Doorzoek de gemeenschap

Een kwart eeuw geleden klinkt anders dan 25 jaar geleden maar toch is het dezelfde tijdsperiode. Het zal eind maart 1994 geweest zijn dat de drukproef op de deurmat viel in Groningen met het verzoek er nog eens goed doorheen te gaan en de correcties door te geven aan de secretaresse van Robert Briel in Hilversum. Het gaat om de latere publicatie ‘Stemmen van de Noordzee’, dat mede gefinancierd door Radio Veronica en onder redactie van Robert Briel werd samengesteld. Zoals bij velen bekend was het een van de meest tot verbeelding sprekende periodes uit de Nederlandse radiogeschiedenis, die van de zeezenders tussen 1960 en 1989. Het waren de eerste commerciële stations naast Radio Luxemburg, die actief waren vanaf zendschepen in internationale wateren, genoodzaakt op die wijze uitzendingen te verzorgen en op die manier de wetgeving op het vaste land te omzeilen. De diverse regeringen, die in de periode 1960 – 1974 actief waren, hebben er alles aangedaan om de zeezenders veelvuldig de nek om te draaien maar het waren volhouders als Radio Veronica en Radio Noordzee die pas in 1974 het onderspit dolven, waarna nog alleen Radio Caroline en Radio Mi Amigo doorgingen met uitzendingen en nog enkele anderen zouden volgen. In 1994 was het zonder meer een reden daar een tentoonstelling over in te richten in het Omroepmuseum aan de Oude Amersfoortseweg in Hilversum als ook een boek uit te geven. Want wie kende ze niet ‘De Stemmen van de Noordzee’. Reeds eind 1992 werden door mij de eerste gesprekken gevoerd aan de Oude Amersfoortseweg met Jan Vos en Arno Weltens, waarna werd besloten in 1994 een tentoonstelling over de Nederlandstalige Zeezenders te gaan inrichten. Toen men bij Veronica hoorde dat er een tentoonstelling zat aan te komen kwam men op het idee van een publicatie over de zeezenders, immers een tentoonstelling is vergankelijk, maar een boek gaat jaren mee. Duidelijk dient te zijn dat in vele boekenkasten van de radioliefhebbers dit boekje staat. Naast Robert Briel en ikzelf waren er binnen de omroep nog een aantal mensen dat hun licht liet schijnen over deelonderwerpen, maar een groot aantal hoofdstukken, in ‘Stemmen van de Noordzee’, was afkomstig van leerlingen van de Hogere School voor Journalistiek, destijds gevestigd in Utrecht. Het was mij een genoegen destijds een tweetal gastcolleges te mogen geven om de groep studenten in te wijden in de wereld van de zeezenders, waarbij tal van thema’s en vooral namen voorbij kwamen. Aan het einde van de tweede sessie werd – in overleg – bepaald welke taken de diverse studenten in de daarop volgende maanden kregen. Het werden allemaal interviews met personen die betrokken waren bij de zeezenders, van deejays tot directieleden en van nieuwslezer tot bevoorrader. Dat alles bewerkt door de studenten van de betreffende opleiding, waarbij er een na een kwart eeuw later uitspringt. Arjan Snijders, die in 1995 afstudeerde en voor het boek Hans Hoogendoorn interviewde. Met bepaalde regelmaat reisde ik in 1993 en begin 1994 naar Hilversum voor overleg met Arno Weltens om te bekijken wat we in de diverse vitrines konden laten zien, evenals buiten de vitrines aan grotere objecten. Daarbij kwamen vele namen voorbij van personen die ook verzamelden en spullen in bruikleen konden afstaan. Er kwamen op die manier ook veel platen voorbij, zowel lp’s als singles, die op de een of andere manier betrekking hadden op de zeezenders. We wisten ze onder te verdelen in diverse categorieën waardoor een gedegen overzicht was, die dan weer werd gepubliceerd in ‘De stemmen van de Noordzee’. De volgende indeling werd gemaakt: Platen met in de titel de naam van stations, medewerkers of andere verwijzingen Singles met in de tekst de naam van stations of medewerkers Documentaires over zeezenders op Lp’s en Cd’s Songs die werden opgenomen door deejays Songs die werden gebruikt als deejay- en programma-tune of voor de productie van jingles Videoclips met beelden van zeezenders De indeling is 25 jaar lang behouden gebleven. Maar de 13 pagina’s, die op die manier werden gevuld, waren slechts het begin van de nog immer aan te vullen discografielijst. Bij de introductie van de lijst stond mijn, al lang niet meer in gebruik zijnde, postbusnummer genoemd. Een ieder kon reageren met eventueel nieuwe vondsten die in de lijst konden worden opgenomen. Een aantal namen van personen, dat in de loop der jaren intens mee hebben geholpen de lijst verder aan te vullen dienen genoemd te worden: Henk Verhaag, Martin van der Ven, Ger Tillekens, Chris Cortez, Jelle Boonstra, Chris Edwards, Pieter Jan Vink en Jan Hendrik Kruidenier en dan zijn er nog tientallen personen die een of twee keer aanvullingen aanleverden. We zijn een kwart eeuw verder en nog immer werken Martin van der Ven en Henk Verhaag met mij samen aan de uitbreiding van de lijst. Vrijwel dagelijks komt er een nieuwe vondst, mede mogelijk gemaakt door allerlei technische vernuft, tevoorschijn. De hele lange lijst is terug te vinden in de volgende database, die twee keer per jaar wordt bijgewerkt door Ger Tillekens: http://www.icce.rug.nl/~soundscapes/DATABASES/ZZD/Zeezender_discografie.shtml De regelmatige aanvullingen zijn terug te vinden op het volgende forum: https://www.radiotrefpunt.nl/forums/forum/103-radiovormgeving/ Voor diegene die denkt een aanvulling te hebben staat mijn mailbox ter beschikking via HKnot@home.nl

Het Soundscapes zeezender discografieteam bestaande uit Henk, Martin en Hans, komt practisch elke dag met een aanvulling op de gigantische zeezenderdiscografie die terug te vinden in op www.soundscapes.info Het project is ooit in 1994 begonnen toen, ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Nederlandstalige zeezenders' een boekje met tunes en fillers werd uitgegeven. Duizenden verwijzingen zijn inmiddels gevonden en voor de komende jaren is er nog materiaal genoeg om te bewerken oms ons terug te brengen naar de tijd van 'Yesterday'. De meest vreemde spots, die jarenlang op herkenning lagen te wachten op de archiefplanken van Soundscapes, worden door voornoemd team ontleed. Zie hier een voorbeeld van de vrijwel dagelijkse vondsten. Manfred Mann – Sack O’woe. Op de dag dat deze aanvulling werd gevonden, 19 maart 2017, was het precies een halve eeuw geleden dat de spot voor The King George Competition, ingesproken door Kenny Everett, voor het eerst werd gedraaid op Radio London. Te winnen was een champagne diner met een Radio London deejay. Everett gebruikte het nummer Sack O’woe voor de productie van de spot; een nummer afkomstig van de eerste LP van Manfred Mann uit 1964 dat als titel ‘The Five Faces Manfred Mann’ meekreeg.