Doorzoek de gemeenschap

Laten we wat betreft Hilversum even kijken wat er, in doorsnee, zoal stond te lezen in de ingezonden rubrieken inzake ‘Veronica’. Ik neem een blik in de Televizier van 5 april 1965, toen Radio Veronica op een haar na vijf jaar bestond. Zo was er een ingezonden brief uit Heemstede van R. Prijs, die schreef: ‘Hoe men ook over Radio Veronica denkt, een feit is dat dit station goede, lichte en ontspannende muziek brengt. Ik beweer niet dat de programma’s geschikt zijn om er 18 uur per dag naar te luisteren, maar als men op elk uur van de dag dan ook lichte muziek wil horen, dan heeft men die ook. De huisvrouw wil ze graag ’s morgens onder het huishouden en ’s middags de mensen in fabrieken en bedrijven. De jeugd laat in de middag en vroeg in de avond. En vele nachtwerkers houden ook wel van lichte muziek onder het werk. Mocht Radio Veronica dus verdwijnen, dan zullen de omroepverenigingen hun programma’s moeten veranderen en om te beginnen het gesproken woord drastisch in te korten. Alleen dan kan een leemte, die door het verdwijnen van Veronica zeker zal ontstaan, opgevuld worden. Nog beter natuurlijk is een legalisatie van Veronica.’ Maar er was nog een tweede reactie in de serie ‘Veronica in de branding’ in Televizier en wel van F. de Hond uit Amsterdam, die kort en krachtig schreef: ‘Als Veronica verdwijnt, zou de behoefte aan lichte muziek volgens de plannen gedekt moeten worden door het derde radionet (toekomstige Hilversum 3). Dit net wordt echter alleen opgebouwd uit FM zenders, zodat velen die een oudere radio hebben, de programma’s niet kunnen horen. En de FM-band zit ook niet op autoradio’s, zodat ook velen – die beroepshalve dagelijks op de grote wegen rijden, geen vervanging krijgen voor het station waar muziek in zit. Waarom Veronica niet legaal gemaakt?’ Tja, en dan waren er in 1965 ook nog de sporadische programma’s voor de jeugd waarin aandacht werd besteed aan de door deze leeftijdsgroep geliefde muziek, die bij lange na niet altijd werd gewaardeerd door hun ouders. Maar niet alleen de muziek telde mee bij de benadering van deze tieners en twens, zoals ze in de volksmond werden genoemd. Musical items, ballet, toneel en beroepsvoorlichting maakten ook onderdeel van een paar programma’s die voor hen werden gemaakt. Een dergelijk programma werd gemaakt door een toen 22 jarige ambitieuze jongeman uit Tilburg, die nog woonachtig was bij zijn moeder. Hij werkte voor de AVRO en moest het opnemen tegen een programma als ‘Top of Flop’ bij de VARA, dat werd gepresenteerd door Herman Stok. Velen waren destijds, al dan niet positief, over Stok zijn inzet voor de beatmuziek. De presentator van Combo was zijn radioloopbaan al vier jaar eerder begonnen. Hij was lid van de zogenaamde ‘hoorspelkern’, die voor verschillende omroepen werkte. Tevens sprak hij incidenteel reclameboodschappen in, die werden gehoord op het enige commerciële station dat ons dagelijks van muziek voorzag, Radio Veronica. Over de baan bij de hoorspelkern stelde hij eens in een interview: ‘Een vaste baan betekende het, waarbij je oud kon worden met een ambtenarensalaris en een pensioen.’ Maar het ging niet zoals hij wenste. Toen hij een keer een schnabbel elders had, meldde hij zich ziek maar werd door een collega verlinkt. Daarover stelde hij later: ‘Als ik niet in ongenade was gevallen, omdat ik mij ziek had gemeld, kende nu nog niemand mij. Daarom ben ik de collega, die mij destijds verraden heeft, nog dankbaar. Al snel werd hij ‘de mooie jongen met de zwoele stem’ genoemd en vele vrouwen vielen voor de manier hoe hij telkens zijn programma eindigde met het zwoele ‘dag’. Afbeelding: promotiefoto AVRO Jos Brink Maar hij had duidelijk, naast het presenteren van televisieprogramma’s, meer ambities. Hij zag toekomst in de kleinkunst en dus het cabaret. In 1965 ging hij voor het derde jaar in successie met zijn kleine cabaretgroepje het land in en speelde rolletjes bij een kindertoneelgroep. Hij stelde zich veel voor van een idee, waarmee hij rondliep en wat hij ‘Carpe Noctem’ noemde, een platenprogramma van goede lichte muziek, dat voor middernacht en dus het slapengaan, zou moeten worden uitgezonden: ‘Weet je wel, zo’n droomuitzending voor romantische mensen, die nog een night cap nodig hebben voor ze onder de dekens kruipen. Het liefst héél laat in de avond.’ De presentator van ‘Combo’ was niemand anders als de later zeer succesvolle duizendpoot ‘Jos Brink’. Maar naast de eerder gememoreerde Herman Stok en Jos Brink konden de tieners zich ook laven aan onder meer de toen 26-jarige en voormalige sportinstructeur Wim-Jaap van der Laan. Hij was destijds presentator van het programma ‘Wauwer’. Hij had zijn baan binnen de platenindustrie op een laag pitje gezet in ruil voor die van presentator. Bovendien was hij de man van Anneke Grönloh en toekomstig vader van een kind. Hij wilde niets te maken te hebben met de loopbaan van zijn vrouw, hoewel hij in een interview verklapte af en toe wel eens achter in een zaal te gaan zitten om te zien hoe ze presteerde. En over zijn eigen rol op de televisie meldde hij eens in een interview: “Wie ben ik nu, dat ik zo populair zou moeten zijn. Er zijn zelfs deejays en presentatoren die zelf platen opnemen. Maar moét dat nou? Dat zijn toch twee dingen, een platen ster en een presentator. Ik wil juist zo gewoon mogelijk doen en dus niet expres leuk. Ik wil gewoon bij de mensen binnenkomen en gewoon ‘hoi’ kunnen zeggen en gewoon wat muziek kunnen presenteren.” Trouwens eerder had hij een programma op Radio Veronica en ging in 1971 ook kortelings voor Radio Noordzee werken. Helaas zijn zowel Brink, Stok als Van der Laan al geruime tijd niet meer onder ons. Hans Knot, 3 juni 2023

We waren in onze jeugd, de nu 70 plussers, en hadden weinig vertier op de radio. Een geluk als je een stuk oudere broer had die je wegwijs maakte op de radio. Daarmee leerde je radiostations en programma’s vinden waarvan jezelf het bestaan nog niet wist. Zo overkwam mij het rond de tijd dat ik tiener werd en stations als Radio Luxemburg en AFN kreeg voorgespiegeld. En dat leverde heel wat nieuwe muziek op, hoewel ik mij wat betreft Luxembourg uit die tijd herinner dat de platen soms heel kort waren te beluisteren en pas vele jaren later begreep dat het ging om gesponsorde kwartiertjes van platenmaatschappijen, de hun product aan de luisteraars kwijt wilden. AFN bracht ons de muziek die we gemiddeld niet op Hilversum 1 en 2 konden beluisteren. Of het country, jazz of populaire muziek was, het programma was er vooral om super van te genieten. Want wees eerlijk wat was er in de begin jaren zestig van de vorige eeuw te beluisteren voor de jeugd via Hilversum 1 en Hilversum 2? Tja we hadden inmiddels ook Radio Veronica maar dat station was in de beginperiode niet in Noord Nederland te ontvangen en bovendien was, als je de programmering uit die jaren terugleest, vooral niet gericht op de jongeren. Dat kwam pas echt later in 1965. Op 11 september 1959 was de eerste aflevering te beluisteren van ‘Tijd voor Teenagers’. Het was het eerste en lange tijd ook enige programma van de Nederlandse omroepen waarin een vleugje popmuziek werd gebracht. Het is bij velen Herman Stok geweest die het presenteerde maar in de eerste periode was het, door Co de Kloet geproduceerde programma, in presentatie van Dick Duster. Maar we luisterden naar Tijd voor Teenagers, als we tenminste de kans kregen, naar dit door de VARA geprogrammeerde show. Daar kwam geruime tijd later het programma ‘Tussen 10+ en 20-‘ bij, dat via de AVRO iedere dinsdagmiddag 30 minuten, vanaf half 6, werd geprogrammeerd. De eerste presentatrice was Lonneke Hoogland, die op een bepaald moment ook werd ingezet voor het presenteren van televisieprogramma’s van haar werkgever de AVRO En dus werd er een opvolger gevonden in toen 22-jarige Jos Brink die een enorme populariteit verwierf en decennia lang in tal van programma’s op radio en televisie was te horen en zien. Zijn vaste afscheidsgroet in het programma was altijd even voor de klok van zes uur: ‘Pas goed op jezelf’. Dat hij dit telkens weer, elke week, als einde van het programma sprak, gaf Lodewijk Post de kans er een liedje over te schrijven met die titel en waarop de B-kant het liedje: ‘Toe Jos, draai nog ‘ns plaatje’, kwam te staan. Het werd uitgebracht op het Fontana label in de serie ‘Favorieten Expres’. Vooral het nummer ‘Pas goed op jezelf’ werd in die tijd op de AVRO grijsgedraaid. Het was in de tijd dat andere nummers als: ‘My whole world is falling down’ van Brenda Lee, ‘Hoe heet je’ van Rob de Nijs, ‘I’m telling you now’ van Freddie and the Dreamers en ‘Red sails in the sunset’ van Fats Domino ook aardig aansloegen bij de toen luisterende jongeren. Jos wist op het einde van ‘Toe Jos, draai nog eens ’n plaatje’ zichzelf aardig te verkopen met: ‘ik ben de gids, voor jullie hits. Skip zocht ze uit achter de ruit. Swing, sweet, twist of Bosa Nova. En een topper tot besluit.’ Uiteraard bedoelde hij Skip Voogd, die het programma samenstelde. Hans Knot, 2 oktober 2021