Doorzoek de gemeenschap

De audioreclamemarkt blijft groeien en bereikte in het derde kwartaal van 2024 een nieuwe mijlpaal met een totale omzet van 50,1 miljoen euro. Dit is een stijging van 1,8 miljoen euro (+3,7%) vergeleken met dezelfde periode vorig jaar, volgens de meest recente cijfers van Audify. Digitale spotreclame kent sterke groei De digitale spotomzet liet de grootste groei zien, met een toename van 40%, wat resulteerde in een omzet van 3,1 miljoen euro. De reguliere spotreclame blijft echter de belangrijkste categorie, goed voor ruim 45 miljoen euro, een stijging van 3,7%. Samen maken spotreclames 96% van de totale audiobestedingen uit. Branded content leverde de overige 4% op, met een omzet van 1,9 miljoen euro. Retail blijft dominant De retailsector blijft de grootste adverteerder binnen de audioreclamemarkt, met een aandeel van 28% van alle spotreclames. De financiële dienstverlening volgt met 13%, terwijl de sector Telecom/ICT goed is voor 10% van de markt. Sectoren zoals Transport en Horeca/Toerisme/Recreatie zagen hun aandeel licht dalen naar elk 9%. Belangrijkste adverteerders KPN voert de lijst van grootste adverteerders aan in het derde kwartaal, een aanzienlijke stijging vanaf de vijfde plek vorig jaar. Aldi maakte de grootste sprong en staat nu op de tweede plaats, terwijl het vorig jaar nog buiten de top 100 stond. Bol.com is derde, gevolgd door ODIDO op de vierde plaats. Kruidvat sluit de top vijf af, met een investering die 150% hoger ligt dan in 2023. Merken zoals Volvo, ESSO, Hello Fresh, Budget Mobiel en Zespri maakten dit kwartaal hun debuut in de radioreclamemarkt. Deze groei bevestigt de toenemende rol van audioreclame binnen het Nederlandse reclamelandschap, waarbij zowel traditionele radio als digitale kanalen bijdragen aan het succes van merken.

Weet iemand wie dit 7 Up spotje heeft ingezongen, vooral het stemmetje van het meisje in het begin is erg mooi. Juul?? https://pixeldrain.com/u/TovWf6KM

Het lijkt allemaal heel kort geleden maar in werkelijkheid gaan we 44 jaren terug in de tijd naar het jaar 1979. Je vraagt je, bij de voorbereidingen van een nostalgische column, af wat het jaar zoal voor je betekende destijds. Ik kan dat staven aan de aantekeningen en knipsels die ik in een dergelijk jaar destijds heb verzameld. Een kwestie van mijn archief in te duiken naar die ene map waarin vele documenten uit het jaar 1979 zijn opgeborgen. Zo schreef ik op 13 februari dat de Tweede Kamer een motie van de PvdA, D66 en het CDA inzake het invoeren van shirtreclame in het Betaalde Voetbal had aanvaard. In de motie werd onder meer vermeld dat in de toenmalige toekomst geen rijkssubsidie zou worden verleend voor de gezondmaking van het Betaalde Voetbal, indien deze bedrijfstak besloot over te gaan tot de invoering van shirtreclame. Maar niet alle volksvertegenwoordigers waren het hiermee eens want de fractie van de VVD en DS ’70 stemden tegen de motie. Desondanks stelde de toenmalige staatssecretaris van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk, Wallis de Vries, de motie te zullen invoeren. Wel zou hij nog contact opnemen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Stichting Nationale Sporttotalisator (SNS) om het genomen besluit breed mee te kunnen delen. Beide instanties subsidieerden, evenals het ministerie van CRM, de bedrijfstak Betaald Voetbal. Het was trouwens vooral de fractie van de VVD die zich fel tegen de motie had verzet. Via woordvoerder Wim Keja kwam er een verklaring naar buiten waarin hij onder meer stelde: “Jarenlang is er naar gestreefd de inspraak van voetballers en trainers in het Betaald Voetbal te realiseren. Dat is gelukt. Maar de Tweede Kamer lapt die inspraak aan haar laars als zij een uitspraak over de invoering van shirtreclame doet. Dat is een vorm van bemoeizucht waar wij tegen zijn. Bovendien is de motie voorbarig, omdat het Betaald Voetbal nog geen besluit tot invoering van shirtreclame heeft genomen, maar eerst overleg met alle betrokkenen voert". De VVD stond niet alleen want ook de fractie van DS'7O ondersteunde de motie niet. Deze partij had slechts een zetel in de Tweede Kamer, die bezet werd door Ruud Nijhof. Ook hij trad naar buiten en stelde tegen de pers: “Het getuigt van willekeur de invoering van shirtreclame in het Betaald Voetbal te verbieden. Andere vormen van commercie in andere takken van sport komen in deze motie niet ter sprake. Bovendien betekent het aanvaarden van de motie, dat de overheid haar financiële steun aan het betaald voetbal zal moeten verhogen. De mogelijkheid om extra inkomsten te vergaren om het Betaald Voetbal uit de financiële problemen te helpen, wordt door een uitspraak van de Tweede Kamer teniet gedaan". Destijds was mr. Eric Vilé voorzitter van het sectiebestuur Betaald Voetbal van de KNVB, en voor hem was de uitslag van de stemming een teleurstelling. Hij uitte dit door te stellen aan de geschreven pers: “We zullen wat de shirtreclame betreft voorlopig pas op de plaats maken. Het sectiebestuur is van plan op korte termijn een onderhoud aan te vragen met staatssecretaris Wallis de Vries over de thans ontstane situatie. Ook zullen we contact opnemen met het VNG en de SNS, de andere twee subsidiegevers, om hun standpunt met betrekking tot de invoering van shirtreclame te vernemen". In afwachting van die gesprekken ging het sectiebestuur Betaald Voetbal een onderzoek instellen naar andere bronnen van sponsoring om extra inkomsten te kunnen vergaren. Vilé andermaal destijds: “Er dienen ook andere mogelijkheden te zijn om het bedrijfsleven voor het Betaald voetbal te interesseren. Ik denk dan bijvoorbeeld aan een vorm van sponsoring, zoals die door de gebroeders Molenaar bij AZ'67 wordt toegepast. Beschouw het als een adoptie van een club door een bedrijf'. Het ging daarbij om het bedrijf Wastora uit Alkmaar, dat diverse vestigingen had in de witgoed branche en veel geld investeerde in AZ ’67, waardoor mede een uniek kampioenschap kon worden beleefd in de kaasstad. Uiteindelijk zou sponsoring in het Betaald Voetbal er ook komen, hoewel stapsgewijs. Van borden langs de lijn, via sponsering van de wedstrijdbal, via shirt reclame, reclame via het stadioncircuit van speakers en vele andere manieren tot uiting van reclame. Begon het destijds met kleine bedragen inmiddels is het uitgegroeid tot een miljoenen business. Eigenlijk weten we niet anders meer dat het een onderdeel van het Betaald Voetbal is en de tijd dat eerst reclameborden dienden te worden verwijderd, alvorens een wedstrijd op de televisie zou worden uitgezonden, is al lang verleden tijd. Hans Knot, 22 april 2023

Van de Golden Radio NL server 1991 06 01 Olon Dag van de lokale reclame https://pixeldrain.com/u/cakUUShC

Van de Golden Radio NL server, met dank aan Ron. Jean-Pierre of ik hebben het opgenomen via een bandrecorder jaren geleden, maar helaas verder helemaal geen gegevens en weet er ook niets van RadioVeronica-DeReclameshow https://pixeldrain.com/u/2FvMKUDG

Minister Klompé was een van de eerste vrouwelijke ministers van Nederland en tevens een minister waar je tegenop keek. Een boegbeeld in de toenmalige regering. Ze was als Margaretha Albertina Maria Klompé in 1912 geboren en in de eind jaren vijftig en de begin jaren zestig van de vorige eeuw actief als minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. Na de toen lopende regeerperiode vroeg ze om niet andermaal benoemd te worden maar wenste ze, als lid van de KVP (Katholieke Volks Partij), zitting te gaan nemen in de Tweede Kamer. Na een aantal roerige jaren binnen de Nederlandse politiek werd in 1966 het kabinet Zijlstra, na de val van het kabinet Cals, actief. Andermaal kreeg Marga Klompé een ministeriële functie en wel die voor Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. In die functie had ze onder meer te maken met de introductie van de reclame op radio en televisie binnen de publieke omroep, via de STER, de Stichting Ether Reclame. Je kunt je niet voorstellen, in de tijd van de ruime sociale media van heden ten dage, dat in de jaren zestig het amper voor kwam dat iemand zich wenste af te zetten tegen de besluitvorming van een individuele minister. Het was de tijd dat de kabinetten vooral bestonden uit in zwart uitgedoste staatslieden, waar een ieder tegenop keek. Grappen en grollen, zoals vrijwel dagelijks in de media en sociale media over de regeringsleden worden gemaakt, kwamen bijna niet voorbij. Televisie, zoals nu wordt gebracht, is ook totaal niet te vergelijken met het gebrachte in 1966. Uitzenduren waren beperkt, er was sprake maar van twee televisienetten en reclame werd in eerste instantie op zeer beperkte wijze de huiskamer binnen gebracht. Toch was bij lange na niet iedereen tevreden en binnen de gezinnen en vriendenkring werd wel gemopperd maar toch ook begrepen dat men eigenlijk niet om die reclame heen kon. Dit mede ter verkoming dat de kijk- en luisterbijdrage, die regelmatig diende te worden afgedragen op het postkantoor, niet tot huizenhoge prijzen zou stijgen. En toch waren er mensen die zich openlijk gingen afzetten tegen een minister. In dit geval was het de toen 44-jarige scheeps- elektricien L. de Jager die vond dat de komst van reclametelevisie een duidelijk geval was van huisvredebreuk. Gevolg was dat De Jager een klacht indiende tegen de verantwoordelijke personen die de reclameactiviteiten toegang hadden verschaft binnen de Nederlandse huisgezinnen. Volgens De Jager was dat destijds in de eerste plaats de toenmalige minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk, mej. dr. M.A.M. Klompé. Hij was namelijk van mening dat hij als radio- en televisiebezitter vooraf gekend had moeten worden in de beslissing reclame via zijn radio en zijn beeldbuis binnen de vier muren van zijn huis te brengen. Daarbij stelde hij duidelijk binnen zijn aanklacht dat het argument van het omdraaien van de knoppen, als men iets niets wenste te horen of te zien, in deze niet opging. Want, zo stelde De Jager, betekende het in- en uitschakelen van een televisietoestel (afstandsbedieningen waren er nog lang niet) dat deze handeling de slijtage van het betreffende toestel enorm zou bevorderen. En dus kon van niemand deze bij herhaling voorkomende actie worden geëist. Wel kwam hij met de gedachte dat er wel een andere oplossing kon zijn. Hij stelde voor dat de leiding van de STER die televisiebezitters, die van de vervuilende reclame verschoond dienden te worden, financieel in staat gesteld dienden te worden een apparaatje aan te schaffen en te installeren, dat het televisieapparaat automatisch zou uitschakelen als er weer een blok aan reclamespots in aantocht was en tevens weer zou aanschakelen bij een impuls, die direct na het reclameblok zou worden uitgezonden. De heer De Jager heeft inderdaad een aanklacht destijds ingediend om gerechtelijk een uitspraak af te dwingen die hem zou erkennen als bezitter van een radio- en televisietoestel. Volgens hem gaf zijn eigendomsverklaring hem het recht mee te bepalen wat hij al dan niet voorgeschoteld kreeg. Het bleek niet de eerste instantie die hij met zijn problemen met de komst van de reclame had ingeschakeld. Het bleek dat hij al in 1963 begonnen was met het benaderen van de leden van de regering en Tweede Kamerleden. Maar ook daar heeft hij nooit succes kunnen boeken. Voornoemde poging richting minister Klompé was destijds zijn laatste poging want hij vond bijna geen medestanders die de strijd tegen de reclame met hem wensten in te zetten. Inmiddels zijn we bijna 55 jaren verder en kunnen we reclamevrij televisie kijken en onze eigen ‘radio programma’s’ samen stellen zonder te worden beheerst door niet gewenste reclame. Hans Knot, 21 maart 2020 Afbeelding: Marga Klompé (foto Collectie Spaarnestad Photo / W.P. v.d. Hoef / Wikipedia)

De maand juli is een zomermaand, een maand om vakantie te kunnen houden maar ook om het even rustig aan te doen. Nostalgisch neem ik je vanaf het laatste weekend in juni in vier delen mee terug in de tijd en ga het hebben over het eens zogeheten ‘heilig kastje’, dat in vele gezinnen een lange tijd centraal stond: de televisie. Vandaag deel 4. Het plan, dat de omroepen dienden te maken, stond trouwens los van de taken van de Pacificatiecommissie. De opdracht aan deze commissie had een veel wijdere strekking. Deze commissie werd onder meer geacht advies uitbrengen over de bezetting van een tweede televisienet. Behalve problemen, die verband hielden met de uitzendingen van reclameboodschappen, moest zij ook tal van andere zaken betreffende uitzendingen over het tweede net bestuderen, zoals de vraag of ook andere instanties, dan de bestaande omroepverenigingen, uitzendingen via dat net zouden moeten kunnen verzorgen. Afbeelding: Cartoon Opland Volkskrant Ook in wetenschappelijk kring bleek men zich in het jaar 1964 ernstige zorgen te maken over de televisie. Ditmaal ging het echter noch over reclame, noch over de kabel. Nee, het intellectuele niveau van de televisie liet te wensen over. Zo luidde tenminste de conclusie van een congres over "Televisie", dat in januari 1964 in Eindhoven werd gehouden. De bijeenkomst was georganiseerd door de Sociëteit Cultureel Centrum en omgeving, dat haar tienjarig bestaan vierde. Een forum, onder voorzitterschap van niemand minder dan Mr. J.M.L.Th Cals, constateerde dat intellectuelen slecht vertegenwoordigd waren bij de televisie, "... zowel voor als in de beeldbuis." Dat lag volgens de wetenschappers aan het verschil tussen het niveau van de intellectuelen en dat van het televisie-aanbod. Daarom viel er, zoals ze het zelf formuleerden, "nog steeds een aversie bij deze bevolkingsgroep te constateren om zich met de uitschakeling van hun rijke scala van menselijke functies en mogelijkheden in de categorie der 'simpele kijkers' te laten inschakelen." Simpel gezegd, het televisie-aanbod had te weinig intellectueel niveau. Het forum had daarvoor ook een oplossing bij de hand. Binnen de NTS en de omroepen zouden meer academici in dienst moeten worden genomen, "teneinde de graad van deskundigheid der geboden voorlichting ter verhogen." Het forum was wel zo goed om direct daarbij te waarschuwen om geen wonderen te verwachten. Het aannemen van meer wetenschappelijke medewerkers zou niet betekenen dat de intellectueel zijn bureaustoel zou inruilen voor een ligstoel: "Heel wat academici zullen bereid moeten zijn zich in de ogen van de clan in de televisie te deballoteren, alvorens de grondeloze diepte der aversie is bereikt. Immers er is geen toestel dat zo totaal van elk snob-appeal is gespeend als juist dit monument der gestegen welvaart. In zijn poging iedereen, ook de ongevormde, 'in' te doen zijn, ligt de oorzaak van zijn totale 'uit' zijn. Eerst wanneer het gehele scherm door doctorandi in bezit zal zijn genomen, zullen dezen ertoe overgaan zichzelf een toestel aan te schaffen," aldus het Forum tijdens het congres in Eindhoven. Ook dat soort geluiden viel kortom in 1964 nog te horen, al vormde het niet langer het centrum van het publieke debat over de televisie. Pas bij de entree van de TROS in het televisiebestel — denk aan de zogeheten "vertrossing" — zou dit thema weer naar voren komen. Maar zover was het nog lang niet. Hoe ging het verder? Voor de kust van Noordwijk werd begin juni 1964 het kunstmatig platform verankerd waarvandaan in het tweede helft van 1964 Radio Noordzee en niet veel later, vanaf 12 augustus, TV-Noordzee hun uitzendingen begonnen. De programma's werden niet via de kabel doorgegeven door de PTT en, ondanks hun kabelaansluiting, klommen veel bewoners van het Haagse Bezuidenhout weer het dak op om de speciale REM-antenne te installeren. Ze waren niet de enigen. In diezelfde maand zette de Pacificatiecommissie al haar activiteiten tijdelijk stil, zonder een rapport bij de regering op tafel te leggen. De leden van de commissie lieten minister Bot weten dat zij niet weer aan het werk zouden gaan voordat de bewindsman zijn standpunt over de REM duidelijk had gemaakt. Hun redenering was, zij onder druk van de komst van de REM, niet in vrijheid hun mening te kunnen vormen over de toekomst van de televisie en de eventuele invoering van reclame. Het kabinet moest eerst duidelijk laten zien wat het wilde en hoe het dacht over deze "piraterij" op radio en televisie. Wat niet letterlijk door de commissieleden werd gezegd, maar waar het eigenlijk wel op neer kwam, was dat men eigenlijk niet weer aan het werk wenste te gaan voordat zowel de REM als Radio Veronica, dat al vier jaar actief was vanaf internationale wateren, uit de lucht waren gehaald. De politiek, dat was duidelijk, zag het allemaal niet zitten — met uitzondering dan van de VVD. Daar was men positiever ingesteld op het punt de uitzendingen vanaf internationale wateren. Mevrouw Haya van Someren-Downer verklaarde bijvoorbeeld in een radio-uitzending, naar aanleiding van het besluit van de commissie, dat het een normale zaak was dat de uitzendingen vanaf zee werden verzorgd: "Iets wat in dit land niet wordt toegelaten, terwijl er blijkbaar toch behoefte aan is, dient men te legaliseren, zelfs als het illegaal buiten de grenzen gebeurt." Maar, de VVD had het niet voor het zeggen. De Nederlandse regering maakt snel een wetje, waarmee de uitzendingen werden verboden. De REM zou op 17 december gedwongen worden om haar uitzendingen te stoppen. De regering kon echter niet meer om de zaken heen en diende met een goed alternatief moeten komen. Men probeert het. Zo werd op 1 oktober 1964 het tweede net definitief toegewezen aan de zendgemachtigden. Verder werd de zendtijd officieel uitgebreid tot 52 uur per week. De reclame op de televisie kwam er ook. Aan het eind van 1964 werd dan toch het rapport gepubliceerd van de Pacificatiecommissie. Daarin adviseert de commissie om etherreclame toe te staan. Dat gebeurde uiteindelijk ook, al zou het kabinet Marijnen in 1965 nog over deze kwestie struikelen. En, ook de instelling van CAI's ging gedreven voort in Nederland. De antennes verdwenen massaal van de daken. Tot het aanleggen van een landelijk kabelnet, wat de regering honderden miljoenen guldens zou hebben gekost, is het overigens nooit gekomen. In 1965 verliet de overheid het standpunt dat uitsluitend de PTT hiervoor zorg moest dragen. Middels plaatselijke initiatieven kwamen er in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw de eerste kabelnetten — de eerste werd, naar verluidt, in 1971 in Goirle in gebruik genomen — die zich vervolgens landelijk verspreidden. Tegenwoordig is Nederland het best bekabelde land ter wereld. Geraadpleegde bronnen De Volkskrant, jaargang 1964. Parool, jaargang 1964. Maandblad De Katholieke Werkgever, 1964, 2. NTS Infobulletin, 1964. Staatsbedrijf der Posterijen (1963), Telegrafie en Telefonie (1963), Vervolgrapport draadomroep: centraal antenne systeem. Den Haag: Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, 1963. Televizier, 7 november 1964. En verder diverse omroep- en overheidsdocumenten uit het Nederlands Audiovisueel Archief, Hilversum, en het Archief van het Freewave Nostalgie Magazine. Hans Knot, 20 juli 2019

Steve Miller Band - Serenade Zeker niet de eerste verwijzing in de discografie naar deze groep, die in 1966 werd opgericht in San Francisco. Het nummer Serenade is afkomstig van de negende lp van de groep en kwam in 1975 uit op CBS. De intro werd gebruikt in de winter van 1976 om aan te kondigen dat diegene die radioreclame wenste en tijdens de Oudejaarsfeesten op Tenerife verbleef, telefonisch contact kon opnemen tussen 21 december en 2 januari met directeur Sylvain Tack, die in die periode verbleef in een hotel in de hoofdstad Porto de la Cruze. https://filesender.surf.nl/?s=download&token=039c66e8-eb84-6fa5-ef96-dd74f6452661

Gisteren mailde Henk, die samen met Martin en mij tot de oplossers van vele muziekjes behoort met deze leuke vondst, niet voor de discografie maar gewoon om te laten weten en leuk is het ook nog eens De muziek achter de Modehuis Liene Commercial uit 1975/1976: Buddy Holly - Rock Me Baby. Luister op 55 seconden in de youtube: https://youtu.be/TeybbX0fNnQ?t=55s Het einde is overigens het einde van "Tell Me How" https://youtu.be/8e8m0iT5mF4 https://filesender.surf.nl/?s=download&token=49049fb3-9758-fb3f-4a83-304cf0e2010b https://filesender.surf.nl/?s=download&token=c615b83a-0a77-ff7b-c482-d5d39838a321

Op 1 januari 1968 verwachtte de regering in Nederland tot invoering van legale radio-reclame over te kunnen gaan. Maar een definitief besluit was op 1 juli, een half jaar voor de eventuele startdatum, nog niet genomen. De kranten berichtten daar destijds volop over. Men vreesde dat het overleg over de vorm waarin via de drie Hilversumse netten mocht worden geadverteerd, voor de zoveelste keer zou stagneren. Tot op dat moment leken de standpunten van het bedrijfsleven en de omroepen moeilijk te verzoenen, maar begin juli 1967 waren de gesprekken weer op gang gekomen en volgens insiders dwongen de groeiende financiële moeilijkheden bij de radio de omroepen tot een wat soepeler onderhandelingstactiek. De verwachtingen waren halverwege het jaar 1967 dan ook hooggespannen want overeenstemming zat er op betrekkelijk korte termijn in. In een van de teruggevonden berichten in de GPD kranten werd gesteld dat niet iedereen de eventuele goede afloop van deze moeizame affaire zou toejuichen. Met name Radio Veronica, toen jarenlang lachende derde, zou dan het lachen vergaan. Zo schreef men ondermeer: ‘Want één ding staat als een paal boven het Noordzeewater: zodra Hilversum met reclame begint, zal de met popmuziek gekruide stroom advertenties, die Radio Veronica al meer dan zeven jaar dagelijks over ons land uitstort, door de regering (als zij het parlement meekrijgt, wat wel waarschijnlijk mag worden geacht) worden afgedamd.’ De Nederlandse regering was volgens de journalist verplicht zich aan internationale afspraken te houden en dus diende men op te treden tegen de ‘piratenzenders’. Men liet ondermeer een vertegenwoordiger van de Vereniging van Erkende Advertentiebureaus aan het woord. De heer J. Woerlee was een duidelijke mening toebedeeld: “Zo lang Veronica in de lucht zit, krijg je geen adverteerder op Hilversum 1, 2 of 3". Vervolgens stelde de journalist dat de invoering van de radio-reclame dan ook vergezeld zou gaan van een aantal regeringsvoorstellen (wijzigingen van de telegraaf- en telefoonwet, ratificatie van de conventie van Straatsburg), die kort gezegd hierop zouden neerkomen dat elke vorm van medewerking op de vaste wal aan ‘piratenzenders’ strafbaar zou worden gesteld. Wat was de reactie destijds van de zijde van de directie van Veronica op dit en vele soortgelijke berichten in de kranten? “Maatregelen tegen Veronica? Ach", begon de heer H. Verweij, “dat heeft al zo vaak in de kranten gestaan, ik moet het eerst nog zien gebeuren". Even terug naar de begeleidende tekst van de GPD publicatie: ‘Hij blijkt echter niet zo best geïnformeerd, heeft alleen de koppen gelezen. Tijdens het gesprek groeit zijn bezorgdheid dan ook zienderogen. Een verbod aan Nederlanders om het schip Veronica te provianderen?’ Hendrik Verweij: “Tja, de proviandering wordt dan wel moeilijker en ook een stuk duurder, maar dat zal ons niet stoppen, — een verbod om in Nederland muziekbandjes voor zeezenders te maken? Ha, dat is moeilijk te controleren". — Een verbod om reclame-opdrachten aan piratenzenders te geven? “Dat is... . maar.... als ze de adverteerders gaan grijpen, ja, dat zou ons nekken. Maar dat is toch wel erg ingrijpend. Kan dat dan zo maar? Wat blijft er op die manier over van de vrijheid van de mens?" Bij de GPD was men er van overtuigd dat in januari 1968 er een einde zou komen aan de uitzendingen van Radio Veronica: ‘De heer Verweij zou het maar een triest iets vinden, zo’n van overheidswege geforceerde sluiting van Radio Veronica. “Niet alleen commercieel (de jaarlijkse omzet loopt in de miljoenen) maar ook emotioneel zou het ons wel wat doen, want wat hebben we er niet voor geknokt". Het zou nog tot eind augustus 1974 duren dat er daadwerkelijk een einde zou komen aan de voor velen populaire uitzendingen van Radio Veronica. Radioreclame via de Hilversumse radionetten werd, het zei op zeer beperkte schaal, op 1 maart 1968 ingevoerd. Wel bevond de Britse zeezendervloot zich al midden in de storm. Half augustus 1967 werd de Britse wet tegen de radiostations die vanuit internationale wateren hun programma’s verzorgden van kracht. Rond die tijd werd er in de kranten volop gesuggereerd welke stations zouden verdwijnen of een andere uitweg zouden vinden om de uitzendingen toch een voortgang te geven. Een aantal voorbeelden: ‘Enkele illegale stations — ondermeer Radio 270 en Radio 390 en 227 — hebben al aangekondigd tegen die tijd uit de ether te zullen verdwijnen. Andere piratenzenders, zoals de grote reus Radio London, zouden van plan zijn hun zetel naar Nederland te verplaatsen.’ Een ander: ‘Twee Britse piratenzenders hebben al kantoren in Amsterdam. Dat zijn Radio Caroline, die af en toe een Nederlandse commercial in zijn Engelstalige programma's doet (gratis, volgens sommigen), en Radio 227, die van 's ochtends zes tot 's avonds negen uur een volledig Nederlands programma uitzendt. Deze laatste heeft evenwel reeds doen weten toch de uitzendingen te zullen stoppen. Hoewel de populariteit van dit station in Nederland snel is gestegen, sinds men op 1 juni overschakelde van sweet music voor huisvrouwen op ‘pop’ zit er minder schot in het advertentiebestand. Vermoedelijk is daarin dan ook een van de redenen te vinden voor het besluit de uitzendingen stop te zetten.’ Ook ging men in op het nieuwe kantoor van de Carolineorganisatie aan De Singel in Amsterdam: ‘De Nederlandse dependance van Radio Caroline zit in hetzelfde pand waar de organist Piet van Egmond resideert, op de woonetage namelijk van de Zuid-Afrikaan Basil van Rensburg, die vroeger voor Radio Dolfijn heeft gewerkt. Zijn enige taak zou bestaan uit het verkopen van advertenties. Dat lukt niet zo best, als men de uitzendingen van Caroline beluistert.’ Ook werd nog een telefoontje gepleegd richting John Withers, de directeur van Carstead Advertising, welke onderneming op 1 maart 1967 Radio Dolfijn overnam. In een artikel was terug te lezen: “De terughoudendheid van het gros van de reclamebureaus heeft ons erg teleurgesteld. Dit samen met het voornemen van de Nederlandse regering wettelijke maatregelen tegen piratenzenders te nemen, stemt me weinig optimistisch voor de toekomst. Als ze het geven van reclame-opdrachten aan piratenzenders gaan verbieden, betekent dat het einde van ons allemaal. Er zouden nooit piraten zijn geweest, als de officiële radio met zijn tijd was meegegaan.” Maar wat een geluk dat de officiële radio destijds niet met de tijd is meegegaan. Anders hadden we in die tijd niet zo breed kunnen luisteren naar alles wat in Hilversum maar ook bij de BBC in Engeland verboden was. Hans Knot, 19 maart 2017

In deze nostalgische column ga ik ver terug in de tijd. In de maand april 1963 was het drie jaar geleden dat Veronica voor het eerst in de ether was gekomen en in de weken vooraf werd er in tal van kranten andermaal positief bericht over de activiteiten van het radiostation. Aangenomen mag worden dat de journalisten, die Veronica destijds in het zonnetje hebben gezet, dit hebben gedaan op uitnodiging van de leiding van Radio Veronica. Allereerst maar eens naar de ‘Haagse Post’ van 13 april 1963 waarin het platenteam werd voorgesteld onder leiding van de toen 32-jarige Tony Vos: “Het is mijn taak onze tijd zo goed mogelijk te verkopen aan de sponsors. Dat betekent dat we onze programma’s zodanig aanpassen aan de smaak van het publiek, dat heel het land binnen een half uur iets naar zijn zin heeft kunnen beluisteren. Nu, dat doen we niet, want dat is godsonmogelijk.” Vos ging in de tijd vooral door het leven als een bekend jazzmusicus en smalend werd onder de jazzliefhebbers wel gesteld dat Tony Vos ‘de Zangeres Zonder Naam’ mocht opzetten op de draaitafels van Radio Veronica. Vos: ‘De persoonlijke voorkeur geldt niet meer als je hier de voordeur achter je hebt dichtgeslagen.’ Bij de studio van Veronica werden in die dagen gemiddeld 500 brieven per besteldag door de PTT afgeleverd. In de ochtenduren werden dezen gesorteerd door een gepensioneerde zeeman, die ‘Oom Piet’ door het personeel werd genoemd. Daarna bracht hij ze naar de diverse platendraaiers, die ervan overtuigd waren dat ze met hun populariteit die van de zuilen zouden gaan overtreffen. ‘De Haagsche Post’: ‘Wat de jongeren betreft werd daarvan het sprekend bewijs geleverd door populariteitsverkiezingen, waarin de eerste drie plaatsen werden ingenomen door Veronica programma’s, al komen we nog steeds protesten tegen, daar storende reclame 10 tot 15% van de zendtijd is.’ Tineke vragende over de luisterpost stelde ze triomfantelijk: “We komen deze maand óók aan de miljoenste brief van de luisteraars toe”. Er werden ook door steeds meer grotere en bekende bedrijven gebruikt gemaakt voor het kopen van de reclamezendtijd op het station, waarvan een groot deel in die dagen werd opgenomen, al dan niet in een gesponsord programma, bij het Productiebedrijf van Benny Vreden, dat gevestigd was in Loosdrecht. Vreden in ‘de Haagsche Post’: “Wij zijn eigenlijk een muzikaal reclamebureau, we specialiseren ons dus op de jingles, waarmee de programma’s beginnen en eindigen. We gaan praten met het bureau of het bedrijf dat ons de opdracht gaf, en dan proberen we onze programma’s zoveel mogelijk aan de bestaande campagnes aan te passen.” Vreden’s jingles en commercials, destijds tot stand gekomen met behulp van lang niet altijd freelancers, gezien ook een groot deel van de medewerkenden in vaste dienst was bij één van de omroepen, deelden hun bekendheid met andere reclamespots gemaakt door ondermeer het productiebedrijf van Thijs Chanowski. De journalist van de ‘Haagse Post’ eindigde tot slot met informatie rond de toen 22-jarige dienstplichtige soldaat 41.01.07.193, die het 3 jarig bestaan niet kon meemaken wegens dienstplicht: “Ik moet poetsen, ik zou liever de plaat poetsen.” Afsluitend schreef dezelfde journalist dat Joost de Draayer inmiddels een historisch document aan het schrijven was met als titel: ‘Het logboek van een piraat’, met als ondertitel: ‘de avonturen van een niet zeewaardig mens’. Na zijn diensttijd gaat hij, ook al gesponsord, naar New York om reclamepsychologie te studeren. Hij hoopt hier terug te keren als commerciële televisie een feit is.’ Een ander uitgebreid artikel verscheen op zaterdag 27 april 1963 van de pen van Han J.A. Hansen, in ‘de Volkskrant’, waarbij de kop voorlopig alles zeggend was voor het station: ‘Radio Veronica buiten schot van dit kabinet.’ Het bleek dat de voorlopige conclusies van de departementale juristen zouden blijven liggen totdat een volgende regering aan de macht was. Minister Korthals, destijds verantwoordelijk voor het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, had in december 1962 aan de Tweede Kamer meegedeeld dat wettelijke maatregelen tegen Radio Veronica in voorbereiding waren. De juridische problemen waren echter te ingewikkeld gebleken om een waterdichte regeling te construeren voor een direct en effectief ingrijpen tegen exterritoriale radiostations. En dus hadden de deskundigen de regering geadviseerd te wachten, want een aanpassing van een wetsbepaling, waarbij het exploiteren van zendinrichtingen, ook buiten het eigen grondgebied, diende te worden getoetst aan internationale afspraken als wel er dan ook tegelijkertijd een wijziging van het Wetboek van Strafrecht diende te worden geregeld. ‘De Volkskrant’: ‘Op het ministerie van Justitie is men al tijden doende om het wetboek op dat punt te laten aanvullen, onafhankelijk van een eventuele regeling tegen de piratenzenders.’ Verder ging men in op de goede handelshanden van Dirk Verweij en zijn broeders, bijgestaan door een aantal aandeelhouders: ‘Zijn eigen vistuig in de ethergolven zorgde voor een rijke buit. De laatste jaren maakt Radio Veronica, naar verluidt, een omzet van ongeveer 8 ton per maand met de verkoop van zendtijd. Het aanvankelijke gokje van de Hilversumse kousenhandelaar groeide uit tot een formidabele onderneming. Fiscaal voldoet hij aan de verplichtingen. De totale exploitatiekosten worden geschat op ongeveer 60.000 gulden per maand. Ingewijden zeggen, dat de aandeelhouders jaarlijks acht maal hun geïnvesteerde kapitaaltje kunnen opstrijken.’ De journalist van ‘de Volkskrant’ vroeg zich af waarom er dan geen wetsvoorstel werd gemaakt, waarin opgenomen dat het bedrijven van activiteiten aan land voor een zeezender strafbaar kon worden gemaakt. Immers wist iedereen dat de programma’s in Hilversum werden opgenomen en werd wijds in krantenartikelen gesproken hoe de bevoorrading vanuit de haven van Scheveningen plaats vond. ‘Ingrijpen aan die zijlijn zou een spaak kunnen betekenen aan het Veronicawiel.’ Hij had zijn contacten in Den Haag daarover vragen gesteld maar kreeg een ontkenning te horen: ‘Voor het algemene rechtsgevoel zou het een onbevredigende en kromme redenering zijn als men zou zeggen: “Ik kan niet rechtstreeks ingrijpen, daarom pak ik haar maar van een zijlijn.” Dat zou het beginsel van een behoorlijke rechtstoepassing ernstig aantasten.’ Een volgende keer meer over dit onderwerp. Foto en illustratiemateriaal: Max Lewin collectie. Hans Knot, 09-12-2017

daar het heel slecht gaat met 3FM, dat bij mij nooit aanstaat en steeds slechter wordt beluisterd, is het denk ik ook voor de adverteerders minder interessant deel te nemen aan de STER reclame op het station. Vroeger, in dit geval 1968, werd er nog wel eens aan duo advertenties gedaan.

Hallo, Ik zoek nog naar de volgende reclame pingels: - Radio Rijnmond (jaren '90) - (NPO) Radio 2 (1992) - (NPO) Radio 1, 3, 4, 5 (2004) - (NPO) Radio 3 en 4 (2012) Voornamelijk wegens jeugdsentiment wil ik deze graag nog eens terugluisteren. Bij voorbaat alvast hartelijk bedankt. Oever532.

Ik zit nu te luisteren naar 192 radio, herhaling van de top 100 allertijden 20 mei 1971. De commercials zitten door het hele programma en niet in blokken zoals tegenwoordig op de commerciële zenders. Ik vind dat nog steeds beter klinken. Wat is de reden dat dit op geen enkele commerciële zender meer op die manier wordt gedaan. Volgens mij is dat niet verboden in de zendvergunning. Wie weet meer? Ik hoor graag jullie reactie.

Hallo radiovrienden, De reclamestem van Kruidvat lijkt veranderd. Eerst was het die van Hadewych Minis, maar sinds een aantal maanden is de stem - zo te horen - van iemand anders. Weet jij van wie? Alvast bedankt Benno

Hallo, Ik ben op zoek naar een kodak-commercial met de bekende tekst: Geef mij maar 'n Kodakado! Geen idee uit welk jaar deze commercial stamt, in ieder geval van vóór de jaren 70 Waarschijnlijk is de muziek van Joop Stokkermans... Met groet, Maarten

Hoi Forummers, Ben een nieuweling en heb dus een rookie-vraag .... Ben nog steeds enthousiast over alles uit de piratentijd. Zou graag radioreclames zoals Gala, Betuwe, Drum, Neckermann, Goudhaantje en zo willen horen/vinden. Wie kan me helpen?

Diverse reclame & fragmenten van Radiopiraat Golden Wave te Goes