doorlopende kiel, een zogenaamde staafkiel. Het schip lag ongunstig op het strand met de boeg in de richting van de duinen. De kiel was helemaal ingegraven in het zand. Dat betekende dat we het schip moesten uitgraven en vervolgens 180 graden draaien in de richting van de zee", vertelt Walenkamp. "Ik heb die dagen ook kennisgemaakt met Rob Out, die zo'n beetje de baas bij Veronica was. En met Tineke. Die stelde zich aan mij voor met: 'Hallo, ik ben Tineke'. Ik vroeg toen: 'En hoe heet u van uw achternaam?' Door mijn werk was ik maar heel weinig in Nederland, dus ik had geen flauw idee wie Tineke was", vertelt hij lachend. Nat pak Voor Walenkamp was al snel duidelijk wat er allemaal moest gebeuren om te proberen het Veronica-schip van het strand te trekken. "We hebben toen een paar ankers in zee uitgebracht op zo'n 250 meter uit de kust. Ook werden er aan boord van de Norderney twee winches (takels, red.) aangebracht en daar werden die ankers met dikke kabels aan vast gemaakt. Het was de bedoeling dat we eerst zouden proberen om bij hoog water het schip zichzelf te laten lostrekken door de kabels met die winches op te rollen. Tegelijkertijd werd er rond het schip gegraven zodat de kiel vrij zou komen. Dat gebeurde met bulldozers maar later heb ik ook een zandzuiger ingezet. Die had ik van een bollenkweker in de Bollenstreek laten komen want ik had gezien dat ze daar op de bollenvelden werden gebruikt om zand op te spuiten. Dat ding was natuurlijk niet gemaakt om op het strand te werken en de machinist van dat ding heeft dan ook wel een nat pak gehaald. Dat gold trouwens ook voor nogal wat andere mensen want dat schip en ons werk op het strand trokken nogal wat belangstelling. De kranten stonden er toen dagelijks vol mee. De toeschouwers kwamen vaak veel te dicht bij het schip en dat leverde hen regelmatig een nat pak op", weet Walenkamp. Springvloed Op 7 april lukte het de bergers om de boeg van het Veronica-schip tijdens hoog water naar zee te draaien. "Dat was noodzakelijk om het schip, dat aan de voorkant het lichtst was, van het strand te kunnen trekken". Hans Walenkamp kijkt terug op die dag: "We zijn toen begonnen om met de winches de kabels op te rollen om te proberen het schip naar zee te draaien. Op een gegeven moment begon de Norderney een beetje te bewegen en te drijven in het water. We hebben toen de kabels vast getrokken en gewacht totdat het water op het hoogste punt was. Door de spanning kwam het schip toen naar voren maar helemaal vlottrekken lukte nog niet. We wisten zelf dat we de meeste kans hadden om het schip bij springtij vlot te krijgen maar de kranten schreven toen al dat de bergingspoging mislukt was. De eerste springtij zou echter pas op 18 april zijn want dat doet zich zo eens in de twee weken voor. Toen een verslaggever van een krant tegen me zei dat de bergingspoging mislukt was liet ik hem weten dat we het schip altijd van het strand zouden krijgen. Dat stond ook groot boven het artikel: 'We krijgen hém er altijd wel af'". Foto: Hans Walenkamp met zijn plakboek over de stranding van het Veronica-zendschip: "Ik had geen flauw idee wie Tineke was" (FBPSIPeter Schipper). 18 april Op woensdag 18 april waren de weersomstandigheden dan eindelijk gunstig. Er werd springtij verwacht en de golven zouden tot redelijk ver op het strand komen. Walenkamp: "Om nog meer kracht te krijgen hadden we ook twee sleepboten besteld. Dankzij de combinatie springtij met de ankers en de twee sleepboten lukte het ons om de Norderney in alle vroegte van het strand te krijgen. Ik maakte me wel wat zorgen om de mensen die aan boord van de Norderney waren want als er iets misgaat vliegen de kabels je om de oren. Daarnaast had het schip ook twee hoge masten en die zwiepten bij het lostrekken gevaarlijk heen en weer. Ook toen het schip over de zandbanken werd getrokken hield ik mijn hart vast want het stampte toen behoorlijk. Maar het lukte uiteindelijk allemaal prima en al een paar uur later kon Radio Veronica met het eigen zendschip en vanaf de juiste ankerplaats op zee de uitzendingen weer hervatten. Ik ben toen nog aan boord van het schip voor de radio geïnterviewd. Aan boord van de Norderney was het toen een ware happening en de champagne vloeide rijkelijk. Daarnaast moet ik zeggen dat Bull Verwey ons tijdens de hele berging uitstekend Tieeft verzorgd", herinnert Walenkamp zich de gulle Veronica-directeur. Demonstratie Voor Radio Veronica kon het loskomen van het schip niet op een beter moment plaatsvinden. Diezelfde dag, 18 april, werd er namelijk in de Tweede Kamer een hoorzitting gehouden over een wet die medewerking aan zeezenders zou gaan verbieden. Veronica had daartegen in Den Haag een demonstratie georganiseerd, waarvoor zo'n honderdduizend fans van de zeezender werden verwacht. Die fans kwamen massaal op de been voor het populaire radiostation en deze konden naast de demonstratie op en bij het Binnenhof genieten van optredens van artiesten op het Malieveld. Het feit dat hun radiozender net die dag weer vanaf het eigen zendschip in de ether kwam werd daar dan ook met veel gejuich ontvangen. De dagen daarvoor had Veronica voor de uitzendingen weliswaar gebruik kunnen maken van de zender van het eveneens voor de kust liggende zendschip van Radio Caroline maar het geluid van Radio Veronica hoorde toch gewoon vanaf de Norderney te komen. De inspanningen van Hans Walenkamp en zijn mensen zorgden ervoor dat dit juist op deze voor Veronica zo belangrijke dag ook kon gebeuren. Met dank aan dezelfde weergoden die het schip juist zestien dagen eerder op het strand hadden geworpen. 'Absolute onzin' Eén fabeltje rond het lostrekken van het Veronica-schip wil Hans Walenkamp na al die jaren resoluut uit de wereld helpen. Volgens enkele critici had de directie van Veronica aan de bergers van Smit gevraagd om het schip tot 18 april op het strand te laten liggen, zodat het precies op de dag van de demonstratie in Den Haag losgetrokken kon worden. Daarover is de Sassenheimer echter volstrekt duidelijk: "Dat is absolute onzin. Bull Verwey was erg betrokken bij de berging en die wilde het schip zo snel mogelijk weer op zee hebben. Bovendien zouden we daar als Smit geen belang bij hebben gehad want we werkten op basis van 'no cure, no pay'. Dus hoe langer het schip op het strand zou liggen, hoe meer geld het ons zou kunnen gaan kosten. Wat nodig was om het schip los te kunnen trekken was springtij met de nodige golfslag en dat hadden we op 18 april. Het is echt toeval dat dat net op dezelfde dag als die demonstratie was". Voor Walenkamp was het lostrekken van de Norderney slechts één van de vele klussen waarvoor hij tijdens zijn 28-jarige carrière bij Smit kwam te staan. Aan de grond gelopen schepen, ontplofte schepen, door natuurgeweld beschadigde schepen, het slepen van boor-platformen; zo'n beetje van alles heeft hij meegemaakt. Met als hoogte- en tevens dieptepunt in 1987 het bergen.van de veerboot Herald of Free Enterprise voor de kust van het Belgische Zeebrugge. Vooral omdat daarbij zo'n groot aantal slachtoffers te betreuren viel heeft dit indruk op hem gemaakt. Daar was het lostrekken van het zendschip van een radiostation waar hij eigenlijk nooit naar luisterde'eigenlijk maar kinderspel bij. Met dank aan Juul Geleick van de Stichting Norderney en Jan van Heeren van Freewave Media Magazine voor hun medewerking. Meer informatie over de zeezender Radio Veronica is te vinden op de website van de Stichting Norderney: www.norderney.nl. Piet van der Vooren, 27 augustus 2009 Foto bovenaan de pagina: De Norderney in april 1973 op het Scheveningse strand. Het gestrande zendschip en het werk van de bergers op het strand trokken nogal wat belangstelling (Archieffoto: PR/Freewave).