Doorzoek de gemeenschap

De afgelopen jaren hebben wetenschappers steeds vaker deelgenomen aan activistische activiteiten. Ze organiseerden protesten over huisvesting, stonden in toga op de A12 en bezetten universiteitsgebouwen om te protesteren tegen de banden van hun instellingen met de fossiele industrie en Israëlische universiteiten. Daarnaast spraken zij zich uit over het vaccinatiebeleid en mengden zich in discussies over migratie en stikstof. Voor veel wetenschappers is deze activistische rol ongebruikelijk. Hun primaire taak is het produceren van nieuwe kennis, terwijl het aan de samenleving is om te bepalen of en hoe deze inzichten moeten worden toegepast. Ondanks deze traditionele opvatting hebben sommige wetenschappers het gevoel dat zij verplicht zijn om actie te ondernemen tegen onrecht, desinformatie en de politisering van wetenschappelijke kennis. Dit zogenoemde ‘wetenschapsactivisme’ wordt echter niet altijd zonder controverse ontvangen. Deelname aan publieke debatten kan risico’s met zich meebrengen voor de carrière en soms zelfs de veiligheid van wetenschappers. De vraag rijst dan ook wat hen drijft om deze stap te zetten. Is wetenschapsactivisme een noodzakelijke reactie op de uitdagingen van deze tijd, of ondermijnt het de autoriteit van de wetenschap? Op zondagavond 21 juli gaat Lara Billie Rense in gesprek met vier wetenschappers die zich uitspreken over dringende kwesties op het gebied van klimaat, ecologie, mensenrechten en gezondheid. Zij analyseren het fenomeen wetenschapsactivisme en delen hun inzichten: Efraïm Hart, arts en adviseur medische opleidingen bij het OLVG, politiek actief voor de ChristenUnie en promovendus op het gebied van ‘zorgactivisme’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Yolande Jansen, universitair hoofddocent Sociale en Politieke Filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, betrokken bij Scientist Rebellion en Dutch Scholars for Palestine. Erik van Sebille, hoogleraar oceanografie en public engagement aan de Universiteit Utrecht, die werkt aan een methode om de verantwoordelijken voor plasticvervuiling op te sporen. Martijn Duineveld, universitair hoofddocent culturele geografie aan de Universiteit van Wageningen, betrokken bij Scientists4Future en mede-oprichter van het onderzoeksplatform Climate Obstruction NL. De uitzending "Focus Radio: Wetenschapsactivisme op de Snijtafel" is te beluisteren op zondag 21 juli van 22:00 tot 23:00 uur op NPO Radio 1. Na uitzending is deze verkenning te beluisteren in Podcast Focus: https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap

Fleur Wallenburg wordt de nieuwe full time presentator van het NPO Radio 1-actualiteitenprogramma Nieuws en Co (NOS/NTR). Ze volgt Lara Billie Rense op, die na 12,5 jaar wat meer afstand wil tot de dagelijkse nieuws hectiek en een bestaan gaat opbouwen als zzp’er. Fleur Wallenburg (39) begon in 2006 bij de NOS als vaste nieuwslezer op NPO 3FM, veelal in de ochtend. In 2015 kwam het redacteurschap voor NOS Met het Oog op Morgen daarvoor in de plaats en sinds eind 2019 maakt ze samen met Peter Kuipers Munneke de podcast De Weerman. Haar presentatierentree maakte ze op de nieuwszender NPO Radio 1: eerder presenteerde ze daar al bij toerbeurt het NOS Radio 1 Journaal op zaterdag en het afgelopen jaar nam ze al een paar dagen per week plaats achter de microfoon van Nieuws en Co. Per 1 april worden dat vier dagen. Lara Billie Rense doet dan de vijfde dag tot in oktober, wanneer die de NOS helemaal verruilt voor het zzp-bestaan. Wallenburg: “Ik presenteer Nieuws en Co net een jaar, eerst alleen op vrijdag, en sinds dit jaar op donderdag en vrijdag. De afgelopen weken heb ik eigenlijk alleen maar Nieuws en Co gedaan met al die extra uitzendingen over de oorlog in Oekraïne. Het is dus supersnel gegaan, maar ook wel natuurlijk. Ik vind het zo leuk om te doen. Het programma past me ook, het tijdstip is heerlijk en de collega’s zijn geweldig.” Lara Billie Rense was 4,5 jaar presentator van het NOS Radio 1 Journaal in de ochtend, ofwel de stem waar nieuwsluisterend Nederland mee opstond. Daarna maakte die de overstap naar het NOS Radio 1 Journaal in de middag, dat later opging in Nieuws en Co, een co-productie van NOS en NTR. Als zzp’er wil Lara Billie onder meer andersoortig mediawerk gaan doen. Afbeelding: Fleur Wallenburg (foto NOS/Stefan Heijdendael)