Doorzoek de gemeenschap

In maart 1964 waren de eerste testuitzendingen en de officiële start, gedurende het Paasweekeinde, te beluisteren van Radio Caroline. We komen er niet omheen om er even bij stil te staan en te zien wat er in de Nederlandse Dagblad Pers over werd geschreven, waarbij ik deze keer heb gekozen voor een artikel uit ‘de Telegraaf’, waarin Henk van der Meijden Radio Caroline ‘your all day music station’ voorstelde aan zijn lezerspubliek. Let wel 60,5 jaar geleden. Direct vertelde hij dat Radio Caroline in Nederland veel beter was te ontvangen dan Radio Veronica en omschreef dit met klinkende woorden: ‘Het geeft op de 199 meter een bijzonder sterk geluid en de muziek klinkt welluidender dan die van Radio Veronica.’ Ook meldde hij dat in de toenmalige toekomst er nog veel beter geluisterd kon worden naar het nieuwe station omdat de zender nog sterker zou worden. Het was hem zeker duidelijk dat we met een aanwinst hadden te maken: ‘Nu Caroline is gaan uitzenden liggen er twee piratenzenders in de Noordzee, die de Nederlandse ether met reclame overspoelen en met luchtiger programma’s dan de Hilversumse zuilen.’ Voor zijn artikel had hij ook telefonisch contact gehad met Veronica directeur Bull Verweij, die hij waarschijnlijk nog niet goed kende want hij meldde: ‘Veronica directeur Bill Verweij is niet bevreesd dat Radio Caroline concurrentie voor zijn schip zal opleveren. Toen ik hem met Pasen vertelde dat Radio Caroline was gaan uitzenden, zei hij me: “Dat kan nooit een bedreiging voor Radio Veronica zijn, tenslotte brengen wij zuiver Nederlandse programma’s met Nederlandse adverteerders en Nederlandse artiesten.” Verweij is vervolgens gaan luisteren naar Radio Caroline en had daarna weer telefonisch contact met Van der Meijden: “Ze zullen inderdaad een sterkere zender hebben dan wij. Wij hebben een zender van 10 kW, die 3,5 kilowatt uitstraalt.” Wel meldde hij in het tweede gesprek het onverstandig te vinden dat men bij Radio Caroline had gekozen voor een golflengte waar, volgens berichtgeving uit Engeland, ook gebruik van werd gemaakt door de kustwacht en op die manier schade kon worden veroorzaakt: “Dat is heel dom, daar hebben wij met Radio Veronica altijd rekening mee gehouden. Ik heb voorts gehoord dat deze Caroline nogal veel van frequentie veranderd en dat is natuurlijk nooit een goed teken. Wij van Radio Veronica zijn echter niet bang voor deze zender en als men er in Engeland maatregelen tegen wil nemen, zoals gezegd wordt, is dat niet onze zaak. De Nederlandse regering heeft zich trouwens de laatste tijd duidelijk voor Veronica uitgesproken.” Verder was Bull Verweij van mening dat Radio Caroline zelfs niet het Engelstalige programma van Radio Luxembourg zou kunnen beconcurreren: “ik weet zelfs dat men daar zo vol met reclame zit dat men voorlopig geen nieuwe spots aanneemt.” Ook was de mening gevraagd aan Dick de Vilder, hoofd radio en televisie bij reclamebureau Holland en tevens werkzaam op een hoge functie bij Benny Vreden Producties: “Ik wist nog niets van dit station, maar als de zender inderdaad sterker is dan die van Radio Veronica en een groot deel van Nederland bestrijkt, lijkt het me ook voor Nederlandse adverteerders wel een interessant object. Het hangt natuurlijk wel af van hoe hoog hun tarieven zijn.” Rond die tijd was er echter nog geen enkele reclameboodschap via de 199 meter en Radio Caroline de ether in gegaan. Men wilde duidelijk eerst afwachten hoe de samenstelling was van het publiek, dat naar het nieuwe station ging luisteren, en daar het muziekformaat als wel de reclame op af te stemmen. Andermaal De Vilder: “Als de programma’s aangepast worden aan Nederland en er eventueel een eigen Nederlandstalig programma bij komt, zoals bij Radio Luxemburg, zullen ook Nederlandse adverteerders er wel belangstelling voor krijgen.” Van der Meijden was, na een paar dagen het geluid van Radio Caroline te hebben beluisterd, aardig te spreken over het station, mede daar er ook live werd gepresenteerd en niet alleen vanaf band de programma’s werden uitgezonden: ‘Voor Nederlandse luisteraars, die nu al jaren voornamelijk naar Hilversum luisteren, betekent dit station ook een verfrissing. De nieuwste platen worden gedraaid, zelfs platen die in Nederland nog niet te koop zijn en elk ogenblik wordt de tijd gezegd. Bovendien zijn er twee discjockeys aan boord die hun vak verstaan en van wie onze Hilversumse diskjockeys nog alles kunnen leren. Zij praten de platen niet alleen aan elkaar, ze presenteren de muziek op een gezellige wijze en slagen er in een persoonlijke band te krijgen met de luisteraars. De afgelopen Paasdagen heb ik naar Radio Caroline geluisterd en het was gezellige achtergrondmuziek, die goede ontspanning bood.’ De latere sterverslaggever had wel door dat de muziek, die er op Radio Caroline werd gedraaid, voornamelijk op de jeugd was gericht omdat onder meer de hele collectie toen beschikbare Beatles songs voorbij was gekomen: ‘Men heeft rond de drieduizend platen aan boord en elk moment worden er platen gedraaid die onder de jeugd mode zijn, Billy J. Kramer, Gerry and the Pacemakers en The Searchers worden vaak gedraaid. Het is een modern radiostation, zoals men er in Amerika honderden heeft. Het zendt vlotte muziek uit en biedt vooral gezelligheid, iets waar tegen de Hilversumse omroepen moeilijk kunnen concurreren. Dit pittige station zendt uit van ’s morgens zes tot ‘s avonds zes uur. Deze piratenzender, de tweede die in ons land reclame in de ether brengt en onder de jeugd wel eens heel populair zal kunnen worden, is overigens alleen maar een pleidooi voor een legaal commercieel radiostation in Nederland.’ De politieke kant werd in het artikel ook even belicht door het commentaar van enkele Kamerleden te vragen. Het was mevrouw Haya van Someren- Downer van de VVD die verklaarde: “Op deze manier wordt het wel een heel vreemde boel. We hebben nu al Radio Luxemburg, Radio Veronica en dit Britse schip. Het wordt dus de hoogste tijd dat Nederland beslist over het uitzenden van reclameboodschappen via het FM-net.” Andere Kamerleden wilden hun mening niet aan ‘de Telegraaf’ kwijt. Ze wilden hun oordeel opschorten tot de studies over deze materie waren voltooid. Maar ik heb ook nog een herinnering van een jaar later, 1965. Het zijn van die kleine, maar o zo fijne, herinneringen die ik met de lezers wil delen. In de tweede helft van augustus 2020 bezorgde de postbode een pakketje bij Museum RockArt in Hoek van Holland. Een museum waar niet alleen de geschiedenis van de Nederlandse popmuziek wordt gekoesterd maar men ook de belangrijkheid inziet van de waarde van radiogeschiedenis. En dus wordt ook dergelijk materiaal door het betreffende museum verzameld. Voornoemd pakketje was afkomstig van een zekere Pim Groeneveld die op 23 augustus 1965, dus 55 jaar eerder, een bezoek had gebracht aan de studio’s van Radio Veronica, destijds nog gevestigd in een gebouw aan de Zeedijk 27a in Hilversum. Een toepasselijke naam voor een straat voor een radiostation dat ruim 14 jaar vanaf internationale wateren de luisteraars verpoosde. In het pakket, dat Pim Groeneveld destijds bij zijn bezoek kreeg, zat tal van promotiemateriaal. Daarbij kun je denken aan promotiefoto’s van het presentatieteam voorzien van handtekening, stickers, een niet ingevulde QSL kaart, de bekende luisterviskaart en een speciale tekening. Het pakket werd teruggevonden op zolder tijdens de voorbereiding van een verhuizing en werd dus vier jaar geleden gedoneerd aan het Museum Rock Art. Jaap Schut, directielid van RockArt, was zeer opgetogen over de ontvangst en maakte een foto, voor op Facebook, van de inhoud waarbij links onderaan mij een vel papier met tekening opviel waarop, waarschijnlijk gemaakt door Pim na zijn bezoek aan de Zeedijk in Hilversum, de doorsnee van het eerste gebouw was getekend, waar Radio Veronica destijds was gehuisvest. Een aparte scan van deze tekening was gewenst hetgeen vrijwel direct vanuit Hoek van Holland werd geregeld. Op de tekening zie je hoe het gebouw van Veronica destijds was ingedeeld. Hans Knot, 28 september 2024