Doorzoek de gemeenschap

Het leek allemaal zo mooi, lokale radio in Groningen, toen Radio Stad op 12 november 1984 officieel van start ging, hetzij eerst alleen via een signaal dat via een televisiekanaal op het lokale kabelnet was te ontvangen. Het was gesegmenteerde radio, waarbij diverse groeperingen een kans kregen. Het ochtendprogramma tot 9 uur was toebedeeld aan een groep die zich voornamelijk als Radio Groningen illegaal in de picture had gezet. Laat maar zien wat je kunt. Dat zou geen probleem zijn geweest als de faciliteiten optimaal waren geweest maar het plegen van een telefoontje in de uitzending kon je de eerste periode vergeten en dus werden nieuwsitems thuis de dag ervoor al opgenomen en gemonteerd. Nieuws was dus geen nieuws meer bij uitzending. Ikzelf mocht het lokale radiostation officieel openen en om zeven uur in de ochtend ging ik van start met het programma en 12 minuten later bleek dat de conciërge van oude schoolgebouw aan de Donderslaan in Groningen vergeten had het signaal van de studio door te schakelen op het kabelnet van de stad Groningen. Gelukkig had ik een bandopname gemaakt zodat de officiële opening wel bewaard bleef. Het bleek het begin van een zeer moeilijke periode waarbij wel gezegd dient te worden dat allerlei groeperingen zich volop inzetten tot het mogelijk slagen van Stadse radio. Er waren verzoekplaten programma’s maar ook praatprogramma’s onder meer voor de studenten in Groningen. Velen draaiden de knop van de radio maar weer op een ander kanaal op de kabel wanneer volgens hen de linkse rakkers weer een programma hadden. In de periode dat ik voor de Stad Radio actief ben geweest zijn er alleen vergaderingen van het ochtendteam geweest ten huize van mijzelf om de muziek voor de komende week te bepalen en andere zaken door te spreken. Nooit is er een algemene vergadering geweest van de diverse secties binnen de lokale omroep in Groningen. De winter van 1984-1985 bracht wel bijzondere momenten. Op een vroege ochtend bleek de Koning Winter plotsklaps zo te hebben toegeslagen dat het niet mogelijk was binnen een half uur, dat ik normaal nodig had, van de wijk Selwerd naar de Donderslaan in het zuiden van de stad Groningen te gaan. Dus besloot ik een uur eerder op pad te gaan na eerst een stevig ontbijt te hebben verorberd met in gedachte dat er aan de Donderslaan alleen slappe koffie of thee eventueel aanwezig was. Aangekomen in de Donderslaan, waar inmiddels de technische faciliteiten enigszins waren verbeterd, nam ik eerst contact met de meteo van het vliegveld Eelde om de verwachtingen voor de toen komende dag op te nemen om later in het programma aan de luisteraars te laten horen. Een tweede telefoongesprek liep minder voorspoedig dan verwacht. Ik belde, voor de uitzending, met de wachtpost van de Rijkspolitie met de vraag wat er zoal was te verwachten voor de weggebruikers in de omgeving van Groningen. Een juffrouw op de desbetreffende centrale vroeg aan de dienstdoende commandant mij te woord te staan en noemde de naam van ‘Radio Stad’. Hij stelde duidelijk hoorbaar niet te willen praten met een medewerker van een piratenstation. Ik deelde mede dat het ging om een van de eerste legale lokale radioprojecten, toegewezen vanuit het ministerie van WVC, maar de man bleef volharden. Ik liet de Uher recorder meelopen en zo is deze opmerking niet alleen destijds in de uitzending van Radio Stad geweest maar verscheen het nodige aan commentaar in de lokale krant en is het commentaar bewaard gebleven als historisch moment. Het werd tijd voor mij andere dingen op radiogebied te gaan doen. OOG Radio vertrok naar de binnenstad van Groningen ik hoorde nog wel de nodige strubbelingen via radiovrienden die er nog wel werkzaam waren, zoals Theo van Halsema en Jan Fré Vos. Ook in de media verschenen met bepaalde regelmaat door de jaren heen de nodige berichten over de slechte situatie binnen de lokale omroep, mede door financiële tekorten en het terugtrekken van de subsidie door de gemeente Haren, die mee profiteerde door speciale programma’s gericht op de eigen gemeente. Zowel bij de verhuizing vanuit het centrum (Oude Boteringestraat) als ook het 25-jarig bestaan werd ik nogmaals uitgenodigd om over het prille begin van de lokale radio herinneringen op te halen. Wordt vervolgd. Hans Knot, 9 februari 2019

Het zijn van die berichtjes in de kranten die mij in het verleden hebben aangezet een schaar te pakken en deze berichten uit te knippen. Want het ging niet alleen over radio maar het bericht kon ook nog eens van historische waarde zijn. Zo ook op vrijdag 3 mei 1968 toen in de kranten een bericht was geplaatst naar aanleiding van schriftelijke vragen die waren gesteld door leden van de Tweede Kamer aan de toenmalige minister voor Verkeer en Waterstaat, en aan die van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, mevrouw Marga Klompé. Zij was destijds ondermeer verantwoordelijk voor het omroepgebeuren in Nederland. De vraagstelling had betrekking op de mogelijkheden in de toekomst over de gaan tot het maken van radio op lokaal niveau. In ons land waren destijds slechts enkele regionale radiostations actief, waarbij bij lange na geen sprake was van landelijke dekking. In ieder geval werd er door Klompé serieus op de vragen ingegaan want binnen haar Ministerie en die van Verkeer en Waterstaat waren een paar ambtenaren een tijdlang bezig geweest onderzoek te plegen naar de technische mogelijkheden voor het opstarten van lokale radiostations. En, zo vertelde ons de berichtgeving op 3 mei, het bleek inderdaad mogelijk twee plaatselijke radiostations te bouwen in de verschillende grote gemeenten als Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Voor andere plaatsen, zoals Utrecht, Breda, Zwolle, Hilversum, Eindhoven, Groningen en Maastricht, was er slechts een mogelijkheid tot de bouw van één radiostation per gemeente. Wel werd eraan toegevoegd dat de zenders met echt een gering vermogen in de ether zouden kunnen komen. De schriftelijke vragen waren trouwens afkomstig van de leden van de Tweede Kamer drs. E. C. Visser en drs. M. Dijkstra, beiden vertegenwoordigers namens D66. Maar er diende nog zeker het één en ander geregeld te worden want in het antwoord was te lezen dat informatie omtrent de vermogens van de te gebruiken zenders eerst kon worden gegeven nadat de hiervoor noodzakelijke coördinatieprocedure met de buurlanden zou hebben plaatsgevonden. Dit diende te worden gedaan aangezien het was voorgeschreven in de overeenkomst inzake ondermeer de frequentieverdelingen gesloten tijdens een congres van de Internationale Telecommunicatie Unie in Stockholm in 1961. Daar deze procedure ook voor de buurlanden veel werk met zich mee zou brengen, kon hiermee niet worden begonnen voordat er sprake was van een meer concrete opzet van de toekomstige lokale radio. Een adder onder het gras want wat werd hier voor blokkade opgezet? In het antwoord van de ministers was verder te lezen dat berekeningen hadden aangetoond dat storing in de ontvangst van de toen toekomstige landelijke fm- en tv-stations, veroorzaakt door de toekomstige lokale radiostations, binnen aanvaardbare grenzen zou blijven. Experimenten ter plaatse konden hierover slechts afdoende zekerheid verschaffen van storing op buitenlandse fm- en tv-programma's door de lokale fm-zenders. Het vermoeden was dat op vele plaatsen in de naaste omgeving van deze zenders storing onvermijdelijk zou zijn. Derhalve vonden de bewindvoerders dat, wilde men storingen voorkomen, het aantal lokale radiostations beperkt diende te worden toegelaten. In een toelichting op hun vragen was door beide D66 Kamerleden gesteld, dat voor een deugdelijk functioneren van plaatselijke democratie de radio een belangrijke bijdrage kon leveren. Lokale radiostations konden namelijk met hun zendvermogen doelgericht het grondgebied van de desbetreffende gemeenten tot in alle uithoeken bereiken. Ze voegden er nog aan toe dat het ontbreken van de technische gegevens en kennis van mogelijkheden de verdere ontwikkeling van lokale democratie in de weg zou staan. Aldus deze herinnering aan de berichtgeving uit 1968. En kwam de lokale radio er snel? Ik heb er maar even op de achtergrond een oude opname gestart van het allereerste programma van de lokale radio in Groningen, de plaats waar als tweede in Nederland een experiment werd opgestart. Het allereerste programma werd op 12 november 1984 uitgezonden. Ja, u leest het goed, 16,5 jaar later nadat de vragen waren beantwoord over de toekomst van de lokale radio. En daarbij komt nog dat de eerste periode van de lokale radio in Groningen, dat bekend werd onder de naam Radio Stad, alleen te beluisteren was via kanaal 4 van het televisietoestel en op de lokale kabel op de ‘95FM’. En de presentator van het eerste programma? Dat was de schrijver van uw nostalgische column. Hans Knot, 23 juni 2018

Per provincie kan je op een kaart de pas erkende lokale radio's opvragen op de site van de krant De Morgen. Een mooi overzicht. https://www.demorgen.be/binnenland/een-poging-om-het-kluwen-te-ontwarren-zoek-de-lokale-radio-in-uw-buurt-bd1597bc/#